با آشکار شدن نتایج اولیه انتخابات پارلمانی عراق پس از آغاز شمارش آرا، منابع نزدیک به ائتلاف محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر، اعلام کردند که او به پیروزی دست یافته است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، این منابع روز چهارشنبه مدعی شدند که ائتلاف السودانی در انتخابات پارلمانی که روز سه‌شنبه برگزار شد، به «پیروزی بزرگی» دست یافته است.

دو منبع دیگر نزدیک به این ائتلاف هم تایید کردند که او احتمالا بزرگ‌ترین موفقیت را در انتخابات پارلمانی، با تقریبا پنجاه کرسی یا بیشتر، به دست آورده است.

چندین جناح سیاسی مستقر در عراق در این انتخابات با هم رقابت کردند، ازجمله «ائتلاف بازسازی و توسعه» که نخست‌وزیر فعلی، که در سال ۲۰۲۲ به قدرت رسید، آن را رهبری می‌کند. شعارهای انتخاباتی او بر بهبود خدمات، مبارزه با فساد و تحکیم اقتدار دولت متمرکز است.

«ائتلاف بازسازی و توسعه» شامل چندین جریان سیاسی شیعه، ازجمله جریان «فرات» به رهبری السودانی، «ائتلاف ملی» به رهبری ایاد علاوی، ائتلاف «قرارداد ملی» به رهبری فالح الفیاض و چندین گروه دیگر است.

از سوی دیگر، ائتلاف «دولت قانون»، به رهبری نوری المالکی، نخست‌وزیر سابق عراق، نیز همچنان پایگاهی قابل‌توجه دارد و برای تسلط بر محافل شیعه با ائتلافی که السودانی به آن تعلق دارد رقابت کرد. منتقدان مالکی می‌گویند سیاست‌های فرقه‌ای او باعث ظهور داعش در سال ۲۰۱۴ شد.

تعدادی از احزاب مرتبط با جمهوری اسلامی که نیروهای مسلح دارند نیز در این انتخابات با فهرست‌های جداگانه شرکت کرده‌اند.

اصلی‌ترین نیروی سیاسی سنی در این انتخابات «حزب پیشرفت» به رهبری محمد الحلبوسی، رئیس سابق پارلمان، بود که بیشتر در غرب و شمال عراق، که اکثریت سنی در آنجا ساکن‌اند، محبوبیت دارد.

در عین حال این انتخابات یک پدیده قابل‌توجه داشت و آن تعداد بی‌سابقه نامزدهای جوان بود. کمیسیون عالی انتخابات عراق اعلام کرد که تقریبا ۴۰ درصد نامزدها زیر ۴۰ سال سن دارند که نشان‌دهنده تلاش نسل جدید برای به چالش کشیدن سلطه سیاسی شبکه‌های قدرت قدیمی است.

کمیسیون عالی مستقل انتخابات روز چهارشنبه گزارش داد که میزان مشارکت رای‌‌دهندگان بیش از ۵۵ درصد بوده است و تقریبا ۱۲ میلیون نفر از ۲۱.۴ میلیون رای‌دهنده واجد شرایط در دو روز رای‌گیری عمومی و ویژه رایشان را به صندوق انداخته‌اند. به گفته این کمیسیون، این نشان‌دهنده افزایش قابل توجهی در مقایسه با مشارکت ۴۱ درصدی ثبت‌شده در انتخابات ۲۰۲۱ است. این نتایج در حالی رقم خورد که مقتدی صدر شرکت در انتخابات را تحریم کرده بود.

حامیان صدر در انتخابات سال ۲۰۲۱ بیشترین کرسی‌ها را به دست آوردند، اما او بعدا، پس از شکست مذاکرات بر سر تشکیل دولت، در بحبوحه بن‌بست با احزاب شیعه رقیب، از سیاست کناره‌گیری کرد و از آن زمان نظام سیاسی عراق را تحریم کرده است.

کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق پیش‌تر اعلام کرده بود که هفت هزار و ۷۶۸ نامزد به منظور شرکت در رقابت برای ۳۲۹ کرسی پارلمان تایید شده‌اند که دو هزار و ۲۴۸ تن از آنها زن و پنج هزار و ۵۲۰ تن مرد هستند.

دوره چهارساله کنونی پارلمان از ۹ ژانویه ۲۰۲۲ آغاز شده است. طبق قانون عراق، انتخابات پارلمانی باید حداقل ۴۵ روز قبل از پایان هر دوره قانون‌گذاری برگزار شود. در حال حاضر، اکثریت مجلس قانون‌گذاری در اختیار احزاب و ائتلاف‌های شیعه است. قدرت در عراق به طور سنتی بین گروه‌های اصلی کشور تقسیم می‌شود: ریاست‌جمهوری به کردها، نخست‌وزیری به شیعیان و ریاست پارلمان به سنی‌ها می‌رسد.

محمد شیاع السودانی پس از آنکه سه سال پیش به واسطه ائتلافی از گروه‌های طرفدار ایران به قدرت رسید، به عنوان یک نیروی اصلی در سیاست عراق ظهور کرده است.

تهران از طریق احزاب شیعه‌ که در تعیین نخست‌وزیر نقش کلیدی دارند و همچنین از طریق گروه‌های مسلح متحد خود، در بغداد نفوذ دارد. عراق نیز اگرچه سال‌ها است می‌کوشد میان تهران و واشینگتن تعادل ظریفی برقرار کند، همواره میدان رقابت و جنگ نیابتی این دو طرف بوده است.

انتخابات پارلمانی عراق هم زیر ذره‌بین جمهوری اسلامی و هم ایالات متحده قرار دارد. تحلیگران می‌گویند تهران این رویداد را با دقت زیر نظر دارد، زیرا امیدوار است در پی از دست دادن نفوذ منطقه‌ای خود در جریان جنگ حماس و اسرائیل در غزه، دست‌کم نفوذش را بر همسایه غربی خود را حفظ کند.

اسرائیل در دو سال گذشته به گروه‌های تحت حمایت جمهوری اسلامی ازجمله شبه‌نظامیان حماس، حزب‌الله لبنان و حوثی‌های یمن تلفات سنگینی وارد کرده است و جمهوری اسلامی حالا با توجه به تضعیف جایگاهش در عرصه منطقه‌ای، قصد دارد دستاوردهایش در عراق را تثبیت کند؛ کشوری که از زمان حمله آمریکا در سال ۲۰۰۳ به یکی از ستون‌های نفوذ منطقه‌ای تهران تبدیل شده است.