صدها تن از نمازگزاران مسجد جامع ولایت (استان) خوست روز جمعه ۲۱ آذر به استقبال سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله (کشور) رژیم طالبان و رهبر شبکه حقانی، رفتند. ویدیوها و عکس‌هایی که شبکه حقانی منتشر کرده است نشان می‌دهد جمعیتی گسترده برای احوال‌پرسی با او گرد آمده‌اند و تلاش می‌کنند خود را به او برسانند؛ صحنه‌ای که دقیقا همان چیزی بود که شبکه حقانی در این مقطع زمانی به دنبال آن بود. استان خوست یکی از پایگاه‌های سنتی و تاریخی شبکه حقانی در شرق افغانستان است و انتخاب این مکان برای چنین نمایش نمادینی تصادفی نیست. 

در حالی که ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، در نمازهای عید جمعیت‌های گسترده‌ای را به عیدگاه قندهار فرامی‌خواند و پس از ایراد خطبه نماز عید، در جایگاه «امیرالمومنین» نماز را اقامه می‌کند، این‌ بار سراج‌الدین حقانی، که با لقب «خلیفه» به‌‌منزله یکی از رقیبان بالقوه رهبر طالبان شناخته می‌شود، نمایشی مشابه را در خوست به راه انداخته است. اعضا و حامیان شبکه حقانی با انتشار گسترده عکس‌ها و ویدیوهای این استقبال می‌کوشند چهره‌ای «محبوب»، تاثیرگذار و دارای پایگاه اجتماعی برجسته از سراج‌الدین حقانی ترسیم کنند. 

شبکه حقانی نشان داده است که در عرصه تبلیغات، تصویرسازی و بزرگ‌نمایی فعالیت‌های خود در مقایسه با جناح قندهار دست بالاتری دارد. در همایش‌ها و برنامه‌های عمومی، تصاویر و ویدیوهای مربوط به سراج‌الدین حقانی به‌ گونه‌ای حرفه‌ای ضبط و منتشر می‌شوند که او را در محور توجه قرار دهد و چهره او را متفاوت از دیگر رهبران طالبان جلوه دهد. 

سراج‌الدین حقانی پیش از این استقبال گسترده، در مسجد جامع خوست سخنرانی کرد و در آن تاکید داشت که حکومتی که با ابزار زور با مردم رفتار کند، حکومت مطلوبی نیست. او بدون نام بردن مستقیم از رژیم طالبان گفت: «حکومت باید در اصل به رای مردم و محبت و اعتماد به میان آید. اینکه مردم را بترساند، آن حکومت، حکومت مطلوبی نیست. باید مردم به حکومت محبت پیدا کنند و میان رعیت و حکومت پیوند خوب و اعتماد وجود داشته باشد.» 

سراج‌الدین حقانی در سال‌های اخیر در بسیاری از سخنرانی‌هایش مبهم و چند پهلو سخن گفته و انتقادهایش تلویحی بوده است؛ روشی که به او امکان می‌دهد هم در میان بخشی از طالبان و هم در افکار عمومی، خود را چهره‌ای عمل‌گرا و متفاوت نشان دهد. او بی آنکه مستقیما از ملا هبت‌الله آخندزاده به‌ دلیل انحصار شدید قدرت انتقاد کند یا از سیاست‌های سرکوبگرانه رژیم طالبان به‌‌صراحت سخن بگوید، از وضعیت موجود به طور کلی انتقاد می‌کند. 

این در حالی است که سراج‌الدین حقانی وزیر داخله رژیم طالبان است؛ سمتی که یکی از مهم‌ترین و قدرتمندترین مناصب در ساختار این رژیم به شمار می‌رود. افزون بر این، دیگر مقام‌های ارشد شبکه حقانی نیز درمسندهای کلیدی حکومتی و به‌‌ویژه در اداره استخبارات (اطلاعات) طالبان حضور دارند و عملا در بازداشت، شکنجه و سرکوب شهروندان و برخورد با مخالفان و منتقدان طالبان نقش مستقیم ایفا می‌کنند. با این‌ همه، در سخنرانی‌های عمومی، سراج‌الدین حقانی می‌کوشد چهره‌ای متفاوت از عملکرد واقعی این شبکه ارائه دهد، چهره‌ای که گویا خواهان برخورد «نرم‌تر» طالبان با مردم است. 

سراج‌الدین حقانی پشتوانه قدرت خود را از رهبری شبکه حقانی به‌ دست آورده، اما او هیچ‌ گاه به‌ شکل علنی و مستقیم در برابر فرمان‌ها و سیاست‌های جناح قندهار به رهبری ملا هبت‌الله آخوندزاده ایستادگی نکرده است. شبکه حقانی در دوران نظام جمهوریت مسئول اجرای حملات انفجاری و انتحاری علیه نظامیان و غیرنظامیان بود و تا اینک نیز یگان‌های انتحاری آن فعال‌اند.

با آنکه میان برخی مقام‌های ارشد طالبان، به‌ویژه میان طالبان مشرقی به رهبری سراج‌الدین حقانی و طالبان جنوبی به رهبری ملا هبت‌الله آخندزاده اختلاف‌هایی وجود دارد، اما هر دو جناح بارها تاکید کرده‌اند که یک گروه واحدند و با هم اختلاف جدی ندارند. این تاکید مکرر بیش از آنکه نشانه انسجام واقعی باشد، تلاشی برای مهار گمانه‌‌زنی‌ها درباره شکاف‌های درونی قدرت در ساختار طالبان است. 

در بیش از چهار سالی که از بازگشت دوباره طالبان به قدرت در افغانستان می‌گذرد، بخش عمده نگرانی‌ها و انتقادهای درون‌گروهی طالبان نه بر محور خواسته‌های مردم، که بر سر نحوه تقسیم قدرت، ثروت و مناصب متمرکز بوده است. در این مدت، رژیم طالبان درمورد مطالبات اساسی جامعه، به‌‌ویژه عقب‌نشینی از ممنوعیت آموزش و کار زنان و دختران، هیچ نرمشی نشان نداده است. 

طالبان با اعمال اختناق و سرکوب گسترده، شهروندانی را که در شبکه‌های اجتماعی مطالب انتقادی علیه عملکرد این گروه منتشر کرده‌اند بازداشت کرده‌اند و اکنون زندان‌های طالبان مملو از مخالفان و منتقدان است، هرچند این رژیم هیچ آمار شفافی از شمار زندانیان سیاسی ارائه نمی‌کند. 

به‌رغم تمامی این واقعیت‌ها، هرچند شمار زیادی از مردم خوست از سراج‌الدین حقانی استقبال کردند، تاریخ سیاسی افغانستان در دست‌کم سه دهه گذشته نشان می‌دهد که بارها از سیاستمداران و مقام‌های حکومتی بسیار باشکوه‌تر از این استقبال شده، اما محبوبیت آنها به‌ دلیل عملکردشان به‌‌سرعت کاهش یافته است. این تجربه تاریخی نشان می‌دهد که بهره‌برداری تبلیغاتی شبکه حقانی از استقبال سراج‌الدین حقانی، هرچند در مقطع کنونی دستاورد به شمار می‌آید، اما هیچ تضمینی برای تداوم آن وجود ندارد. افغانستان کشوری است که در آن تاریخ، دست‌کم در نیم‌ قرن گذشته، بارها تکرار شده است. این‌ بار نیز بعید نیست همین الگو بار دیگر بازتولید شود.