برای پنجمین سال متوالی، پلیس مانع رژه افتخار در استانبول شد

در بیست و هفتمین سال برگزاری مراسم رژه افتخار دگرباشان جنسی در ترکیه، برگزارکنندگان این مراسم به‌‌رغم عدم صدور مجوز راهپیمایی برای جامعه «ال‌جی‌بی‌تی‌کیو»، در کوچه میس نزدیک میدان تقسیم استانبول تجمع کردند.

پس از قرائت بیانیه توسط برگزارکنندگان مراسم، پلیس مانع از راهپیمایی این گروه به سمت میدان تقسیم شد. با اعتراض شرکت کنندگان در این مراسم و مداخله پلیس، تجمع امسال نیز به خشونت کشیده شد. پلیس برای متفرق کردن تجمع‌کنندگان از گاز اشک آور استفاده کرد و شش نفر نیز در این اعتراضات بازداشت شدند.

به گزارش روزنامه جمهوریت ترکیه، هفته قبل نیز در هفتمین سال برگزاری هفته ال‌جی‌بی‌تی+افتخار در ازمیر، پلیس مانع از راهپیمایی فعالان و گروه‌های حامی حقوق دگرباشان این شهر شده بود.

گفتنی است پیش از شروع هفته ال جی بی تی+افتخار امسال در ترکیه، کمیته‌های برگزاری مراسم در شهرهایی همچون استانبول، ازمیر، آنتالیا، آنکارا و مرسین، با مراجعه به استانداری‌ها درخواست صدور مجوز رژه افتخار دگرباشان جنسی را کرده بودند. با این حال در تمامی این شهرها، استانداری‌ها تنها با برگزاری مراسم در فضای سرپوشیده موافقت کردند.

آنچه هفته دگرباشان جنسی امسال را از سال‌های پیش متمایز می‌کرد، واکنش شهرداران و حساب‌های کاربری متعلق به شهرداری‌ها در فضای مجازی نسبت به این مراسم بود. شهرداری‌های منتسب به احزاب حزب جمهوریخواه خلق، حزب خوب و حزب دموکراتیک خلق‌ها در پیام‌هایی با مضمون صلح، آزادی و محبت، این هفته را به دگرباشان جنسی  تبریک گفتند. در مقابل برخی شهرداری‌های حزب عدالت و توسعه نیز با انتشار پیام‌هایی با مضمون ستایش بنیان خانواده، از تصمیم دولت در عدم صدور مجوز راهپیمایی حمایت کردند.

در فضای مجازی بخصوص توئیتر واکنش‌ها از سوی شهروندان ترکیه به این مراسم متفاوت بود، هر چند کفه‌ی معترضان به برگزاری مراسم هفته دگرباشان با تِرند کردن «AilemizHerŞeyimiz#» (خانواده مان همه چیزمان است) سنگین‌تر می‌نمود.

سکوت قانون، نگرانی جامعه سنتی و محافظه کار

می‌توان گفت نظام حقوقی ترکیه در قبال دگرباشان جنسی سکوت کرده است. همجنس‌گرایی هیچ‌گاه در تاریخ جمهوری ترکیه جرم انگاری نشده است‌ و از سال ۱۸۵۸ میلادی، رابطه جنسی بین افراد همجنس، از فهرست قوانین تنبیهی کشور حذف شده است.

در کنار اینکه ارتش ترکیه به همجنس گرایان مرد «مفعول» اجازه می‌دهد که از خدمت سربازی اجباری کشور معاف شوند، تنها قانون موجود به نفع دگرباشان جنسی در ترکیه، حق قانونی تصحیح جنسیت افراد است، که از سال ۱۹۸۸ میلادی به افراد تراجنسی اجازه می‌دهد تا با گرفتن مجوزهای قانونی جسم خود را با هویت جنسی خویش تطبیق دهند.

گرچه زندگی برای دگرباشان جنسی در ترکیه آسان نیست و گه‌گاه از گوشه کنار این کشور خبرهای تهدید، خشونت‌های کلامی و جسمی و حتی قتل منتشر می‌شود و قانونی در دفاع و حمایت از این گروه نیز تدوین نشده است، با این‌حال شرایط این کشور قابل قیاس با سایر کشورهای مسلمان خاورمیانه نیست.

دگرباشان ترک با تشکیل سازمان‌ها، نهادها و تشکل‌هایی همچون «کائوس جی ال» و «لامبدای استانبول» که از بنیان‌گذاران برگزاری جشنواره‌های افتخار در ترکیه هستند، سال‌های متمادی در فضای سیاسی-اجتماعی کشور ترکیه فعال بوده‌اند. این گروه‌ها با برقراری ارتباط با سیاستمداران و رسانه‌های ترکیه پس از سال‌ها تلاش توانسته‌اند مسائل مربوط به همجنسگرایان، دوجنسگرایان و تراجنسیتی‌ها را در فضای رسانه‌ای و عمومی کشور ترکیه مطرح کنند. کنشگران سازمان‌های لامبادا و کائوس با کنشگران و پناهجویان دگرباش جنسی ایرانی نیز رابطه خوبی دارند و در زمینه احقاق حقوق پناهندگان ایرانی با سازمان‌های حقوق بشری همکاری می‌کنند.

هر چند رژه افتخار برای پنجمین سال متوالی در ترکیه لغو شد و دگرباشان جنسی هنور جایگاه اجتماعی خود را در جامعه ترکیه بدست نیاورده‌اند، با این حال آنها زیر پوست این شهر زندگی می‌کنند و با یک جستجوی ساده می‌توان به پاتوق‌ها و حتی کلوپ‌های شبانه‌ای که مخصوص دگرباشان جنسی است، رسید.

مردم ترکیه نیز سعی کرده‌اند به مرور حضور اجتماعی دگرباشان جنسی را بپذیرند و این شهروندان را در فضای زندگی خود قبول کنند. «بلنت ارسوی»، «زکی مورن» و «جمیل ایپکچی» از جمله مشهورترین ستارگان موسیقی و دنیای مد در ترکیه هستند که به‌رغم منتسب بودن به جامعه دگرباشان جنسی، در بین مردم ترکیه از محبوبیت و احترام فراوانی برخوردار هستند.

 با این حال به نظر می‌رسد جامعه عمدتا محافظه‌کار ترکیه و احزاب سیاسی برآمده از آن، راهی طولانی برای پذیرش تمام حقوق و حفاظت از دگرباشان جنسی در این کشور در پیش داشته باشند.