غروب یکشنبه دوم ژوئن در شهر مونترو سوییس همان شهری که هیات مذاکره کننده ایرانی چهار سال پیش، تیم مذاکره کننده آمریکایی را در سال ۲۰۱۵ به شام در رستوران ایرانی دعوت کردند، اینبار وزیر خارجه جدید آمریکا مایک پمپئو ایران را دعوت کرد، البته به مذاکره اي بدون پیش شرط.

در دو سه هفته اخیر پیغام و پسغام های بسیاری رَد و بدل شده است. از سفر وزیر امور خارجه عمان به تهران و سفر رییس جمهور سوئیس به واشنگتن و آمد و شدهای وزیر خارجه ایران از بغداد تا به اسلام آباد و همه بر حول این محور که ایران و آمریکا مذاکره کنند.

رییس جمهوري ایران آقای حسن روحانی درباره امکان مذاکره با آمریکا روز شنبه با كنايه گفت: "ما اهل منطق و مذاکره‌ایم؛ اگر با احترام کامل و در چارچوب مقررات بین‌المللی به کنار میز مذاکره بنشیند و نه اینکه فرمان مذاکره صادر کند.“

پیام روحانی را آقای پمپئو شنید و روز يكشنبه پاسخ وی این بود که شرطی برای گفتگو وجود ندارد. پیشتر از این یکسال قبل، هنگامی که رییس جمهور آمریکا از توافق هسته ای با ایران خارج شد، ۱۲ پیش شرط برای گفتگو با تهران تعیین کرد. شرايطي دشوار كه پذیرفتن آن، عین پذیرفتن تغییر رژیم بود.

با بالا گرفتن فشار تحریم ها و انزوای بیش از پیش ایران در منطقه و در جامعه بین الملل راهی بجز گفتگو باقی نمانده است، اما مقامات نظام نیز با رفتاری متناقض جامعه جهانی را نیز درباره نیت اصلی خود سر در گم ساخته است.

از یکسو مشاور رهبر ایران در امور بین الملل به سويیس می رود و آقای عراقچی به قطر و عمان سفر می کند و نشان می دهند که به دنبال یافتن راه حلی دیپلماتیک با مشاوره با سایر کشورها هستند اما بعد آقای ظریف می گوید که ایران برای گفتگو با آمریکا نیازی به میانجی ندارد.

از یکسو صحبت از امضای پیمان نامه عدم تجاور با کشورهای عرب حاشیه جنوبی خلیج فارس می کنند و سفیر عراق در تهران می گوید که آماده است تا نامه پشنهاد عدم تعرض ایران را تسلیم مقامات سعودی، بحرین و امارات کند و از سوی دیگر می بینیم که تقلیل شروط آمریکا به مذاکره بدون پیش شرط نیز همچنان مطلوب تهران نیست.

سخنگوی وزارت خارجه ایران، سخنان پومپئو در مونترو را بازی با کلمات خواند و گفت که ”تنها تغییر رویکرد کلی و رفتار عملی ایالات متحده آمریکا در قبال ملت ایران ملاک است“.

این جمله را می توان اینگونه ساده نویسی کرد که سخنگوی وزارت خارجه، گفته چند روز پیش حسن روحانی را تکرار می کند که خواستار رفع تحریم ها و تغییر رفتار ظالمانه آمریکا بر علیه مردم ایران بود تا شرایط گفتگو هموار شود. به عبارتی دیگر مسئله فروش نفت و مبادلات بانکی، پیش شرط ایران تلقی می شود تا به این وسیله بتواند از فشار گرانی و نارضایتی عمومی بکاهد.

امروز مایک پمپئو گفت که پیش شرطی برای مذاکره وجود ندارد، اما عدم استقبال تهران را بایستی اینگونه دید که به دنبال وقت کشی هستند و با پیش کشیدن موضوع امضای پیمان عدم تجاوز و تقابل با همسایه ها در پی یافتن راهی برای خروج از بن بست گفتگو با دولت ترامپ هستند.

موضوع مداخلات ایران در منطقه و حمایت از شبه نظامیان چنان گسترده است که با مذاکره ای یکروزه و نشستی چند جانبه به آسانی قابل حل و فصل نیست. آنچه که آمریکا از ایران می خواهد در کُنه خود تغییر رفتاری است که با تغییرات ظاهری بدست نمی آید و تهران نیز به آن آگاه است.

از یکسو سفرهای پی در پی مقامات نظام به کشورهای منطقه این پیام را می رساند که آنها در پی مذاکره و کم کردن از سطح تنش ها در منطقه هستند که تا نخست وزیر ژاپن نیز پیشقدم برای میانجی گری می شود. میانجی، گفتگو با آمریکا، هر چه که نامش را بگذارید فعلا بازار گرمی است برای فریفتن افکار بین المللی و امیدوار کردن مردم.

دادن معافیت به بعضی از کشورهای خریدار نفت ایران، و امکان تبادلات بانکی پیش شرط اصلی جمهوری اسلامی و آن چیزی است که برای مقدمه گفتگو با نمایندگان آمریکا و آنطور که آرزو دارند در حضور کار گروه ۵+۱ به دنبال آن هستند.