هلموت اشمیت، صدراعظم سابق آلمان به نقل از یک سیاسمتدار روسی می‌گوید: روسیه زمانی می‌تواند احساس ثبات و امنیت کند که سربازان آن کنترل هر دو طرف مرز را در دست داشته باشند. در حال حاضر، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه که رویایی احیای مجدد امپراتوری عثمانی را در سر دارد سعی می‌کند همین سیاست را در سوریه، عراق و حتی در لیبی به اجرا درآورد و با بهره‌برداری از ناهنجاری‌های که جهان عرب را به چالش کشیده است، نفوذ خود را در منطقه گسترش دهد. اردوغان خود را در عصر سلطان محمد فاتح تصور می‌کند و در این اندیشه است که تاریخ به عقب بر می‌گردد، بنابر این، وی در شرایط کنونی سیاستی را پیش گرفته است که رهبران قدرتمند جهان در قرن نوزدهم آن را دنبال می‌کردند.

آن‌چه اردوغان را به ماجراجویی و جاه‌طلبی سوق می‌دهد می‌تواند در چند نکته خلاصه شود: استفاده از ترفند سنتی حاکمان برای پرده‌پوشی بر چالش‌ها و ناهنجاری‌های داخلی با لشکرکشی به خارج از کشور، طوری‌که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در سال ۲۰۱۴، برای پوشاندن نابسامانی‌های داخلی، به اوکراین حمله کرد و دست به اشغال شبه‌جزیریه کریمه زد و تهران با استفاده از بحران جنگ و نا امنی در منطقه، نفوذ خود را در عراق، سوریه، لبنان و یمن گسترش داد. اما اسرائیل تصمیم گرفت بلندهای جولان در سوریه، کرانه باختری در فلسطین و بخش‌های از جنوب لبنان را به تصرف خود درآورد و ایالات متحده این سیاست را تا به حال در بسیاری از نقاط جهان دنبال می‌کند. تلاش برای دسترسی به منابع نفت و گاز مدیترانه، عامل دیگری است که اردوغان را به مداخله نظامی در لیبی واداشته است. هدف دیگر ترکیه از لشکرکشی به لیبی، تهدید دولت مصر است که پروژه اخوان المسلمین را با شکست روبه‌رو کرد. البته باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین آمریکا به منظور ایجاد تعادل در خاورمیانه، کشورهای منطقه را به دو بلوک شیعه به رهبری ایران و سنی به رهبری ترکیه تقسیم کرده بود و سعی داشت با طرح این راهکار، از منافع آمریکا در منطقه پاسداری کند. اما استراتژی اصلی اردوغان از مداخله نظامی در شماری از کشورهای منطقه، تلاش برای احیای امپراتوری عثمانی و تشکیل مجدد نظام "خلافت" در جهان اسلام است، هدفی که سازمان اخوان المسلمین از هنگام فروپاشی دولت عثمانی و لغو خلافت توسط مصطفی کمال آتاتورک در سال ۱۹۲۴، تا به حال آن را دنبال می‌کند.

آتاتورک با تأسیس نظام سکولاریسم، ترکیه را به سوی اروپا سوق داد، و حروف لاتین را جایگزین حروف عربی کرد، اسلام‌گراهای منتقد او می‌گفتند: "ترکیه در گذشته، مقام اول را در میان کشورهای شرقی داشت، اکنون به عنوان آخرین کشور در فهرست کشورهای غربی قرار گرفته است."

اما اردوغان پس از این‌که به دلیل مخالفت آلمان و فرانسه، نتوانست ترکیه را وارد اتحادیه اروپا کند، تصمیم گرفت کشور را بار دیگر به سوی شرق سوق دهد بدون این‌که امتیازاتی را که از غرب می‌گیرد، از دست بدهد و یا این‌که از تشدید رقابت میان روسیه و آمریکا در منطقه، بی‌بهره بماند. در چارچوب همین سیاست، آنکارا  به بهانه‌ای این‌که امنیت ملی ترکیه با تهدید روبه‌رو شده است، دست به اشغال شمال سوریه زد، سپس تلاش‌های خود را برای پیوند دادن اقتصاد شمال سوریه با اقتصاد ترکیه آغاز کرد و افزون بر تحمیل زبان ترکی، اقتصاد شمال سوریه را با لیره ترکیه پیوند داد و بدین ترتیب، نیروهای ترکیه کنترل هر دو جانب مرز را در دست گرفتند. البته اردوغان با همین ترفند، نیروهای خود را وارد قلمرو عراق کرد و با آغاز عملیات نظامی "پنجه ببر" به داخل عراق نفوذ کرد و سعی دارد پایگاه‌های نظامی بیشتری را در خاک عراق ایجاد کند.

اما مداخله نظامی مستقیم ترکیه به لیبی و انتقال جنگجویان خارجی وابسته به گروه‌های افراطی از سوریه به آن کشور، مقدمه‌ای برای "اختراع" مرز دریایی میان ترکیه و لیبی است، چیزی‌که در واقعیت وجود ندارد. هرچند اردوغان برای لشکرکشی به لیبی متحمل هزینه‌های سنگینی شد و امیداوری بسیاری به پروژه استراتژیک خود در شمال آفریقا داشت، اما تنش‌های داخلی لیبی و مخالفت شدید شماری از کشورهای عربی و اروپایی، سیاست ترکیه در لیبی را به چالش کشید. فرانسه در برابر اقدامات ترکیه در لیبی به شدت واکنش نشان داد و مسکو با آن‌که در نقاط دیگر منطقه، هم‌پیمان ترکیه است، در لیبی با اقدامات نظامی آنکارا به مخالفت پرداخت. سرانجام، دولت مصر که برای مدتی از خویشتن‌داری در برابر اقدامات ترکیه کار گرفته بود، مخالفت خود را با تهاجم نظامی ترکیه به لیبی اعلام کرد و عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر، اظهار داشت که هرگونه مداخله نظامی مصر در لیبی برای حمایت از امنیت ملی مصر و امنیت جهان عرب، مشروعیت بین‌المللی دارد و زمینه راه حل سیاسی فراگیری را در لیبی فراهم می‌کند. رئیس جمهور مصر با صراحت بیان داشت که شهرهای سِرت و جفره از این پس به عنوان خط قرمز شناخته می‌شوند و مصر در برابر تهاجم نظامی ترکیه به شهرهای یادشده سکوت نخواهد کرد، این در حالی است که اردوغان برای پذیرش آتش‌بس، خواستار خروج نیروهای ارتش ملی لیبی به رهبری ژنرال خلیفه حفتر از شهرهای سِرت و جفره در غرب لیبی است و تأکید دارد که نیروهای ارتش ملی لیبی بایستی پیش از هرگونه توافقی برای آتش‌بس از شهرهای سِرت و جفره عقب‌نشینی کنند.

https://www.independentarabia.com