ترکیه می‌تواند تا پایان سال ۲۰۲۸ بیش از نیمی از نیاز گازی خود را از طریق افزایش تولید داخلی و واردات بیشتر از ایالات متحده تامین کند و این تغییر مهم، می‌تواند آخرین بازار عمده گاز روسیه و ایران در اروپا را به شدت کوچک کند.
رویترز در گزارشی نوشت که واشنگتن به طور علنی متحدان خود، ازجمله ترکیه به‌عنوان عضو مهم ناتو را تحت فشار قرار داده تا روابط انرژی خود با مسکو و تهران را تا حد ممکن کاهش دهند. رویترز نوشت در دیدار ۲۵ سپتامبر در کاخ سفید نیز دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا از رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه خواست واردات انرژی از روسیه را کاهش دهد.
اکنون بر اساس ارزیابی تحلیلگران، تنوع‌بخشی به منابع تامین انرژی، علاوه بر تقویت امنیت انرژی ترکیه، به بلندپروازی این کشور برای تبدیل شدن به یک هاب گازی منطقه‌ای نیز کمک خواهد کرد. آنکارا قصد دارد گاز طبیعی مایع وارداتی (LNG) و تولید داخلی خود را به اروپا صادر کند و در عین حال گاز روسیه و ایران را در داخل مصرف کند.
صحبت کربوز، از سازمان مدیترانه‌ای انرژی و اقلیم در پاریس، گفت: «ترکیه در ماه‌های گذشته بارها نشان داده که قصد دارد از فراوانی ال‌ان‌جی در بازار جهانی استفاده کند.»
روسیه همچنان بزرگ‌ترین تامین‌کننده گاز ترکیه است، اما سهم آن از بازار این کشور، از بیش از ۶۰ درصد در دو دهه پیش به ۳۷ درصد در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ کاهش یافته است. بیشتر کشورهای اروپایی هم پس از تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ واردات گاز از این کشور را متوقف کردند.
قراردادهای رو به پایان ایران و روسیه
قراردادهای بلندمدت روسیه با ترکیه برای تامین سالانه ۲۲ میلیارد متر مکعب گاز از طریق خطوط لوله بلواستریم و ترک‌استریم رو به پایان است. قرارداد ۱۰ میلیارد متر مکعبی ایران نیز در میانه سال آینده منقضی می‌شود. در همین حال، قراردادهای آذربایجان با ترکیه به ارزش مجموع ۹.۵ میلیارد متر مکعب، تا سال‌های ۲۰۳۰ و ۲۰۳۳ اعتبار دارد.
کربوز می‌گوید احتمال دارد ترکیه بخشی از این قراردادها را تمدید کند، اما شرایط انعطاف‌پذیرتر و حجم‌های کمتری را دنبال خواهد کرد تا تنوع منابع تامین خود را افزایش دهد.
هم‌زمان ترکیه به سرعت در حال توسعه منابع جایگزین است. شرکت دولتی تی‌پی‌ای‌او تولید از میادین داخلی را افزایش داده و شرکت‌های دولتی و خصوصی نیز پایانه‌های واردات ال‌ان‌جی را برای دریافت گاز از آمریکا و الجزایر توسعه داده‌اند.
بر اساس محاسبات رویترز، تولید داخلی و واردات ال‌ان‌جی قراردادی ترکیه از ۱۵ میلیارد متر مکعب در سال جاری به بیش از ۲۶ میلیارد متر مکعب در سال ۲۰۲۸ خواهد رسید.
جهش واردات ال‌ان‌جی از آمریکا
این میزان، بیش از نیمی از تقاضای گاز سالانه ترکیه که حدود ۵۳ میلیارد متر مکعب است را پوشش می‌دهد و وابستگی واردات از طریق خطوط لوله را به حدود ۲۶ میلیارد متر مکعب کاهش می‌دهد؛ رقمی که بسیار کمتر از ۴۱ میلیارد متر مکعب قراردادهای فعلی ترکیه با روسیه، ایران و آذربایجان است.
برای پشتیبانی از این تغییر، ترکیه مجموعه‌ای از قراردادهای ال‌ان‌جی به ارزش ۴۳ میلیارد دلار با تامین‌کنندگان آمریکایی امضا کرده است که یک قرارداد ۲۰ ساله با شرکت مرکوریا در ماه سپتامبر هم جزوی از آن است.
بر اساس اعلام بورس انرژی ترکیه، این کشور اکنون ظرفیتی معادل ۵۸ میلیارد متر مکعب برای واردات ال‌ان‌جی دارد که برای پوشش کل تقاضای داخلی این کشور کافی است. با وجود این، گاز روسیه همچنان با ظرفیت کامل به ترکیه جریان دارد و کرملین اعلام کرده همکاری با آنکارا همچنان قوی است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
الکسی بلاگوریف از موسسه انرژی و مالی مسکو می‌گوید: «از نظر تئوریک، شرکت ملی گاز و نفت ترکیه می‌تواند ظرف دو تا سه سال واردات گاز از مسکو را متوقف کند، اما این کار را نخواهد کرد، چون گاز روسیه قیمت رقابتی دارد و مازاد آن به شرکت ملی گاز و نفت ترکیه امکان می‌دهد بر سایر تامین‌کنندگان فشار وارد کند.»
الپ ارسلان بایراکتار، وزیر انرژی ترکیه نیز در مصاحبه‌ای تلویزیونی در ماه جاری گفت: «ترکیه باید گاز خود را از تمامی تامین‌کنندگان در دسترس، از جمله روسیه، ایران و آذربایجان تامین کند، اما در عین حال ال‌ان‌جی آمریکا گزینه‌ای ارزان‌تر ارائه می‌دهد.»
وزارت انرژی ترکیه از اظهارنظر درباره قراردادها و قیمت‌های آینده خودداری کرد و شرکت گازپروم روسیه نیز به درخواست رویترز برای اظهار نظر پاسخ نداد.
نقش ترکیه در دوران پس از تحریم ایران و روسیه
کربوز گفت ترکیه می‌تواند پس از تحریم کامل انرژی روسیه از سوی اروپا در سال ۲۰۲۸، گاز روسیه و ایران را در داخل مصرف کند، تولید داخلی خود را صادر کرده و ال‌ان‌جی وارداتی را مجددا به اروپا بفروشد.
شرکت ملی گاز و نفت ترکیه پیش‌تر برای عرضه حجم‌های کوچک گاز به مجارستان و رومانی قراردادهایی امضا کرده تا موقعیت خود را به عنوان یک هاب تجاری گاز منطقه‌ای تقویت کند. فراتر از گاز، روابط اقتصادی آنکارا و مسکو عمیق است.
شرکت روسی روس‌اتم در حال ساخت اولین نیروگاه هسته‌ای ترکیه است و روسیه همچنان بزرگ‌ترین تامین‌کننده نفت خام و گازوئیل این کشور محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد تنها بازنده اصلی فشارهای ترامپ در این مقطع، جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. دولت دونالد ترامپ در راستای سیاست فشار و تحریم حداکثری علیه جمهوری اسلامی، ماه گذشته نیز از انتقال گاز ترکمنستان به عراق از مسیر ایران جلوگیری کرده بود.
