مقررات منع کشیدن قلیان در ایران برای زنان نتوانسته است مانع قلیان کشیدن دختران و زنان ایرانی شود. 

مصرف قلیان بین دختران ۱۵ تا ۱۸ سال در حال افزایش است و به گفته معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، می‌تواند به سلامت کشور آسیب جدی بزند.  

اتحادیه قهوه‌خانه‌داران و سفره‌خانه‌های سنتی، ورود زنان به «قهوه‌خانه‌های معمولی» را در تابستان ۱۳۹۵ ممنوع اعلام کرد و ارائه سرویس قلیان به زنان در قهوه‌خانه‌ها و سفره‌خانه‌های سنتی را نیز غیرمجاز دانست. 

قهوه‌خانه‌ها و سفره‌خانه‌های سنتی در ایران محلی برای ارائه قلیان هستند که در سال‌های اخیر بین دختران و پسران جوان از محبوبیت زیادی برخوردار بوده است. 

در آیین‌نامه انضباطی اداره اماکن اما قید شده است که  به زنان نباید سرویس قلیان ارائه کرد و به طور کلی ارائه سرویس قلیان به زنان در ایران مجاز نیست. 

موضوع کشیدن قلیان توسط زنان در جمهوری اسلامی ایران به عنوان امری «غیرعرفی» تلقی شده و «ناهنجاری» به حساب می‌آید. رئیس اتحادیه قهوه‌خانه‌داران و سفره‌خانه‌های سنتی نیز با عنوان این نکته می‌گوید: «اما از لحاظ قانونی هیچ موردی در خصوص غیرقانونی بودن کشیدن قلیان توسط بانوان وجود ندارد.»

در ایران دو گونه قهوه‌خانه‌ شناخته شده است؛ سفره‌خانه‌های سنتی و نیز قهوه‌خانه‌های معمولی که به طور کلی ورود زنان به «قهوه‌خانه‌های معمولی» مجاز نیست و تنها مردان اجازه رفت و آمد در این اماکن را دارند. 

به گفته اتحادیه قهوه‌خانه‌داران و سفره‌خانه‌های سنتی، «موضوع قهوه‌خانه‌ها و سفره‌خانه‌های سنتی فرق می‌کند و ورود زنان به آن‌ها بلامانع است، چرا که می‌توانند از سرویس‌های دیگری همچون غذا، چای و غیره استفاده کنند.»

رئیس سمپوزیوم خودمراقبتی و آموزش بیمار، سال گذشته اعلام کرد: «مصرف قلیان در افراد بالای ۱۵ سال ۱۷.۵ درصد است. »

علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، نیز روز یکشنبه گفت: «۵۵ میلیارد نخ مصرف سالانه سیگار در کشور است  که اگر همین مقدار درست باشد، سالانه ۱۸ هزار میلیارد تومان دود می‌شود و ۳۰ هزار میلیارد تومان هزینه سلامت تحمیل می‌کند.» 

براساس آخرین آمار وزارت بهداشت ایران، حدود ۱۰ درصد مردم این کشور (بالای ۱۸ سال) روزانه مصرف کننده سیگار هستند. این آمار در روستاها به صورت مصرف قلیان برآورد شده است. 

 استان‌های مرکزی، البرز، قزوین و آذربایجان غربی بالاترین مصرف سیگار را در کشور دارند. بر طبق آن آمار، بیش از ۳۰ درصد مصرف‌کنندگان سیگار در ایران را مردان تشکیل می‌دهند. این آمار در حالی بیان می‌شود که سیگار کشیدن زنان در عموم به صورت عرفی قابل قبول نیست و احتمال دارد که در مکان‌های عمومی، با زنان سیگاری برخورد انتظامی صورت بگیرد. بالاترین میزان مصرف دخانیات در ایران در گروه سنی ۴۰ تا ۵۵ سال است. به گفته مسئولان وزارت بهداشت، مطالعات نشان می‌دهد که آمار استعمال دخانیات در میان نوجوانان در ایران نگران‌کننده است.

