دولت افغانستان در نخستین روز انتقال قدرت در کاخ سفید، به امید روی کار آمدن دولتی که دیگر شتاب دوره دونالد ترامپ را نخواهد داشت و با مسائل پیچیده جنگ و صلح از روی برنامه‌های انتخاباتی عمل نخواهد کرد، برای طالبان خط‌‌‌ ونشان کشیده است.

وحید عمر، مشاور ارشد رئیس‌جمهور در امور روابط عامه و راهبری، امروز در کابل گفت که رهایی زندانیان بیشتری از طالبان «به هیچ صورت توجیه‌پذیر نیست».

دولت افغانستان زیر فشار فزاینده نمایندگان دونالد ترامپ، بیش از پنج هزار زندانی طالبان را که برخی حتی حکم اعدام گرفته بودند، آزاد کرد تا زمینه آغاز گفت‌وگوهای صلح، فراهم شود. این گفت‌وگوها حالا به مرحله دوم رسیده است و طالبان بر آزادی هزاران زندانی دیگر خود که در بند دولت افغانستان هستند، تاکید دارد. بر اساس گزارش‌ها، حدود هفت هزار زندانی دیگر طالبان به اتهام شورشگری و انجام حملات انفجاری در زندان‌های دولت در حال گذراندن دوره حبس خود هستند.

طالبان «مسئله زندانیان» خود را به یک بحث حیثیتی تبدیل کرده است و بر رهایی آنان در طی مذاکرات صلح تاکید دارد. از طرف دیگر برای دولت افغانستان، «آتش‌بس» مسئله حیاتی شده است. دو طرف مذاکره در دستیابی به توافق روی این دو مسئله، حذف نام رهبران طالبان از فهرست سیاه سازمان ملل متحد و تقسیم قدرت، پیشرفت زیادی به دست نیاورد‌ه‌اند.

دولت افغانستان که به نظر می‌رسد از زیر بار فشار آمریکا برای گفت‌وگو با طالبان آسوده‌تر شده است، حالا می‌گوید که با رهایی زندانیان بیشتر طالبان مخالف است. آقای عمر امروز گفت که رهایی پنج هزار زندانی طالبان، ثابت کرد که این گروه به‌جای کاهش، خشونت‌ها را افزایش داده است و از همین رو، رهایی زندانیان بیشتر طالبان به هیچ وجه توجیه‌ ندارد.

دولت افغانستان با تغییرات جدید، موضع‌گیری و سیاست جدیدی اتخاذ کرده است تا در تعامل با آمریکا در زمینه صلح، طرف اصلی باشد اما کارشناسان افغان نگران هستند که بین آمریکا و پاکستان به‌عنوان حامی درجه یک طالبان، معامله‌ای انجام شده باشد و این خط‌‌‌ونشان کشیدن دولت در کابل، تاثیر چندانی بر کل مسئله نداشته باشد.

رحمت‌الله نبیل، رئیس پیشین اداره امنیت ملی افغانستان می‌گوید: «اصل معامله میان پاکستان و آمریکا است و تا زمانی که سیاست حکومت تازه آمریکا معلوم نشود، پاکستان علاقه‌‌ای ندارد که مذاکرات به نتیجه برسد چون میز مذاکره، میز دادوستد و امتیازگیری است و برای امتیازگیری وسیله کار، فشار است. هر دو طرف، هم طالب و هم جمهوریت، وابستگی‌های خود را دارند.»

تاکنون سیاست تیم بایدن این بوده است که جنگ افغانستان را تمام کند اما به طریقی که به گسترش تروریسم منجر نشود. آنتونی بلینکن، نامزد وزارت خارجه همین دیروز در جلسه تایید صلاحیت خود در سنا گفت که آمریکا نباید اجازه دهد تا تروریسم دوباره بازگردد. او گفت که موافقتنامه صلح طالبان و آمریکا را ارزیابی خواهد کرد.

به نظر می‌رسد مذاکره‌کنندگان دولت افغانستان و طالبان در دوحه نیز منتظر همین ارزیابی وزیر خارجه جدید آمریکا هستند تا سمت‌وسوی مذاکرات صلح روشن شود. هیئت‌های مذاکره‌کننده دو طرف، بیش از ۱۰ روز است در قطر دور دیگر مذاکرات را شروع کرده‌اند اما به‌جز از چند نشست، دیداری جدی در کار نبوده است.

در حالی که جنگ و درگیری در افغانستان به اوج خود رسیده است، انتظار همگان این است که گره از این کار گشوده شود و طالبان به آتش‌بس تن دهد.