ماجراجویی جدید ترکیه و افزایش تنش در «عین عیسی» در شمال سوریه

آنکارا از فرصت فراهم شده، برای تحقق اهداف استراتژیک خود بهره‌جویی می‌کند

شماری از بیجاشدگان سوری در حومه شهر عین عیسی در شمال سوریه. عكس از:  AFP

پس از حمله شدید موشکی و توپخانه‌ای جناح‌های مسلح وابسته به ترکیه به شهر «عین عیسی» که زمینه پیشروی آنها را به حومه این شهر و جاده بین‌المللی فراهم کرد، نیروهای دمواکراتیک سوریه که اکثر آنها را کُردها تشکیل می‌دهند با بحران نظامی بزرگی روبه‌رو شده اند؛ زیرا این نیروها بزرگرین پایگاه خود را در حومه تل‌ابیض در شمال استان رقه را از دست دادند و اکنون ناگزیرند برای یک رویارویی بزرگ نظامی دیگری آماده شوند.

هرچند امتداد این منطقه تا جاده (ام ۴) که شهرهای حسکه و حلب را به هم پیوند می‌دهد، بر اهمیت استراتژیک این شهر می‌افزاید، اما آنکارا این واقعیت را می‌داند که از دست دادن سنگر اصلی جنگ، تنها یک شکست نظامی نبوده بلکه رویای تشکیل کشور مستقل کُردها در منطقه شمال شرقی سوریه که مسیر آن از زمان پذیرفته شدن تأسیس دولت خودمختار کُردها در شمال سوریه هموار شد است را برباد می‌دهد.

البته سقوط عین عیسی، از دیدگاه نظامی به معنای از هم گسستن پیوند شهرها و روستاهای متعلق به نیروهای دموکراتیک سوریه مانند عین‌العرب (کوبانی)، منبج و سایر مناطق وابسته به آن است که به دنبال حمله اخیر، در انزوا قرار گرفته و تسلط بر آنها برای آنکارا آسان‌تر می‌شود.

با آن‌که اطلاعات دریافت شده از عین عیسی نشان می‌دهد که علی‌رغم پیشروی مخالفان سوری تحت حمایت ترکیه و حمله وگریز نیروهای دموکراتیک سوریه، تا کنون نقشه عملیات نظامی تغییر نکرده است، اما جناح‌های وابسته به آنکارا کنترل خود را بر دو روستای «جهبل» و «مشیرفه» در حومه شهر عین عیسی اعلام کرده اند. اطلاعات به دست آماده است حاکی است که به‌رغم حملات شدید موشکی و پیشروی جزیی نیروهای زمینی، تا این لحظه از حضور نیروهای پیاده‌نظام و تهاجم آنها برای کنترل منطقه خبری نیست.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

همچنان، گفته می‌شود که پس از حمله موشکی شب گذشته به حومه شهر عین عیسی،  شماری از افراد غیرنظامی مجروج شده و پایگاه نظامی مشترک نیروهای دموکراتیک سوریه و رژیم سوریه مورد حمله قرار گرفته است، این در حالی است که چند روز پیش، مسکو، دمشق و نیروهای دموکراتیک سوریه برای جلوگیری از تشدید تشن به توافق رسیده بودند.

نیروهای دموکراتیک سوریه در گامی مشابه به آن‌چه در مناطق (تل‌رفعت و منبج) اتفاق افتاد، در توافقی با ارتش سوریه به نیروهای دولت دمشق اجازه دادند در برخی از مناطق تماس با ترکیه شرکت کنند، در حالی‌که کنترل مناطق یادشده همچنان در دست آنها باشد. ریاض خلف، فرمانده شورای نظامی شهر تل‌ابیض در نهم ماه دسامبر جاری اعلام کرد که در چارچوب توافق میان دوجانب، سه نقطه دیده‌بانی مشترک ایجاد شده است.

در همین حال و به دنبال اطلاع از آمادگی نیروهای کمکی ترکیه و پرواز هواپیماهایی شناسایی و جنگی بر فراز منطقه، گروه‌های داوطلب در حال پیوستن به نیروهای دموکراتیک سوریه هستند و انتقال تجهیزات نظامی به آنها ادامه دارد. به باور ناظران، این منطقه ممکن است طی روزهای آینده شاهد شدیدترین عملیات نظامی مشابه به نبرد خشونت آمیز «نبع‌السلام» در اکتبر سال گذشته باشد.

