تنش میان ایران و آمریکا در پی ساقط کردن پهپاد فوق پیشرفته آمریکا توسط ایران وارد خطرناکترین وضعیت خود شده است. دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا ۲۴ ساعت پس از سقوط پهپاد، دستور حمله به مراکزی در خاک ایران را داد و به گفته خودش به دلیل احتمال حجم گسترده تلفات انسانی در این حملات، تنها ۱۰ دقیقه قبل از شروع حمله دستور لغو آن را صادر کرد.
در بحبوحه چنین تنش دلهرهآوری مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، که به صورت غیرمترقبه به کابل آمده بود، در یک کنفرانس خبری در سفارت این کشور در کابل گفت که ایران نباید در روند صلح افغانستان مداخله کند. پمپئو همچنین گفت ما تمام تدابیر لازم برای جلوگیری ایران از مداخله در روند صلحی که ما مبتکر آن هستیم را انجام میدهیم و در صورتی که ایران به مداخلهاش ادامه بدهد با آن برخورد خواهیم کرد.
هرچند وزیر خارجه آمریکا مشخص نکرد که منظور از مداخله ایران در روند صلح افغانستان چیست ولی واضح است که هدف آمریکا از مداخله ایران در روند صلح افغانستان، دعوت هیأت دفتر قطر به رهبری ملا برادر آخوند به تهران است. ملا برادر که پس از رهایی از حبس در پاکستان حالا رهبری گفتگوهای صلح و مسئولیت دفتر قطر را در کنار عباس استانکزی بر عهده دارد، پس از سفر به کشور چین اواخر ماه خرداد به ایران رفت. هرچند در مورد رابطه با این سفر خبرهای زیادی به بیرون درز نکرد، ولی حدس زده میشود که ملا برادر در ایران با سران سپاه پاسداران، بویژه شاخه قدس این سپاه، دیدار داشته است.
گفته شده طالبان میخواهند در صورتی که گفتگوها با آمریکا به نتیجهای نرسد، هم پیمانهای منطقهای جدیدی برای خود دست و پا کنند. در حال حاضر رابطه طالبان با روسیه و ایران نزدیکتر از همیشه شده و چین نیز با جدیت بیشتر به روابط بهتر با طالبان فکر میکند. روسها و ایرانیها گروه طالبان را بهترین نیروی جنگ نیابتی این کشورها علیه آمریکا در منطقه میدانند. به همین دلیل با اینکه جهانبینی این کشورها با گروه طالبان در تضاد کامل قرار دارد، اما به دلیل منافع مشترکی که میان گروه طالبان و چند کشور همسایه افغانستان بازتعریف شده است، روسها و ایرانیها در حال بیشتر کردن کمکهای استراتژیک به طالباناند.
حالا آمریکا که از یک سو مذاکرات با طالبان را تا مرحله رسیدن به یک نتیجه کلی پیش برده است و از سوی دیگر در حال تدارک جبهه تازه علیه ایران است، نمیتواند دست روی دست بگذارد، تا ایران تمام ابتکار عمل را در عرصه مذاکرات صلح در افغانستان به دست بگیرد. آمریکاییها میدانند در صورتی که مدیریت مذاکرات صلح افغانستان به دست روسها و ایرانیها بیفتد، تمام تلاشهای آنها برای رسیدن به یک نقشه راه درست به سمت صلح، نقش بر آب خواهد شد. از سوی دیگر اخیراً گزارشهایی منتشر شده که ادعا میکند آمریکا از داعش حمایت میکند. این ادعا را حتی طالبان نیز در رابطه با نقش حمایتی آمریکا از داعش مطرح کردهاند. ایران که به شدت از نفوذ داعش در مرزهای شرقیاش نگران است، برای مبارزه با این گروه نیاز به نیروی نیابتی دارد. و چون طالبان نیز با داعش در نبرد و مبارزه قرار دارند، ایران دوست دارد طالبان را به عنوان ابزار مقابله با داعش در داخل افغانستان، با خود داشته باشد.
بنابراین نزدیک شدن رژیم ایران به طالبان به یک هدف استراتژیک تبدیل شده است. هشدار وزیر خارجه آمریکا به ایران، آن هم از خاک افغانستان، تا حد زیادی برای افغانستان سنگین تمام خواهد شد. تا این زمان دولت افغانستان تلاش کرده است مانند عراق به ایران تفهیم کند که به نیروی سومی اجازه نخواهد داد تا از خاک این کشور علیه ایران استفاده کند. اما با توجه به وجود پایگاههای بزرگ آمریکا در افغانستان، بعید است دولت افغانستان کنترلی بر این پایگاهها داشته باشد و ایران نیز این مساله را به خوبی میداند. نگرانی از جایی آغاز میشود که مقامهای نظامی ایران گفتهاند در صورت حمله آمریکا به ایران منافع و نیروهای این کشور را در تمام منطقه مورد هجوم قرار خواهند داد.
ایران اعلام کرده است نه فقط نیروهای نظامی آمریکا را به عنوان تروریست تلقی میکند و با آنان به صورت یک تروریست برخورد خواهد کرد، بلکه نیروهایی که با این نظامیان همکاری کنند را بهعنوان شریک جرم خواهد شناخت. این تصمیم میتواند برای افغانستان، که هزاران سرباز آمریکا در آنجا حضور دارند، خطر ساز باشد. آغاز جنگ این خطر را بیشتر از همیشه جدی خواهد ساخت و افغانستان ناخواسته به تنش میان آمریکا و ایران وارد خواهد شد.