خروج آمریکا از افغانستان بحران‌آفرین خواهد بود؟

آمریکا رسما در جنگ با طالبان حضور ندارد

دونالد ترامپ در میان نظامیان آمریکایی در افغانستان - Mark Makela /  Getty Images via AFP

دونالد ترامپ به تازگی بار دیگر از تمایل به خارج کردن نیروهای این کشور از افغانستان خبر داده است. به نقل از خبرگزاری رویترز، دونالد ترامپ در یک نشست خبری در کاخ سفید گفته است که حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان بس است. او گفته است: «۱۹ سال در افغانستان حضور داشتیم. به نظر می‌رسد که این مقدار زمان کافی است و ما باید بیرون برویم. البته هر وقت خواسته باشیم دوباره بر‌می‌گردیم.»

ترامپ هم‌چنان گفته است که آمریکا با طالبان و دولت افغانستان در ارتباط است و رهبری را در زمینه‌هایی در این کشور به دست دارد.

هرچند براساس توافق سیاسی میان طالبان و دولت آمریکا، نیروهای این کشور در یک برهه ۱۴ ماهه از افغانستان خارج خواهند شد. اما تکرار این مساله از سوی ترامپ نشان می‌دهد که او می‌خواهد زودتر از زمان مقرر از افغانستان بیرون برود. با این که ترامپ در نشست خبری‌اش از زمان مشخصی نام نبرد اما تصریح کرد که هرچه زودتر این تصمیم عملی شود بهتر است. صاحب‌نظران سیاسی بر این باورند که تاکید ترامپ بر مساله خروج از افغانستان و حتی از کشورهای دیگر جهان که در این نشست خبری مطرح شده، بیشتر جنبه تبلیغ  برای کارزارهای انتخاباتی را دارد. اما امضای توافق صلح با طالبان، آمریکا را ملزم می‌سازد تا از افغانستان خارج شود.

اما سؤال اساسی این است که خروج نیروهای آمریکا در افغانستان بحران‌آفرین خواهد بود یا خیر؟

به این مساله از دو بعد می‌توان پرداخت: در بعد اول بحث مبارزه با تروریسم نهفته است. هرچند آمریکا و ناتو زمان زیادی است که به طور رسمی جنگ علیه طالبان را متوقف کرده‌اند اما عملیات ضدتروریسم هم‌چنان ادامه دارد. آمریکا براساس پیمان راه‌بردی که با افغانستان دارد، متعهد به مبارزه علیه شبکه‌های تروریستی است و در این راستا باید دولت و نیروهای امنیتی افغانستان را حمایت کند. به همین دلیل آمریکا برای تسهیل توافق صلح با طالبان این گروه را از فهرست گروه‌های تروریستی بیرون آورد تا توافق با این گروه مشروعیت بین‌المللی نیز پیدا کند. اما در افغانستان تنها گروه طالبان نیستند که به عنوان گروه‌های تروریستی فعالیت دارند. القاعده، داعش، لشکر طیبه، نهضت اسلامی ترکستان و گروه‌های دیگر تروریستی نیز فعالیت دارند. این گروه‌ها در یک مساله کاملا با هم متفق‌القول‌اند و آن دشمنی با آمریکاست. به همین دلیل تمام این گروه‌ها در هر جای ممکن علیه منافع آمریکا وارد عمل می‌شوند. از این بعد قضیه اگر به مساله نگاه کنیم. نیاز به حضور آمریکا هم‌چنان وجود دارد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

اما بعد دیگر مساله توان‌مندی دولت افغانستان در امر مبارزه با گروه‌های هراس‌افکن است. دولت افغانستان البته با حمایت لوژستیکی ناتو توانست ضربات مهلکی بر پیکر داعش در افغانستان بزند. تا جایی که بدنه اصلی گروه داعش در افغانستان عملا به دولت افغانستان تسلیم شدند. دولت افغانستان در مبارزه با طالبان هم اگر با قاطعیت عمل کند همیشه پیروز است. پس از دستور رئیس جمهور غنی برای تهاجمی شدن نیروهای افغان و حمله بر مراکز طالبان، نیروهای امنیتی ضربات سنگینی را بر طالبان وارد آوردند که ده‌ها طالب در اثر این ضربات از بین رفتند‌. با این حال مصلحت‌های سیاسی داخل و خارجی دولت افغانستان را ناچار می‌سازد تا در بیشتر مواقع از در مسالمت با طالبان پیش بیاید. در چنین وضعیتی نیاز افغانستان به حمایت‌های سیاسی و تسلیحاتی آمریکا بیشتر از هر زمانی احساس می‌شود. به خصوص که همسایه‌های افغانستان نسبت به این کشور کمتر از منظر یک همسایه خوب وارد تعامل شده‌اند. واضح است که حمایت‌های مالی و استراتژیک آمریکا از دولت افغانستان به خصوص نیروهای امنیتی، توان آنان را روز به روز بالا می‌برد. به همین دلیل اگر ترامپ تمایل دارد تا از افغانستان خارج شود باید برای تداوم این نظام حمایت مالی و تسلیحاتی به خصوص آموزش نیروهای افغان از سوی ناتو را هم‌چنان تداوم بخشد. در چنین وضعی امکان سقوط دولت نیز منتفی است و دولت در سایه قدرت نظامی‌اش می‌تواند از منظر قدرت وارد گفت‌وگوهای صلح شود. هرچند تا هنوز مشخص نیست که تمایل ترامپ به خروج از افغانستان چه وقت کاملا عملی می‌شود. اما اگر این تمایل تنها یک حربه انتخاباتی نباشد و اراده برای خروج آمریکا از افغانستان شکل گرفته باشد و در صورتی که حمایت‌های مالی و تسلیحاتی آمریکا و ناتو هم‌چنان تداوم داشته باشد، نباید زیاد نگران این خروج بود.  

بیشتر از