طالبان در مدارس دولتی دانش‌آموزان را به ساخت ابزارهای جنگی تشویق می‌کنند. تحت حاکمیت این گروه، مدارس و دانشگاه‌های افغانستان به محیطی برای تبلیغ ایدئولوژی جنگ و ترویج خشونت بدل شده است. حضور نیروها و هواداران طالبان در نهادهای آموزشی، مسیر آموزش را از علم به سوی جنگ منحرف کرده است. یکی از تازه ترین نمونه‌ها، نمایشگاه «ابتکارات» در پکتیا است که در آن طرح‌های نظامی دانش‌آموزان به‌‌منزله دستاورد آموزشی معرفی می‌شود.
در استان پکتیا، یکی از اعضای شبکه حقانی ماکتی شبیه به تانک‌های هاموی آمریکایی ساخته است که با نصب یک سلاح کلاشینکف روسی و تجهیز آن به سامانه کنترل از راه دور، توانایی هدف‌گیری تا فاصله دو کیلومتری را دارد. این کلاشینکف که روی ماکت تانک نصب شده، قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه دارد و از راه دور هدایت می‌شود. نکته قابل توجه این است که روی بدنه این تانک عبارت «شبکه حقانی» نوشته شده است.
شبکه حقانی به رهبری سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله (کشور) رژیم طالبان، در دوران نظام جمهوریت به دلیل انجام «خونین‌ترین و پیچیده‌ترین» حملات انفجاری و انتحاری علیه اهداف نظامی و غیرنظامی، شهرت داشت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
استان‌های پکتیا، پکتیکا و خوست پایگاه سنتی این شبکه به شمار می‌روند. به‌تازگی اداره معارف طالبان در پکتیا نمایشگاهی را تحت عنوان «ابتکارات» برگزار کرده است که مقام‌های محلی و اعضای شبکه حقانی از آن بازدید کرده‌اند. در میان طرح‌های مختلف، بیشتر مقام‌های طالبان به همین ماکت تانک هاموی توجه کرده‌اند.
در طرح اصلی تانک‌های هاموی، یک «نشان‌زن» در بالای تانک وظیفه هدف گیری و کنترل مسیر را برعهده دارد، اما در این ماکت، فرد نشان‌زن حذف شده و جای او را کامپیوتر و کنترل از راه دور گرفته است. هر چند این طرح هنوز در مراحل ابتدایی است و تا عملیاتی شدن فاصله زیادی دارد، اما طالبان که اکنون تعداد زیادی از تانک‌های هاموی و سایر تجهیزات زرهی ساخت آمریکا را در اختیار دارند، می‌توانند با توسعه چنین طرح‌هایی سلاح‌هایی مانند کلاشینکف یا سایر تجهیزات پیشرفته را روی تانک‌های اصلی نصب کنند و از آنها استفاده کنند.
در دوران حاکمیت دوباره طالبان، تبلیغ طرح‌های نظامی در میان دانش‌آموزان مدارس دولتی و دانشجویان دانشگاه‌ها افزایش یافته است. بسیاری از جوانان و نوجوانان تصور می‌کنند که با طراحی پروژه‌های نظامی می‌توانند نظر مقام‌های طالبان را جلب کنند و از حمایت مالی آنها برخوردار شوند.
زرین جان، سازنده این ماکت نظامی، مدعی است که علاوه بر ساخت تانک، نوعی پهپاد را نیز طراحی کرده و در مجموع حدود دو هزار دلار آمریکایی برای این پروژه‌ها هزینه کرده است.
او می‌گوید: «من این چیزها (اشاره به ماکت تانک و پهپاد) را در مدت کوتاهی ساختم. این تانک دو هزار متر حرکت می‌کند و تا دو هزار متر دقت هدف‌زنی دارد. این تانک سه دوربین دارد، یکی برای دید در شب و دوتا برای دید روز.»
هرچند طالبان زرین جان را دانش‌آموز مدرسه معرفی کرده‌اند، اما در مقایسه با دیگر دانش‌آموزان شرکت‌‌کننده در نمایشگاه سن او بیشتر است و نوع پوشش او نیز بیشتر به جنگجویان طالبان شباهت دارد تا به دانش‌آموزان عادی. هیچ دانش‌آموزی، مگر آنکه تجربه حضور در میدان جنگ را داشته باشد، قادر نیست ماکت‌‌های نظامی را با سلاح واقعی چون کلاشینکف مجهز کند. در حکومت طالبان، تنها نیروهای این گروه اجازه حمل سلاح دارند و توزیع اسلحه میان مردم یا تاجران به‌‌سختی انجام می‌شود، زیرا طالبان نمی‌خواهند مردم مسلح شوند و امنیت رژیمشان به خطر بیفتد.
