نگاهی به روابط آمریکا و عربستان در بخش انرژی

در سال ۲۰۱۷ و طبق آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، عربستان پس از  روسیه – ایران و قطر چهارمین کشور بزرگ دارنده ذخایر گاز طبیعی جهان و سومین کشور بزرگ دارای منابع گازی در خاورمیانه است. طبق آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر گاز طبیعی این کشور معادل ۳۰۴ تریلیون متر مکعب بوده است.

اکثر میادین نفتی این کشور همراه با گاز طبیعی است. در حال حاضر عربستان نه وارد کننده و نه صادر کننده گاز طبیعی است و عمده تولیدات گاز طبیعی این کشور از چهار میدان گازی غوار، سفانیه، برری و زولوف است که در این بین سهم میدان گازی غوار، بعنوان بزرگ‌ترین میدان نفتی جهان، بیش از ۴۰ درصد است. مالکیت و حق بهره‌ برداری این میدان متعلق به شرکت آرامکو عربستان است. این شرکت اعلام کرده که ۴۸ درصد درآمدهای این شرکت از طریق فروش نفت این میدان حاصل می‌شود.

عربستان یکی از بزرگ‌ترین تولید کنندگان و صادرکنندگان محصولات پتروشیمی است و با توجه به منابع زیاد گاز طبیعی در این کشور، اگر سرمایه گذاری لازم در این میادین صورت گیرد عربستان می‌تواند با کاهش قیمت محصولات پتروشیمی نه تنها سهم خود را در بازارهای منطقه‌ای و جهانی حفظ کند بلکه با تحریم اخیر محصولات پتروشیمی ایران بخشی از سهم ایران را در بازار در اختیار بگیرد. شرکت سابیک عربستان بزرگ‌ترین شرکت پتروشیمی خاورمیانه و یکی از پنچ شرکت بزرگ پتروشیمی جهان است. این شرکت با استفاه از تکنولوژی پیشرفته شرکت‌های آمریکایی که حضور فعالی در پتروشیمی عربستان دارند توانسته است سهم خود را در بازار منطقه‌ای و جهانی حفظ کرده و افزایش دهد.

سند ۲۰۳۰ و افزایش سهم گاز طبیعی در سبد انرژی عربستان

عربستان بزرگ‌‌ترين مصرف‌كننده نفت برای توليد برق در جهان است. این کشور در حال حاضر بزرگ‌‌ترين مصرف ‌كننده انرژي در خاورميانه است و تقاضای انرژی در اين كشور طی پنج سال گذشته به طور متوسط ۷.۵ درصد در سال افزايش داشته است. همه این موراد ضرورت توجه به سرمایه گذاری در بخش انرژی‌های تجدید پذیر و گاز طبیعی را بیش از بیش مشخص‌تر می‌کند. در سند ۲۰۳۰ برای افزایش سهم انرژی‌های تجدید پذیر و گاز طبیعی در تولید برق برنامه مدونی تدارک دیده شده است. یکی از این برنامه‌ها افزایش سرمایه گذاری در میادین گازی و افزایش ظرفیت تولید گاز و همچنین سرمایه‌گذاری در پروژه‌های ال ان جی کشورهای عمده تولید کننده این محصول است.

 آرامکو در نظر دارد ظرفیت تولید گاز در دهه آینده را دو برابر کند. در برنامه آرامکو توجه ویژه‌ای به بهره‌ بردای از منابع گاز شیل در این کشور شده است. افزایش ظرفیت تولید گاز از منابع متعارف و شیل این امکان را فراهم خواهد کرد تا سهم نفت در تولید برق در نیروگاه‌ها کاهش یابد. افزایش تولید گاز همچنین به معنای افزایش خوراک ارزان قیمت برای مجتمع‌های پتروشیمی عربستان است. افزایش سهم انرژی‌های تجدید پذیر و گاز طبیعی برای تولید برق باعث خواهد شد تا عربستان بتواند به اهداف توافقنامه زیست محیطی پاریس دست یابد.

آرامکو در نظر دارد در برنامه کوتاه مدت خویش بهره برداری از منابع گاز شیل در این کشور را آغاز کند. در این راستا، این شرکت در حال مذاکره با شرکت‌های آمریکایی برای سرمایه‌گذاری در میادین گازی این کشور است. عربستان از لحاظ منابع مالی کمبودی ندارد ولی به تکنولوژی شرکت‌های آمریکایی در بهره برداری و استخراج گاز شیل نیازمند است. تکنولوژی پیشرفته شرکت‌های آمریکایی در بخش گاز شیل قابل مقایسه با سایر شرکت‌های انرژی نیست. مسله مهم دیگری که بهره برداری از منابع گاز شیل را دشوار می‌کند نیاز به منابع آبی فراوان برای استخراج گاز است که باید برای این مشکل هم چاره اندیشی شود.