جوان یوسف، مدافع حقوق بشر و کارشناس امور کُردستان، معتقد است که ترکیه در تلاش برای پیشروی در قلمرو سوریه است، اما تا این لحظه هیچ پیشرفت استراتژیکی در زمینه صورت نگرفته است و اقدامات ترکیه تنها منجر به افزایش فشار بر نیروهای دموکراتیک سوریه شده است. وی می‌گوید "این علمیات از نظر سیاسی، می‌تواند به عنوان امتداد آنچه در ادلب پس از عقب‌نشینی ارتش ترکیه از نقاط دیده‌بانی رخ داد، به شمار رود." طبیعی است که جناح‌های یادشده در صدد برافروختن آتش جنگ در نقاط دیگر باشند، به ویژه این‌که عقب‌نشینی آنها با مخالفت گروه‌های مخالف رژیم سوریه روبه‌رو شده و توجه همه به سمت شمال شرقی سوریه که تبدیل به نقطه ضعیف نظامی شده است، معطوف شد.

در حالی‌که مسکو در برابر تحرکات اخیر ترکیه در عین عیسی سکوت اختیار کرده و هیچ واکنشی از خود نشان نمی‌دهد، امینه عمر، رئیس شورای مشترک دموکراتیک سوریه نسبت به فشارهای روسیه علیه نیروهای دموکراتیک سوریه برای تسلیم کردن شهر عین عیسی به دولت سوریه انتقاد کرد. وی در اظهارات مطبوعاتی، گفت "این مسئولیت روسیه است که از عین عیسی در برابر تهدیدها و حملات ترکیه و جناح های مسلح وابسته به آن محافظت کند."

از سوی دیگر، بثینه شعبان، مشاور ویژه ریاست جمهوری سوریه، با اشاره به همگرایی دیدگاه ها بین سوریه و روسیه، گفت که توافقی میان دولت و نیروهای دموکراتیک سوریه در برخی از نقاط به منظور حفظ وحدت و تمامیت ارضی کشور انجام شد، اما این توافق‌نامه از سوی نیروهای دموکراتیک سوریه به امضا نرسید.

به باور جوان یوسف، کارشناس امور کُردستان، مسئله تنها بر سر تصرف سه کیلومتر از شهر عین‌عیسی یا دسترسی به «جاده‌ ام۴» نیست، بلکه تهدید پیوسته مسکو علیه نیروهای دموکراتیک سوریه به هدف تسلیم شهر عین‌عیسی به نیروهای ترکیه است، در حالی‌که این امر می‌تواند منطقه را به تباهی بکشاند. یوسف متعقد است که نیروهای دموکراتیک سوریه تا آخرین رمق برای دفاع از عین‌عیسی خواهند جنگید و در صورت پیش‌بینی شکست، آن را به نیروهای دولت سوریه تسلیم خواهند کرد. وی گفت که "ترکیه با بهره‌برداری از خلأ ناشی از انتقال دولت آمریكا، سعی می‌کند جناح‌های وابسته به خود را در سوریه به فعالیت وادارد و بدین شیوه، نقش منطقه‌ای خود را تثبیت کند، به ویژه این‌که پس از پایان جنگ در آذربایجان، ترکیه دیگر مشغولیتی ندارد." با این حال، بعید است که ترکیه دست به حمله نظامی در سوریه بزند و این تحرکات، پیام مشترکی برای نیروهای دموکراتیک سوریه برای تسلیم شهر عین‌عیسی به نیروهای دولت دمشق است.

تردیدی نیست که نیروهای آمریکایی مستقر در سوریه در حالت ایستا قرار دارند و همین امر یکی از عواملی است که آنکارا را به ایجاد تنش در سوریه تشویق کرده است و همان‌گونه که به نظر می‌رسد ترکیه برای تحقق این هدف به‌جای این‌که نیروهای خود را درگیر این جنگ کند از جناح‌های مسلح وابسته به خود در سوریه استفاده می‌کند.

© IndependentArabia