در این نمایشگاه، چندین ماکت کوچک‌تر از تانک‌های نظامی نیز در کنار طرح زرین جان به نمایش گذاشته شد.
طالبان در سال‌های اخیر برای جذب نیروهایشان به نظام آموزشی نیز تسهیلاتی فراهم کرده‌اند. بسیاری از جنگجویان طالبان که در دوران جنگ فرصت آموزش نداشتند، اکنون می‌توانند وارد مدارس و دانشگاه‌ها می‌شوند. به‌رغم دریافت نمره‌های پایین در آزمون‌های وزارت معارف و وزارت تحصیلات عالی طالبان، آنان به تحصیل در مقاطع درسی مختلف مجازند.
خانواده‌های افغان از این وضعیت نگران‌اند و بر این باورند که حضور جنگجویان و افراد وابسته به طالبان در کنار نوجوانان باعث تاثیر منفی آنان بر ذهن و رفتار فرزندانشان می‌شود.
مولوی عبدالقیوم فاروقی، رئیس اداره معارف طالبان در پکتیا، گفته است که طرح‌های برگزیده دانش‌آموزان به وزارت معارف طالبان معرفی خواهند شد تا زمینه رشد و پشتیبانی از آنها فراهم شود. او افزود: «ما این دانش‌آموزان را به ریاست عمومی علوم وزارت معارف معرفی می‌کنیم تا برای آنها امکانات فراهم شود و بتوانند پیشرفت کنند.»
در کنار چنین برنامه‌هایی، طالبان ساعت‌های آموزش سکولار را کاهش داده و آموزش‌های دینی مبتنی بر قرائت تندروانه از «شریعت اسلامی» را جایگزین آن کرده‌اند. پس از سقوط افغانستان به دست طالبان در اوت ۲۰۲۱، بسیاری از استادان دانشگاه افغانستان را ترک کردند و طالبان به جای آنها نیروها یا افراد وفادار به خود را بر مسند‌های علمی و آموزشی گماشتند.
حضور فرماندهان و جنگجویان طالبان در نظام آموزشی افغانستان، نگرانی‌هایی درباره رشد افراط‌گرایی در میان نسل جوان ایجاد کرده است. این تاثیرگذاری در رفتار دانش‌آموزان و دانشجویان نیز مشهود است، زیرا برخی از آنان متقاعد شده‌اند که تنها با ساخت مدل‌های نظامی می‌توانند نظر حکومت طالبان را جلب کنند و از حمایت مالی یا سیاسی برخوردار شوند.
در حالی که در دوران حکومت پیشین افغانستان، طرح‌های نظامی در نمایشگاه‌های مدارس و دانشگاه‌ها ممنوع بود، طالبان اینک از چنین طرح‌هایی استقبال و جوانان را به گسترش آنها تشویق می‌کنند.
رژیم طالبان می‌کوشد با کنترل بر مراکز آموزشی رسمی، ازجمله مدارس دولتی و دانشگاه‌ها، برداشت تندروانه خود از اسلام را در میان نوجوانان و جوانان ترویج کند تا در هنگام نیاز بتواند از آنان استفاده کند. در دوران جنگ با حکومت پیشین نیز این گروه از طلاب مدارس دینی، ازجمله کودکان و نوجوانان، برای انجام حملات مسلحانه، انفجاری و انتحاری استفاده می‌کرند. رژیم طالبان ویدیوها و عکس‌هایی را منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهد در ماموریت‌های جنگی از نوجوانان استفاده کرده‌اند.
طالبان جنگ ۲۰ ساله با حکومت پیشین افغانستان و متحدان غربی آن را با عنوان «مبارزه با اشغال» و «تلاش برای برقراری شریعت اسلامی» توجیه و سفیدنمایی می‌کنند. اکنون نیز این گروه می‌کوشد از طریق نمایشگاه‌هایی چون «ابتکارات» در پکتیا، افکار نسل جوان را با تبلیغات ایدئولوژیک خود همراه و آنان را برای اهداف نظامی آینده آماده کند.
