حسن روحانی، رئیس جمهور ایران که برای شرکت در کنفرانس تعامل و اعتمادسازی در آسیا موسوم به سیکا، در دوشنبه پایتخت تاجیکستان حضور دارد، در سخنرانی خود در این کنفرانس استفاده از ساز و کار گفت و گوهای چندجانبه با کشورهای منطقه را راهگشا دانست و تاکید کرد، دستیابی به سطح قابل قبولی از صلح، ثبات و توسعه، نیازمند گسترش همکاری و گفتگوهای منطقه‌ای با هدف تقویت تفاهم است.
روحانی در حالی از مبارزه ایران با نفوذ و گسترش تروریسم در این کنفرانس سخن گفت که احمد ابوالغیط، دبیر کل اتحادیه عرب، در مورد پیامد تنش های فزاینده در منطقه هشدار داده و از برادران ایرانی خواسته مراقب باشند و مسیر را تغییر دهند، زیرا اگر برخوردی رخ بدهد، هیچ کس امنیت نخواهد داشت.
این اظهارات دبیر کل اتحادیه عرب پس از دیدار او با آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل در مورد انفجار دو نفتکش در دریای عمان مطرح شده است. گوترش و اعضای شورای امنیت پیش تر حمله به این نفتکش ها را محکوم کرده بودند.
روحانی در سخنرانی خود در بیشکک بدون اشاره به انفجار نفتکش ها در نزدیکی سواحل جنوبی ایران، مداخله برخی قدرت های خارجی در کشورهای منطقه، سیاست های قهرآمیز، تروریسم و افراط گرایی و پیمان شکنی را از جمله دلایل تبدیل خاورمیانه به یکی از بحران خیزترین و بی ثبات ترین مناطق جهان توصیف کرد.
حمله به این نفتکش ها صبح پنجشنبه در 30 کیلومتری جنوب بندر جاسک در دریای عمان انجام شد. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا نخستین مقامی بود که مدعی شد، ایران مسئول این حمله ها است. هرچند او مدرکی برای اثبات ادعای خود ارایه نکرد، چند ساعت بعد، فرماندهی مرکزی آمریکا در منطقه، سنتکام، فیلمی را روی وب سایت خود گذاشت که نشان می دهد یک قایق متعلق به سپاه به یکی از نفتکش ها نزدیک می شود و سرنشینان آن یک مین عمل نکرده را از نفتکش کوکوکا جدا می کنند. البته مقامات سپاه پاسداران هنوز این ویدئو را تایید یا تکذیب نکرده اند.
انفجار این نفتکش ها یک ماه پس از حمله به چهار نفتکش متعلق به عربستان سعودی، امارات متحده عربی و نروژ در بندر فجیره، توجه جامعه بین المللی را برانگیخته کرده است. در همین زمینه شورای بین المللی دریانوردی بالتیک –بیمکو، که یکی از بزرگترین انجمن های مربوط به کشتیرانی بین المللی به شمار می رود، در مورد وخیم تر شدن شرایط امنیتی خلیج فارس و تنگه هرمز هشدار داده است. به گزارش الجزیره، جیکوب لارسن، رئیس بخش امنیت دریایی بیمکو گفت:«حتی بدون درگیری نظامی، تنش ها به بالاترین سطح رسیده است.» انفجارهای اخیر علاوه بر افزایش بهای نفت، هزینه بیمه نامه ها برای نفتکش هایی که در منطقه تردد می کنند را بالا برده است.
این در حالی است که پاتریک شاناهان، سرپرست وزارت دفاع آمریکا، حمله به دو نفتکش در دریای عمان را یک مشکل جهانی توصیف کرده که برای مقابله با آن باید یک اجماع جهانی ایجاد شود. آمریکا، انگلیس و عربستان از جمله کشورهایی هستند که ایران را مسئول حمله های صبح پنجشنبه می دانند. تهران این اتهام ها را رد کرده و می گوید مسئول امنیت تنگه هرمز است که یک سوم تجارت نفت جهان از طریق آن انجام می شود.
هرچند شاناهان این نکته را خاطرنشان می کند که پنتاگون طرح هایی برای اقدام نظامی احتمالی در صورت رو به وخامت رفتن وضعیت امنیتی در منطقه را بررسی می کند، دست کم در حال حاضر از روی میز گذاشتن گزینه نظامی خودداری کرده و به ائتلاف جهانی اشاره می کند.
آمریکا در شرایط مشابهی که در دهه 80 میلادی در منطقه ایجاد شد، اقداماتی برای حفاظت از نفتکش ها به عمل آورد. اسکورت مسلح کشتی هایی که از مسیرهای حساس در تنگه هرمز عبور می کنند و تغییر پرچم کشتی های متعلق به متحدان آمریکا از جمله این اقدامات بود. به بیان دیگر واشینگتن به این نفتکش ها اجازه می دهد به جای پرچم کشوری که به آن تعلق دارند، از پرچم ایالات متحده آمریکا استفاده کنند تا تحت حمایت نیروی دریایی آمریکا قرار گیرند.
دولت ها و شرکت های تانکری نیز به موازات تلاش پنتاگون برای ایجاد ائتلاف جهانی، اقدامات برای حفاظت از خطوط کشتی رانی را افزایش داده اند. به گزارش وال استریت ژورنال، عربستان سعودی، ضریب امنیتی تاسیسات نفتی و مناطق استراتژیک را بالاتر برده و امارات متحده عربی در حال همکاری با شرکت های کشتیرانی به منظور افزایش امنیت خطوط دریایی در خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان است.
