دنی گلد، رئیس اداره تحقیق و توسعه دفاعی وزارت دفاع (DDR&D)، روز دوشنبه در همایش تکنولوژی دفاعی در دانشگاه تل‌آویو گفت: سامانه لیزری پرانرژی «پرتو آهنین» (Iron Beam) که برای رهگیری سریع پهپادها، راکت‌ها، موشک‌ها و خمپاره‌ها طراحی شده تا پایان دسامبر ۲۰۲۵ به طور کامل در ارتش اسرائیل به کار گرفته می‌شود و «معادله درگیری را به‌طور اساسی تغییر خواهد داد».

پرتو آهنین که توسط شرکت رافائل ساخته شده، قرار نیست جایگزین گنبد آهنین یا دیگر سامانه‌های پدافندی شود، بلکه مکمل آن‌هاست: پرتابه‌های کوچک را با لیزر نابود می‌کند و پرتابه‌های بزرگ‌تر را به سامانه‌های موشکی قوی‌تر مانند فلاخن داوود و پیکان واگذار می‌کند.

مقامات دفاعی می‌گویند تا وقتی منبع انرژی لیزر تامین باشد، مهمات آن «هرگز تمام نمی‌شود» و به همین دلیل آن را یک «تغییردهنده بازی» در برابر حملات راکتی و پهپادی می‌دانند.

مقامات امنیتی گفته‌اند گنبد لیزری (پرتو آهنین) قادر به مقابله با هجوم همزمان تهدیدهای هوایی است و محدود به سرنگونی یک یا دو هدف در هر بار نیست.

مزایای کلیدی پرتو آهنین

به گزارش اورشلیم‌پست، پرتو آهنین در مقایسه با «لایت بیم» (نسخه خیلی سبک، کم‌قدرت و کاملا متحرک لیزر دفاعی) قدرت بیشتر، برد طولانی‌تر و قابلیت دفاع در برابر طیف وسیعی از تهدیدها دارد.

 این سامانه نه‌تنها پهپادها، بلکه موشک‌ها، راکت‌ها و خمپاره‌ها را هم سرنگون می‌کند؛ تهدیدهایی که سرعت بالاتری نسبت به پهپادهای کند دارند و این سامانه را بسیار قدرتمندتر می‌کند.

وزارت دفاع و ارتش اسرائیل انتظار دارند پرتو آهنین فورا هزینه سرنگونی تهدیدهای هوایی را کاهش دهد؛ مشکلی که در این جنگ، با پرتاب ده‌ها هزار تهدید از شش جبهه، کنترل‌ناپذیر شده بود.

شلیک پرتو آهنین به سادگی روشن کردن چراغ است

شلیک رهگیرهای پیکان میلیون‌ها شِکِل هزینه دارد، رهگیرهای گنبد آهنین ده‌ها هزار شِکِل، اما شلیک پرتو آهنین به اندازه روشن کردن یک لامپ هزینه دارد.

امیر برام، مدیرکل وزارت دفاع، قبلا گفته بود پرتو آهنین سنگ بنای فرآیندی است که میدان‌های نبرد جهانی را دگرگون می‌کند و آن‌ها را پر از پلتفرم‌های لیزری ارزان پر خواهد کرد.

مقامات امنیتی تاکید کرده‌اند پرتو آهنین قادر به مقابله با هجوم‌های همزمان تهدیدهای هوایی است و محدود به سرنگونی یکی دو هدف نیست.

سرتیپ یهودا المکایس، رئیس بخش تحقیق و توسعه اداره، قبلا گفته بود کنست دو سال پیش بودجه گسترده‌ای برای پوشش باتری‌های مورد نیاز گنبد لیزری تصویب کرده است.

به گزارش اورشلیم‌پست، منابع دفاعی قبلا گفته‌اند خانواده جدید لیزرها می‌تواند نیاز اسرائیلی‌ها به پناهگاه در برابر اکثر تهدیدهای هوایی را از بین ببرد.

آن‌ها توضیح دادند مزیت اصلی لیزرها ــ پرتو آهنین، پرتو آهنین ام و لایت بیم ــ این است که راکت‌ها و پهپادهای دشمن را خیلی زودتر در فرآیند تهدید نابود می‌کنند؛ به این معنا که اغلب نیازی به آژیر خطر یا پناهگاه نیست.

