ممنوعیت پرواز هواپیماهای مسافربری آمریکا بر فراز ایران

نیویورک تایمز: ترامپ با حمله در روز جمعه موافقت کرد؛ بعد عقب کشید

AFP ترامپ به خبرنگاران گفت، به زودی متوجه می شوید پاسخ ما به سرنگونی پهپاد آمریکایی چیست

سازمان فدرال هوانوردی آمریکا با صدور بیانیه ای، فرمان اضطراری منع پرواز هواپیماهای خطوط هواپیمایی آمریکایی بر فراز آسمان ایران را صادر کرد. این فرمان تنها چند ساعت پس از آن اعلام شد که خط هواپیمایی یونایتد، به دلیل نگرانی های امنیتی پرواز های خود را از فرودگاه نیوارک نیوجرسی به بمبئی متوقف کرد. این پرواز از آسمان ایران عبور می کرد. روز پنجشنبه نیز مولر-مرسک، بزرگترین شرکت کشتیرانی جهان اعلام کرد به دلیل ریسک های امنیتی، مسیرهای خود را در تنگه هرمز تغییر می دهد.

این فرمان در واکنش به افزایش تنش ها در منطقه پس از سرنگونی یک پهپاد آمریکایی به وسیله موشک زمین به هوای سپاه پاسداران صادر شده است. سپاه می گوید در ساعت چهار و پنج دقیقه بامداد پنجشنبه، پهپاد گلوبال هاوک را به دلیل تجاوز به حریم ایران هدف قرار داد. مقامات پنتاگون ادعا می کنند، این پهپاد بر فراز آب های بین المللی و تنگه هرمز قرار داشته و سپاه بی دلیل آن را سرنگون کرده است.

این درحالی است که محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران با انتشار نقشه محل هدف قرار داده شدن گلوبال هاوک در توییتر، آمریکا را به دروغگویی متهم کرده است. آمریکا ادعا می کند فاصله این پهپاد با جنوبی ترین نقطه ساحل 34 کیلومتر بوده است. طبق قوانین بین المللی، حریم هوایی کشورها، حدود 20 کیلومتری ساحل آنها تعیین می شود. در نامه شکایت ایران به سازمان ملل تاکید شده که این پهپاد در حریم هوایی ایران قرار داشته است.  

در بیانیه سازمان فدرال هوانوردی آمریکا آمده که در زمان حمله به این پهپاد، فاصله نزدیک ترین هواپیمای مسافربری در حال پرواز به آن 72.4 کیلومتر بود و تعداد قابل توجهی هواپیمای دیگر نیز همزمان در همان منطقه در حال پرواز بودند. این بیانیه ضمن ابراز نگرانی از فعالیت های نظامی در منطقه ای که ترافیک خطوط هوایی در آن بسیار سنگین است، ادعا می کند، ایران تمایل دارد بدون هشدار قبلی از موشک های دوربرد در قلمرو هوایی بین المللی استفاده کند.

هرچند این ممنوعیت شامل خطوط هوایی دیگر کشورها نمی شود، گروه او پی اس، که به شرکت های هوانوردی در جهان مشاوره می دهد، می گوید در حال بررسی ممنوعیت پرواز بر فراز ایران است. این شرکت با اشاره به سابقه هدف قرار گرفتن یک هواپیمای خطوط هواپیمایی مالزی بر فراز اوکراین که در سال 2014 اتفاق افتاد، می گوید، از آن پس همه شرکت ها از خط مشی آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان در زمینه برآورد ریسک استفاده می کنند و در حال حاضر تهدید سرنگونی هواپیماهای مسافربری در جنوب ایران جدی است.

اطلاعات موجود در وب سایت فلایت رادار که پروازها را رهگیری می کند، حاکی از آن است که خطوط هوایی قطر و اتحاد دستور آژانس هوانوردی ایالات متحده برای توقف پروازهای مربوط به آمریکا را اجرا کرده اند. خطوط هوایی امریکن، دلتا و خط هوایی ژاپن نیز می گویند بر فراز ایران پرواز نمی کنند.

