در درههای شهرستان نهرین در استان شمالی بغلان سالهاست حرف اول و آخر را بیبی عایشه میزند که به نام «قومندان کفتر» شاخته میشود. او فرمانده دهها مرد مسلح شبهنظامی است.
فرمانده کفتر شاید تنها زن فرمانده جهادی افغان باشد که توانسته گروهی از مردان مسلح شبهنظامی را دور خودش جمع کند، کنترل منطقهاش را به دست گیرد و حاکمیت خودش را داشته باشد.
سابقه جنگ قومندان کفتر به مقاومت در مقابل کماندوهای روس برمیگردد که برای گسترش حاکمیت دولت مرکزی مورد حمایت خود وارد دره سجان میشدند. بیبی عایشه به خاطر چابکی کبوتر مانند در جنگ با روسها به لقب «قومندان کفتر» معروف شد که در تمام این سالها همراهش بوده است.
او در جنگهای داخلی بعدی و حتی حاکمیت دولت کنونی مورد حمایت آمریکا، نام و نشان خود و نیز منطقه خود را حفظ کرده و نه به طالبان و نه به دولت تسلیم شده است. هرچند رابطه نزدیکی با دولت مرکزی داشته و کوشیده است برای مقاومت در برابر حملات طالبان دولت مرکزی حمایتش کند.
جنگ و خونریزی برای بیبی عایشه نیز بهای سنگینی داشت. او در درگیریهای مسلحانه مختلف شوهر، دو پسرش و نزدیک به چهل تن از نزدیکانش را از دست داد. اما هرگز سلاح به زمین نگذاشت.
اما ذبیح الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان در توییتی میگوید: «قومندان زن به نام کفتر که از سوی دشمن فریب داده شده بود و ظاهرا در مقابل مجاهدین امارت اسلامی ایستاده بود، همراه با افراد و اسلحه خود به مجاهدین پیوست. مسئولین دعوت و ارشاد از آنها استقبال کردند.»
حنیف کوهگدای، عضو شورای ولایتی بغلان هم پیوستن فرمانده کفتر به طالبان را تایید میکند و میگوید آنها سلاح خود را نیز به طالبان سپردهاند.
این مقام افغان میگوید که بعد از مذاکره خانم کفتر با رابط طالبان که روابط خویشاوندی با او داشته، شورشیان طالبان اجازه یافتهاند که پس از سالها وارد دره سجان در شهرستان نهرین شوند و بر محل سکونت قومندان کفتر تسلط پیدا کنند.
نیروهای امنیتی افغان پیوستن فرمانده کفتر به طالبان را کم اهمیت میدانند و میگویند از آنجا که او عضو نیروهای امنیتی یا افراد مسلح وفادار به دولت که به نام «نیروهای خیزش مردمی» یاد میشوند نبوده و نیروی چندانی هم نداشته است، تاثیری در معادلات امنیتی منطقه ندارد.
هرچند کهولت سن دیگر آن چابکی گذشته را از فرمانده کفتر گرفته و او دچار بیماریهای زیادی از جمله زانودرد شدید کرده اما سایهاش همچنان بر منطقه زیر سلطه و صد جنگجوی مسلحش سنگینی میکند. از جمله سه فرزند او نیز در تشکیلات شبهنظامی مادرشان فعالیت میکنند.
راز محمد یکی از فرزندان او گفته است که چیزی که بین طالبان و فرمانده کفتر اتفاق افتاده فقط آتشبس است و مادرش بیمار است.
اما ذبیح الله مجاهد با انتشار عکس فرمانده کفتر میگوید او به طالبان ملحق شده است.
پیوستن قومندان کفتر به طالبان وسیله مهم تبلیغاتی برای شورشیان است که ادعا میکنند تنها فرمانده مسلح زن شبهنظامی عضو تشکیلات خود کردهاند. اما از طرف دیگر، استقبال رهبران طالبان از پیوستن یک فرمانده زن چالش بزرگی را برای شورشیان که سیاست روشنی در قبال فعالیت زنان ندارند، به وجود آورده است.
طالبان ۵ هفته است درگیر مذاکرات با نمایندگان دولت در قطرند و در تمام این مدت سیاست روشنی در قبال حقوق و آزادیهای زنان اتخاذ نکردهاند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
برخی از رسانهها از قول مقامهای أفغان گفتهاند که از هم اکنون بحث بازداشت و آزار فرمانده کفتر از سوی طالبان مطرح شده است. هرچند آقای مجاهد این ادعاها را یک شایعه میداند.
اشرف غنی از زمان رسیدن به مقام ریاست جمهوری سیاست جدی را برای انحلال گروههای مسلح غیرمسئول مانند همین شبکه قومندان کفتر در دست گرفت. او بر تقویت نیروهای امنیتی رسمی دولت تاکید کرد و از حمایت از نیروهای شبهنظامی که به نامهای «ملیشه» یا نیروی خیزش مردمی خوانده میشدند، خودداری کرد. این سیاست او به ترغیب فرماندهان شبهنظامی به نزدیکی و پیوستن با طالبان انجامیده است. اما آقای غنی بعدا گفت که برای مبارزه با شورشیان طالبان تقویت بخشی از نیروهای خیزش مردمی را جزء برنامه امنیتی خود کرده است.
این بود که قومندان کفتر در سال ۲۰۱۶ به کابل سفر کرد و مورد استقبال سرور دانش معاون دوم ریاست جمهوری قرار گرفت. آقای دانش از او به عنوان زنی تاثیرگذار و شناخته شده در کشور یاد کرد که نقش مهمی در تأمین امنیت مردم بغلان و «مبارزه با هراسافکنان» داشته و الگوی خوبی برای زنان کشور است.
اما او بعد از سفر به کابل از دولت مرکزی انتقادهایش را شروع کرد که هیچ مقامی حاضر نشده است که به ۱۰۰ تا ۱۵۰ فرد مسلحش سلاح و تجهیزات بدهد.