در قرقیزستان فردا (یکشنبه ۱۰ ژانویه) انتخابات ریاست جمهوری بین ۱۹ نامزد رقیب برگزار می‌شود و صدر جباروف، فردی که راه خود را از زندان تا مسند ریاست جمهوری باز کرده است، گزینه اصلی برای رسیدن به بالاترین مقام اجرایی کشور قلمداد می‌شود. 

این انتخابات پس از بحرانی شدن انتخابات پارلمانی چهارم اکتبر گذشته برپا می‌شود که نتایج آن جنجال‌برانگیز شد و به اعتراضات، بحران، و سرنگونی دولت انجامید. 

در آن انتخابات، نامزدهای بازنده ادعا کردند که تقلب‌های گسترده به نفع کاندیداهای نزدیک به سورون‌بای جینبکوف، رئیس جمهوری وقت کشور، صورت گرفته است و راهپیمایی‌های خیابانی انجام دادند که به خشونت کشیده شد. پس از کشته شدن ۱ نفر و جراحت حدود ۶۰۰ تن دیگر، معترضان به ساختمان‌های دولتی حمله کردند.

معترضان همچنان با نیروهای پلیس پایتخت درگیر شدند و در پی حمله راهپیمایان خشمگین به ساختمان‌های دولتی، تعدادی از رهبران سیاسی مخالف دولت که زندانی بودند، آزاد شدند؛ از جمله الماس‌بیگ آتانبایوف و صدر جباروف، که اعتراضات مردمی را به موج بزرگ ضددولتی تبدیل کردند.

دولت نتیجه انتخابات پارلمانی را ملغی اعلام کرد تا شاید رضایت معترضان جلب شود و خشونت‌ها پایان یابد. اما دامنه خواست‌های مردم در آن کشور کوچک آسیای مرکزی از نتایج انتخابات پارلمانی فراتر رفته بود و راهپیمایان خواهان برکناری کل دولت شدند. 

دیمتری کوزاک، رئیس دفتر ولادیمر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، که متحد نزدیک قرقیزستان است، برای پادرمیانی برای حل اختلاف بین سورون‌بای جینبکوف و صدر جبارف به بشکک، پایتخت قرقیزستان، پرواز کرد، اما مذاکرات او به جایی نرسید. 

سرانجام جینبکوف به خواسته‌های‌ معترضان تسلیم شد و برای جلوگیری از خونریزی، از قدرت کناره‌گیری کرد. او گفت، نمی‌خواهد رئيس جمهوری باشد که نامش در تاریخ با کشتن معترضان یک‌جا نوشته شود. 

ادامه اعتراض‌ها در نبود رئيس جمهوری برحال در آن کشور به خلاء قدرت انجامید و سرانجام اداره امور به صدر جبارف واگذار شد.  

جبارف تا ماه نوامبر گذشته به عنوان سرپرست دولت فعالیت کرد، اما پس از آن کناره‌گیری کرد تا خود را برای انتخابات ریاست جمهوری فردا آماده کند. اما متحدان او در مقام‌های کلیدی دولت تعیین شده‌اند و احتمال می‌رود که همین امر به تثبیت جایگاهش کمک کند. 

بسیاری به انتخابات پیش ‌رو به عنوان یک رفراندوم نیز نگاه می‌کنند. رهبر جدید در سخنان پیش از انتخابات خود، از تعهد جدی به مبارزه با فساد و جرایم سازمان‌یافته سخن گفته‌است. 

اما مخالفان جبارف نگرانند که او با تصاحب قدرت فضای سیاسی را تنگ کند و با تغییر نظامی پارلمانی به ریاستی، نظامی دیکتاتوری مانند تاجیکستان و قزاقستان در همسایگی خود روی کار آورد، چرا که این انتخابات تنها به گزینش رئیس جمهوری کشور محدود نمی‌شود و رای‌دهندگان درباره نوع نظام سیاسی کشور نیز تصمیم‌گیری خواهند کرد؛ یعنی انتخاب بین نظام پارلمانی، و نظام ریاستی که مورد حمایت جبارف است. به نظر می‌رسد که وزنه هواداران نظام ریاستی متمرکز سنگینی می‌کند.

اگر نظام کشور ریاستی شود، پس از این انتخابات کار روی تعدیل قانون اساسی قرقیزستان ادامه خواهد یافت. 

رقیب اصلی جبارف در انتخابات عمربیک بابانوف، نخست‌وزیر سابق که رقیب بالقوه ریاست جمهوری قلمداد می‌شد، از شرکت در انتخابات خودداری کرده‌است. 

شانس اصلی ریاست جمهوری قرقیزستان تا حدود سه ماه پیش در زندان به سر می‌برد. اما در اوج بحران اعتراضات ماه اکتبر، هوادارانش به زندان رخنه کردند و او را بیرون آوردند. دادگاهی هم سپس او را از اتهام‌هایی چون گروگان‌گیری تبرئه کرد و بخت سیاسی بار دیگر سرنوشت او را برای همیشه تغییر داد.

جبارف که ۵۲ سال دارد، در سال ۲۰۰۵ به عنوان نماینده مجلس به دنیای سیاست قرقیزستان وارد شد. اما سپس در سال ۲۰۰۸ مورد حمایت قربان‌بیک باقی‌یف، رئیس جمهوری وقت قرار گرفت و به ریاست سازمان مبارزه با فساد اداری و مالی تعیین شد. اما آن نهاد ضعیف‌تر از آن بود که اعضای خانواده باقی‌یف را بررسی کند. آقای جبارف پیشتر به تجارت نفت مشغول بود.

در سال ۲۰۱۰ که باقی‌یف در پی اعتراضات عمومی از قدرت کنار رفت، ستاره جبارف نیز تاریک شد و انزوا، تبعید، و سرانجام زندان در انتظارش بود. اما او حالا دوباره به مرد اصلی صحنه سیاسی قرقیزستان تبدیل شده‌است. 

به‌رغم خطرهای کرونا، آقای صدر جبارروف در چند هفته اخیر گردهمایی‌های بزرگی در میدان‌های ورزشی بشکک برگزار کرده ‌است. برخی از تابلوها از همین حالا او را «رئیس جمهوری صدر» می‌خوانند. 

قرقیزستان با اعتراضات و آشوب‌ نا‌آشنا نیست. در سال ۲۰۰۵ و ۲۰۱۰ نیز اعتراض‌های سراسری به قیام‌هایی در این کشور متحد روسیه منجر شد که در هر دو مقطع  به برکناری روسای جمهوری آن انجامید. 

قرقیزستان نیز مانند سایر کشورهای عضو اتحاد جماهیر شوروی سابق، در سال ۱۹۹۱ استقلالش را بازیافت، اما راه دیگری را در پیش گرفت. این کشور با  ۶.۵ میلیون نفر جمعیت به «جزیره دموکراسی‌» در آسیای میانه معروف است.