چگونه کار می‌کند؟

دلیلش این است که انرژی نوری لیزر بسیار سریع‌تر از هر رهگیری در زرادخانه اسرائیل حرکت می‌کند و می‌تواند تهدید هوایی دشمن را بلافاصله پس از پرتاب ــ و اغلب هنوز در خاک دشمن ــ نابود کند.

در واقع، چون لیزر آن‌قدر سریع شلیک می‌شود، ارتش شانس بیشتری برای زدن هدفی که ابتدا از دست داده، خواهد داشت؛ زیرا زودتر متوجه خطا می‌شود.

این یعنی اسرائیلی‌ها احتمالا فقط در موارد نادر ــ جایی که لیزر هدف را از دست بدهد و چند بار دیگر هم موفق نشود ــ آژیر می‌شنوند و به پناهگاه می‌روند.

لایت بیم کوچک‌ترین و کوتاه‌بردترین سامانه از سه لیزر اسرائیلی است؛ قابل نصب روی خودروهای نیروهای زمینی و شلیک پرتو ۱۰ کیلوواتی.

پرتو آهنین ام، پرتو ۵۰ کیلوواتی با قطر ۲۵۰ میلی‌متر شلیک می‌کند و روی کامیون‌های بزرگ نصب می‌شود؛ اما نمی‌توان آن را روی خودروهای فردی اضافه کرد.

منابع گفته‌اند پرتو آهنین ام نه‌تنها متحرک است، بلکه حتی در حال حرکت هم قابل شلیک است.

به نوشته اورشلیم پست، پرتو آهنین کامل پرتو ۱۰۰ کیلوواتی با قطر ۴۵۰ میلی‌متر شلیک می‌کند، برای مستقر ماندن طولانی‌مدت طراحی شده و در حال حرکت شلیک نمی‌شود. با این حال، با برنامه‌ریزی قبلی می‌توان آن را جابه‌جا کرد، درست مانند باتری‌های گنبد آهنین.

سامانه پرتو آهنین از سال ۲۰۱۴ در حال توسعه بود و شهریور امسال رسما عملیاتی اعلام شد.

گلد گفت: «انتظار می‌رود سامانه لیزری پرتو آهنین معادله درگیری را در میدان نبرد به‌طور اساسی دگرگون کند. همزمان، ما همین حالا در حال پیشبرد نسل بعدی این سامانه‌ها هستیم.»

در جریان جنگ با حزب‌الله که آبان پارسال با آتش‌بس پایان یافت، گردان ۹۴۶ پدافند هوایی ارتش اسرائیل از نسخه کم‌قدرت و کوتاه‌بُرد این سامانه استفاده کرد و موفق شد حدود ۳۵ پهپاد پرتاب‌شده از لبنان به سمت شمال اسرائیل را سرنگون کند.

به گزارش تایمز اسرائیل، تنها نقطه ضعف این سامانه، کاهش کارایی در شرایط جوی نامناسب مانند ابر سنگین یا باران شدید است.

وزارت دفاع امسال نام عبری سامانه را از «سپر نور» به «نور ایتان» تغییر داد؛ به یاد سروان ایتان اوستر، فرمانده یگان اگوژ که مهر ۱۴۰۳ در جنوب لبنان کشته شد. پدر ایتان از مبتکران و توسعه‌دهندگان اصلی پروژه پرتو آهنین در اداره تحقیق و توسعه بوده است.

سرتیپ بنی امینوف، رئیس بخش تحقیق و توسعه نظامی در همین همایش گفت: «تهدید پهپادهای عبوری از مرزها در حال رسیدن به راه‌حل است. در هفته‌های اخیر به پیشرفت تکنولوژیک بزرگی در کشف پهپادهای دشمن دست یافتیم و اکنون در حال توسعه راه‌حل‌های رهگیری با استفاده از پهپادهای خودی هستیم تا بتوانیم به سناریوهای حمله گروهی پاسخ دهیم و همزمان سلاح‌های انرژی هدایت‌شده جدید را شتابان توسعه می‌دهیم.»

او افزود: «دشمنان در این رقابت یادگیری مدام پیشرفت می‌کنند. این ما را وادار می‌کند راه‌حل‌های بسیار مقاوم بسازیم و اینجا دقیقا نقطه قوت سلاح‌های انرژی هدایت‌شده است؛ آن‌ها حتی قادرند به تهدیدهای ناشناخته‌ای که هنوز نمی‌شناسیم پاسخ دهند.»