بررسی پاسخ حساب شده

با افت چشمگیر صادرات نفت ایران به عنوان اصلی ترین منبع درآمد دولت و در شرایط اقتصادی که رئیس جمهور برای اداره آن از رهبر «اختیار ویژه» خواسته، صبر استراتژیک تهران که قرار بود تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ادامه داشته باشد، رو به پایان است. کوتاه تر شدن فاصله زمانی تنش هایی که یکی پس از دیگری در منطقه اتفاق می افتد، حاکی از آن است که جمهوری اسلامی قصد ندارد فشارها را به تنهایی تحمل کند.

از فروردین ماه که آمریکا سپاه را در فهرست سازمان های تروریستی قرار داد و سپس تحریم نفتی کامل را علیه ایران اعمال کرد، روند تنش ها در منطقه سیر صعودی به خود گرفت. برخی تحلیلگران، انفجار شش نفتکش در دریای عمان و حمله های راکتی در عربستان و عراق را به رغم تکذیب تهران، پیام های کدگذاری شده ای از جانب ایران برای آمریکا توصیف می کنند که هدف آن هشدار به کاخ سفید در مورد افزایش فشارها است.

واشینگتن ایران را مسئول این حمله ها می داند، اما در عین حال از واکنش جدی به آن خودداری کرده و می گوید به دنبال رویارویی نظامی نیست.

اما در تازه ترین تحول، سپاه پاسداران جمهوری اسلامی، یک پهپاد آمریکایی را را سرنگون کرده و می گوید این یک پیام مستقیم به آمریکاست. رسانه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی نیز ویدئویی کوتاه از این حمله را با موسیقی متن و صدای فریاد الله و اکبر منتشر کرده است.

 

ترامپ روز پنجشنبه در واکنش به این اقدام در توییتر نوشت:«ایران اشتباه بزرگی مرتکب شده!» سپس در جریان ملاقات با جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا در کاخ سفید به خبرنگاران گفت، احساس می کند، اشتباهی اتفاق افتاده و یک ژنرال بی عقل یا خودسر این اقدام را انجام داده است. او تاکید کرد، این پهپاد بدون سرنشین بوده و اگر سرنشین داشت، شرایط خیلی خیلی متفاوت بود.

گزارش ها حاکی از آن است که ترامپ در جلسه توجیهی عصر پنجشنبه با رهبران دمکرات و جمهوریخواه کنگره، از همه آنها در مورد این موضوع نظر خواسته است. میچ مک کانل،سناتور جمهوریخواه پس از این نشست یک ساعت و نیمه به خبرنگاران گفت: موشک از داخل ایران، پهپاد را بر فراز آب های بین المللی هدف گرفته و آمریکا در حال بررسی یک پاسخ حساب شده به این اقدام است.

نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان که در این نشست حضور داشت نیز تاکید کرد، در وضعیتی که تنش بالا است باید قوی، هوشمند و استراتژیک عمل کرد، نه بی پروا.

این در حالی است که نیویورک تایمز در گزارشی به نقل از منابع اگاه مدعی شد، ترامپ نخست موافقت کرد روز جمعه به ایران حمله کند، اما سپس عقب کشید. بنا بر این گزارش، قرار بود اهدافی از جمله رادارها و تاسیاست موشکی هدف قرار داده شوند تا ریسک این حمله برای مردم عادی و نظامیان به حداقل برسد. به گفته یک مقام دولتی، حتی بمب افکن ها و ناوهای هواپیمابر مورد نظر برای انجام این حمله ها نیز در موقعیت های تعیین شده برای انجام این حمله ها قرار گرفتند، ولی در نهایت فرمان توقف عملیات صادر شد و موشکی شلیک نشد. این گزارش به دلیل صرفنظر ترامپ از انجام این حمله اشاره نکرده است.

این روزنامه آمریکایی در ادامه ادعا می کند، روشن نیست برنامه حمله کاملا متوقف شده یا خیر. گفتنی است خبرگزاری آسوشیتدپرس و تلویزیون ای بی سی نیز گزارش های مشابهی را به نقل از مقاماتی که نامی از آنها برده نشده، منتشر کرده اند.