صادرات ال ان جی آمریکا

آمریکا پس از انقلاب گازی شیل به صادرکننده انرژی تبدیل شد. این کشور از صادرات انرژی برای گسترش روابط با متحدان خویش استفاده می‌کند. طبق آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا این کشور در سال گذشته روزانه بطور متوسط ۲.۹ میلیارد مترمکعب گاز و ال ان جی به ۳۶ کشور صادر کرده است و طبق برنامه کوتاه مدت وزارت انرژی صادرات گاز آمریکا در پایان سال ۲۰۲۰ به رقم روزانه ۵.۸ میلیارد مترمکعب خواهد رسید. به این‌ترتیب بازار انرژی عربستان و در کل بازار انرژی کشورهای عربی یکی از مقاصد آینده آمریکا برای افزایش صادارت ال ان جی است.

عربستان در کنار سرمایه گذاری برای افزایش تولید گاز از منابع داخلی با هدف کاهش وابستگی به نفت در تولید برق، درصدد واردات ال ان جی از آمریکاست و در عین حال در پروژه‌های ال ان جی روسیه نیز سرمایه گذاری کرده است. آرامکو در نظر دارد تا بیست سال آینده پنچ میلیون تن گاز طبیعی از شرکت سمپرا انرژی آمریکا خریداری کند. آرامکو در نظر دارد با استراتژی جدید خود هم از آمریکا ال ان جی وارد کند و هم در پروژه‌های انرژی این کشور سرمایه گذاری کند. این شرکت قبلا در پروژه‌های انرژی کشورهای عمده مصرف کننده انرژی، مانند چین و هند سرمایه گذاری کرده بود.

کاهش هزینه تولید گاز شیل در آمریکا یکی از عوامل سرمایه‌گذاری آرامکو در پروژه‌های شیل در این کشور است. امین ناصر، رئیس شرکت آرامکو طی مصاحبه‌ای که در ماه ژانویه با خبرگزاری رویترز انجام داد از برنامه این شرکت برای خرید میلیاردها دلار ال ان جی از آمریکا خبر داد. امین ناصر هدف از این اقدام را تبدیل شدن آرامکو به یکی از بازیگران بازار گاز عنوان کرده بود. وی گفت: «ما مایل به سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در آمریکا هستیم. تیم بین‌المللی گاز آرامکو برنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری در کل زنجیره عرضه دارد. به شرکت یک قدرت مالی قابل ملاحظه چند میلیارد دلاری داده شده است.»

 به گفته امین ناصر این شرکت در نظر دارد تا سال ۲۰۳۰ به صادر کننده گاز تبدیل شود. وی از برنامه آرامکو برای سرمایه‌گذاری ۱۵۰ میلیارد دلاری این شرکت در دهه آینده در بخش گاز طبیعی خبر داد. به گفته ناصر، آرامکو در حال حاضر مالک موتیوا، بزرگترین پالایشگاه نفت آمریکا است. باید در نظر داشت که آرامکو تولیدکننده اصلی گاز طبیعی است ولی بیشتر تولید آن در بازار داخلی عربستان مصرف می‌شود. این شرکت قصد دارد تولید گاز خود را به ۲۳ میلیارد فوت ‌مکعب طی دهه آینده برساند. در حال حاضر تولید این شرکت ۱۴ میلیارد فوت ‌مکعب است.

عربستان برای حضور فعال در بخش گاز طبیعی آمریکا  در نظر دارد  در دو ترمینال صادراتی ال ان جی، «تلوریان» در دریفت وود لوئیزینا و تاسیسات ال ان جی «سمپرا انرژی» در پورت آرتور تگزاس سرمایه گذاری کند. واردات ال ان جی از آمریکا و امکان تولید گاز از منابع داخلی می‌تواند به این کشور کمک کند که اتکای بیش از حد خود را به تولید برق مبتنی بر نفت کاهش دهد. تولید بیشتر گاز طبیعی در کنار افزایش واردات ال ان جی از آمریکا به عربستان کمک می‌کند که ۷۲۵ هزار بشکه نفت بیشتر در روز صادر کند، که این میزان نفت برای تولید برق در تابستان استفاده می‌شود.

سرمایه‌گذاری آرامکو در تاسیسات ال ان جی آمریکا باعث خواهد شد این شرکت بتواند در آینده به صادر کننده گاز تبدیل شود. سهام‌دار شدن این شرکت در تاسیسات ال ان جی آمریکا می‌تواند در تعیین بازار صادرات ال ان جی آمریکا تاثیر گذار باشد.

بیشتر از اقتصاد