در دوران شیوع کرونا نیز برای جلوگیری از گسترش شیوع این بیماری،  ممنوعیت عرضه قلیان در قهوه خانه‌ها در ایران اعمال شد که به گفته وزارت بهداشت، «۴۰ درصد این اصناف به مسئولیت شخصی و به صورت داوطلب قلیان‌ها را جمع کردند. اما  ۸۰۰۸ واحد به دلیل سرپیچی از این قانون پلمپ شدند و بسیاری از قلیان‌سراها برخورد جدی گرفتند و قلیان‌های آنها جمع‌آوری شده است.»

به گفته وزارت بهداشت ایران، ۱۹ هزار و ۱۸ قهوه‌خانه تا ۳۱ اردیبهشت قلیان عرضه می‌کرده‌اند. 

مصرف قلیان در میان زنان و دختران در بیشتر شهرهای ایران رواج دارد. چنانچه در تابستان گذشته، سرپرست معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری هرمزگان «گرایش زنان هرمزگان به مصرف قلیان» را «نگران کننده» عنوان کرد، و گفت: «مصرف قلیان در زنان و دختران این استان بیشتر از متوسط استفاده آن در کشور و حدود سه برابر میانگین کشوری است.»

آیا مالیات عاملی بازدارنده است؟

در آمریکای شمالی (کشورهای آمریکا و کانادا) مصرف‌کننده سیگار به ازای هرنخ سیگار ۱۸ سنت (حدود بیش از ۲۰۰۰ تومان) مالیات می‌دهد.  مالیات بر تنباکو از سال ۲۰۱۸ در کانادا افزایش یافته است.

در آمریکا نیز بسته به هر ایالت، تا ۴۴ درصد مالیات بر هر پاکت سیگار اعمال می‌شود.

در کانادا مالیات بر هر پاکت سیگار بسته به هر استان، تا ۴۰ درصد است. در این کشور مالیات اخذ شده از سیگار صرف هزینه بهداشت ودرمان عمومی می‌شود. خدمات درمانی عمومی در کشور کانادا رایگان است. 

شاید با اعمال مالیات‌های سنگین بر دخانیات در ایران نیز بتوان تا بخشی گرایش به استفاده از مواد دخانی را کنترل کرد. به گفته عبدالرحمان رستمیان، رئیس سمپوزیوم خودمراقبتی و آموزش بیمار، مالیات بر سیگار در کشور  ایران پایین است و ایران بزرگ‌ترین واردکننده سیگار از امریکا است.

وزارت بهداشت ایران می‌گوید که شمار مرگ و میر‌ به دلیل مصرف دخانیات در ایران سالانه  ۶۰ هزار نفر است و این آمار سالانه ۵ تا ۶ درصد افزایش می‌یابد. این وزارتخانه همچنین رشد تعداد مبتلایان به سرطان را در ارتباط مستقیم با سیگار می‌داند. 

ایران در سال ۸۴ به کنوانسیون جهانی منع دخانیات پیوست و یک سال بعد، در سال ۸۵قانون کنترل دخانیات در مجلس تصویب شد.

مجلس شورای اسلامی ایران مصوبه‌ای را تحت عنوان «ممنوعیت عرضه قلیان در قهوه خانه» از تصویب گذراند که با مخالفت شورای نگهبان مواجه شد. 

شورای نگهبان بعد از بررسی این مصوبه مجلس درباره «مستثنی شدن قهوه خانه‌ها از قانون ممنوعیت عرضه قلیان و مواد دخانی در اماکن عمومی»  این مصوبه را رد کرد و برای بررسی مجدد به مجلس برگرداند.

دلیل مخالفت شورای نگهبان این بود که در فهرست اماکن عمومی در بند هشت ماده یک قانون کنترل دخانیات، نام حدود ۲۰ مکان از جمله قهوه خانه‌ها ذکر شده بود و مستثنی کردن هر یک از آنها به عقیده قانونگذار می‌توانست زمینه را برای مستثنی شدن بقیه اماکن فراهم کند تا آنها هم این درخواست را مطرح کنند. 

مصرف دخانیات در دنیا  سالانه عامل مرگ  ۸ میلیون نفر است.