در حالی که ایران اخبار مربوط به انتقال تسلیحات و نیروهای وابسته به گروه‌های تروریستی از خاک ایران به ارمنستان را شدیدا تکذیب کرده، آذربایجان، ایران را متهم به طرفداری از ارمنستان می‌کند. بخشی از این اتهام به دلیل موضع طرفدار ناتوی باکو و روابط خوب کشور آذربایجان با اسرائیل است.

سفارت جمهوری اسلامی ایران در باکو دیروز، سه‌شنبه، در اطلاعیه‌ای تلاش‌های برخی طرف‌های ثالث که برای هموار کردن اهدافشان در جمهوری آذربایجان نیازمند تخریب وجهه ایران هستند، ابراز تأسف کرد.

اما روزنامه آسیا تایمز در تحلیلی به قلم کاوه افراسیابی، به مناقشه اخیر آذربایجان و ارمنستان و تاثیر آن بر ایران پرداخته که منافع و مضرات درگیری دو کشور همسایه ایران را بهتر روشن می‌کند.

پس از سال‌ها آتش بس بی نتیجه که گاه به گاه شعله‌ور می‌شد، تقابل آذربایجان و ارمنستان بر سر خاک مورد مناقشه ناگورنو قره‌باغ و مناطق مجاور آن در روزهای اخیر به درگیری نظامی تبدیل شده است.

امروز پیش‌بینی‌های خوش‌بینانه قبلی مبنی بر این که عمل‌گرایی و میانجیگری خارجی، به ویژه روند مینسک به رهبری روسیه، آمریکا و فرانسه، می‌توانست به قطعنامه‌ای مسالمت‌آمیز برای حل یک اختلاف تاریخی قومی و ارضی برسد، دیگر وجود ندارد.

نگرانی درباره تبدیل آذربایجان به پایگاه ناتو در خزر

آسیا تایمز نوشته است که شعله‌ور شدن این تنش‌ها، ایران را که یک قدرت منطقه‌ای است و مرز زمینی با هر دو کشور متخاصم دارد، در «سطح بالایی از آماده‌باش» قرار داده است.

این روزنامه با اشاره به اینکه ایران خواستار حل مسالمت‌آمیز مساله میان دو کشور شده، به این نکته اشاره می‌کند که آذربایجان ایران را متهم به طرفداری از ارمنستان کرده ‌است. بخشی از این اتهام به دلیل موضع طرفدار ناتوی باکو و روابط خوب این کشور با اسرائیل است.

آسیا تایمز ضمن اشاره به این که پیروزی آذربایجان در جنگ کنونی به گسترش مرز ایران و آذربایجان تا حدود ۱۳۰ کیلومتر منجر می‌شود، آورده است: «اما با توجه به خاطره‌ای که ایران از فشار تحریک‌آمیز به رهبری آذری‌ها دارد، به نفع امنیت ملی ایران نیست که با یک همسایه توانمند و بالقوه تهدید کننده به شمال که متحد اسرائیل است مواجه باشد. تحریکات دهه ۱۹۹۰ از طریق گفتمان «یک آذربایجان وسیع‌تر» که بخش‌هایی از ایران را در بر می‌گیرد، پیش رفت.»

این مطلب با اشاره به ورود اسرائیل به منطقه با «قرارداد موفق عادی‌سازی روابط با امارات متحده عربی و بحرین» افزوده‌است: «با توجه به اقلیت قابل ملاحظه ایرانی-آذری که یک چهارم جمعیت ایران را شامل می‌شود، ایران مراقب است که به روابط حساس با آذربایجان که بر خلاف ارمنستان از پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا تحت سلطه روسیه خودداری کرده است، آسیب نرساند. ایران با اتحادیه اوراسیا قرارداد تجارت آزاد امضا کرده است.»

آسیا تایمز به گفته یک استاد علوم سیاسی در تهران که مایل است ناشناس بماند، اشاره کرده است: «هر دو کشور روسیه و ایران نگران هستند که آذربایجان در آینده به پایگاه ناتو در خزر تبدیل شود، به خصوص اگر بتواند کشور همسایه‌اش ارمنستان را شکست دهد و بر آن مسلط شود.»

