پیامدهای تعطیلی احتمالی سفارت آمریکا در بغداد

تعطیلی سفارت آمریکا در بغداد، می‌تواند باعث گسترش بیشتر نفوذ ایران شود

سفارت ایالات متحده آمریکا در بغداد. عكس از:  AFP

پس از این‌که فرودگاه بغداد که محل استقرار نیروهای آمریکایی است، هدف حمله موشکی قرار گرفت، مایک پمپئو، وزیر امورخارجارجه ایالات متحده هشدار داد که اگر شبه‌نظامیان حملات خود را متوقف نکنند، آمریکا سفارت خود را در بغداد تعطیل خواهد کرد. هشدار پمپئو حتی برای برخی از مقامات آمریکایی و عراقی نیز تعجب آور بود، زیرا این اقدام مانع تلاش‌های آمریکا برای مبارزه علیه داعش و محدود کردن حضور ایران در عراق می‌شود.

در واقع، بستن سفارت آمریکا در بغداد، اشاره‌ای به دست کشیدن واشنگتن از حمایت مصطفی‌الکاظمی، نخست وزیر عراق تلقی می‌شود، در حالی‌که دیدار وی از واشنگتن در ماه اوت گذشته که هدف از آن بحث و بررسی در مورد پرونده خروج نیروهای آمریکایی از عراق بود را بسیاری به عنوان موفقیت چشمگیری توصیف کردند. پس از بحث و تبادل نظر میان دو جانب در واشنگتن، تصمیم بر این شد تا نیروهای آمریکایی به طور کامل از عراق خارج نشوند، اما شمار آنها به ۵۲۰۰  نفر کاهش یابد، سپس، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا تصمیم گرفت که تنها ۳ هزار تن از نیروهای آمریکایی در عراق باق بمانند.

البته برای هیچ کسی پوشیده نیست که تقاضا برای خروج کامل نیروهای آمریکایی از عراق هنگامی افزایش یافت که قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس در حمله پهپادهای آمریکایی در نزدیکی فرودگاه بغداد کشته شد و در نتیجه، ائتلاف فتح و شبه‌نظامیان حشد شعبی وفادار به ایران، دولت عراق را برای خروج نیروهای آمریکایی از کشور تحت فشار قرار دادند. در واکنش به این امر، واشنگتن در آن زمان هشدار داد که حمایت اقتصادی خود را به عراق متوقف خواهد کرد.

اکنون اگر آمریکا تصمیم به بستن سفارت خود در بغداد بگیرد و آن را به اربیل منتقل کند، این اقدام عملا منجر به افزایش ناامنی در بغداد شده و ضربه‌ای سختی به حیثیت و اعتبار مصطفی‌الکاظمی می‌زند، به ویژه این که عمده‌ترین هدف از انتخاب مصطفی‌الکاظمی به عنوان نخست وزیر، مبارزه با گروه‌های شبه‌نظامی و جلوگیری از بهره‌برداری‌های اقتصادی آنها بود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

از سوی دیگر، پرونده عقب‌نشینی آمریکا از عراق را نمی توان جدا از حضور ایران در عراق مورد بحث قرار داد و مشخص است که عراق به صحنه درگیری میان آمریکا و ایران تبدیل شده است، بنابراین، عقب‌نشینی آمریکا از هر نقطه از قلمرو عراق، زمینه گسترش نفوذ ایران را بیشتر از پیش فراهم می‌کند و تهران برای پر کردن خلأ عقب‌نشنیی آمریکا، در صدد گسترش نفوذش در عراق می‌شود. این بدان معنی است که واشنگتن با اتخاذ این تصمیم، صحنه را برای ایران خالی می‌کند و تلاش‌های را که به هدف حمایت از عراق در برابر چالش‌های کنونی آغاز کرده بوده را در همین جا خاتمه می‌دهد، در حالی‌که هدف اصلی سفر مصطفی‌الکاظمی به واشنگتن، گسترش همکاری میان عراق و آمریکا بود و دولت آمریکا در جریان دیدار مصطفی‌الکاظمی از واشنگتن، نه‌تنها تعهد به حمایت از وی کرده بلکه تلاش‌های او را مورد ستایش قرار می‌داد.