این مطلب با اشاره به این که در حال حاضر، نگرانی اصلی ایران، سرریز درگیری‌ها به خاک کشورش، امواج جدید پناهندگان و دیگر پیامدهای ناخواسته جنگی است که ثبات منطقه مضر است، به نقل از این استاد دانشگاه تهران، پیش‌بینی می‌کند که ایران با همکاری روسیه، اروپا و سازمان ملل متحد برای آوردن سریع صلح به قفقاز جنوبی، تلاش روحیه بخشی انجام دهد.»

با این حال تا کنون گوش‌ها حاضر به شنیدن فراخوان ایران برای آتش‌بس فوری نبوده ‌است.

مسکو هنوز قفقاز را حوزه نفوذ طبیعی خود می‌داند

خطوط لوله‌ای که روسیه و ایران را دور می‌زند، با توجه به تحریم‌های آمریکا بر روسیه بر سر خط لوله گاز نورد استریم ۲ به آلمان، قرار است وابستگی انرژی اروپا به مسکو را کاهش دهد.

به نوشته آسیاتایمز، گمانه‌زنی‌ها مبنی بر این است که پوتین که در حال حاضر از دخالت آمریکا و اروپا در بلاروس ناراضی است، و ضربه‌اش را از طریق ارمنستان زده است.

در ادامه این مطلب آمده‌است: «این کشور به‌راحتی می‌تواند زیرساخت‌های حیاتی را در نوار باریک زمینی تووز تحت تاثیر قرار دهد. بیش از ۸۰ درصد انرژی آذری از این نوار باریک، از طریق خطوط لوله‌های نفت باکو-تفلیس-جیهان و گاز طبیعی قفقاز جنوبی و همچنین راه آهن باکو-تفلیس-کارس منتقل می‌شود.»

این تحلیل به این موضوع اشاره می‌کند که در عین حال مسکو دستور رزمایش نظامی گسترده‌ای را در مناطق خزر و دریای سیاه با مشارکت ناوهای چینی و ایرانی صادر کرده و به این ترتیب نشانه‌های روشنی را به غرب ارسال کرده است که هنوز قفقاز را حوزه نفوذ طبیعی خود می‌داند.

آسیا تایمز با یادآوری این که به ناچار، این امر مشکلات جدیدی را در روابط مشکل‌دار روسیه با ترکیه می‌افزاید که در مجادله کنونی، از باکو حمایت می‌کند تا خاک تحت کنترل ارمنستان را بازپس بگیرد، افزوده است: «تا کنون خواست بین‌المللی کافی برای خاموش کردن شعله‌های آتشی که قفقاز جنوبی را فرا گرفته وجود ندارد. مسائل دیگری از جمله همه‌گیری ویروس کرونا و مسیرهای متفاوت آمریکا و فرانسه بر سر چگونگی مدیریت کردن ایران و لبنان را هم باید درنظر گرفت.»

در ادامه این مطلب آمده‌است: «معلوم نیست که آیا ارمنیان محلی قره‌باغ که همچون آرزوی کوزوو در بالکان، آرزوی استقلال کامل از آذربایجان را دارند، به تحمیل مجدد کنترل استبدادی باکو رضایت خواهند داد یا نه.»

آسیاتایمز با تاکید بر این که تا کنون هیچ‌کس در جامعه بین‌المللی از جمله ایران تلاش‌های ارمنستان در ناگورنو قره‌باغ، که مشابه کوزوو است، را به رسمیت نشناخته‌، افزوده که این شرایط منجر به یک نتیجه‌گیری شده است: «وضعیت ناپایدار موجود باید دیر یا زود تغییر کند و تنها از طریق تلاش‌های هماهنگ بین‌المللی مانند اعزام یک نیروی حافظ صلح حاصل شود که تا کنون مغفول مانده‌است.»