افزون بر آن، در صورت عملی شدن این تهدید و تعطیلی سفارت آمریکا در بغداد، کشورهای دیگر، به ویژه اروپاییان نیز در صدد بستن سفارتخانه‌های خود در عراق خواهند شد و در نتیجه، گروه‌های شبه‌نظامی عراق  و دولت ایران، این اقدام را ناشی از قدرت و توانایی خود دانسته و دست به بهره‌برداری از این فرصت می‌زنند و با راه اندازی تبلیغات گسترده، پیروزی خود را برای بیرون راندن آمریکا از عراق اعلام خواهند کرد.

با این حال، اظهارات پمپئو با واکنش‌های متفاوتی در عراق روبه‌رو شد، فالح فیاض، رئیس حشد شعبی و هادی العامری، رهبر ائتلاف فتح وابسته به حشد شعبی خواستار پایان دادن به حمله علیه نیروهای خارجی و نمایندگی‌های سیاسی شدند. همچنان، حشد شعبی که در واکنش به این حملات به شدت تحت فشار قرار گرفته است، با صدرو بیانیه‌ای تأکید کرد که سازمان حشد شعبی در هیچ گونه درگیری سیاسی و حوادثی که در کشور رخ می‌دهد نقشی نداشته و در قبال گروه‌های که برای تحقق اهداف خود، از نام حشد شعبی سوء استفاده کرده و دست به انجام عملیات مشکوک و فعالیت‌های غیرقانونی نظامی علیه منافع خارجی و غیرنظامیان می‌زدند، هیچ گونه مسئولیتی ندارد. در همین زمینه، مقتدی صدر، رهبر "جریان صدر" نیز به مصطفی‌الکاظمی، نخست وزیر عراق، پیشنهاد تشکیل کمیته امنیتی را داد تا به مسئله حملات موشکی که پیوسته منافع خارجی را تهدید می‌کند، رسیدگی جدی صورت گیرد.

از سوی دیگر، فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق به تهران سفر كرد تا علاوه بر دیدار با همتایش محمد جواد ظریف و حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، با علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در مورد تحولات اخیر گفت‌وگو كند. دولت ایران همچنین هیئتی از نمایندگان ارشد نظامی را به سرپرستی سردار قدیر نظامی، معاون امور بین الملل ستادکل نیروهای مسلح به بغداد اعزام كرده است.

البته، ایران ممکن است علاقه‌مند به دستیابی به توافق امنیتی با عراق برای مهار شبه نظامیان باشد، یا این‌که با محدود کردن فعالیت‌های شبه‌نظامیان، مسیر گفت‌وگو با آمریکا را هموار کند.

همچنان احتمال می‌رود ایالات متحده ناگزیر به همکاری با دولت عراق شود و مسلم است که واشنگتن توانایی محافظت از سفارتخانه و نهادهای مربوط به خود را دارد، اما این سایه انتخابات آمریکا است که ترامپ را وادار به بستن سفارت آمریکا در بغداد می‌کند تا از قرار گرفتن آن در معرض حمله که تأثیر منفی برای ترامپ در انتخابات پیش‌رو دارد، جلوگیری کند، افزون بر این‌که هشدار اخیر پمپئو، مصطفی‌الکاظمی را بیشتر از پیش تحت فشار قرار می‌دهد تا اقدامات جدی را برای مهار شبه‌نظامیان وفادار به ایران اتخاذ کند.

همچنان، تهران نیز در شرایط کنونی سعی می‌کند، از تشدید تنش با آمریکا جلوگیری کند، زیرا ایران این مسئله را به خوبی درک می‌کند که رأی دهندگان آمریکا به نامزدی رأی می‌دهند که خود را به عنوان مدافع ملت و کشور در برابر دشمنان معرفی می‌کند. بنابر این، ایران نمی‌خواهد چنین فرصتی را برای ترامپ فراهم کند و زمینه پیروزی وی را در انتخابات هموار کند، البته در صورت تعطیلی سفارت آمریکا در بغداد، تهران از پیامدهای آن تا آن‌جا که منافع ایران در خطر نیفتد، بهره‌برداری خواهد کرد.

در نتیجه، ایالات متحده نباید با اتخاذ چنین اقدامی، عراق را به سوی تشدید تنش و بی‌ثباتی سوق دهد و با بستن سفارتش در بغداد، عراق را که هم اکنون به شدت دچار چالش است بیشتر از پیش به انزوا بکشاند، زیرا بعید نیست که در صورت تعطیلی سفارت آمریکا در بغداد، نمایندگی‌های سیاسی سایر کشورها نیز در صدد اتخاذ تصمیمات مشابهی شوند.

© IndependentArabia