رویترز گزارش داده است که، به دلیل مخالفت آمریکا و تحریم‌های دولت ترامپ علیه جمهوری اسلامی، تلاش عراق برای واردات گاز ترکمنستان از طریق ایران ناکام شده و دولت بغداد را بار دیگر با بحران تامین برق مواجه کرده است.
در این طرح، که نخستین‌بار در سال ۲۰۲۳ پیشنهاد شد، قرار بود گاز ترکمنستان پس از عبور از خاک ایران به عراق منتقل شود، اما به دلیل خطر نقض تحریم‌های ایالات متحده علیه تهران، نیازمند موافقت واشینگتن بود، که ظاهرا چنین موافقتی هرگز صادر نخواهد شد. این در حالی است که ایران نیز به‌رغم برخورداری از دومین ذخایر بزرگ گاز جهان، به دلیل بی‌توجهی مقام‌های جمهوری اسلامی به توسعه زیرساخت‌های انرژی، هرساله در ماه‌های سرد با کمبود جدی گاز روبه‌رو است.
بر اساس اسناد و گفته مقام‌های عراقی، بغداد ماه‌ها برای جلب موافقت آمریکا تلاش کرد و حتی پیشنهاد داد یک نهاد بین‌المللی بر اجرای قرارداد و رعایت قوانین تحریمی و ضدپولشویی نظارت داشته باشد، اما این تلاش‌ها بی‌نتیجه ماند، زیرا دولت دونالد ترامپ در چارچوب سیاست «فشار حداکثری علیه تهران» مانع نهایی شدن قرارداد شد. اجرای این پروژه می‌توانست به یک منبع درآمد دلاری چشمگیر برای جمهوری اسلامی تبدیل شود.
عادل کریم، مشاور نخست‌وزیر عراق در امور برق، دیروز ۲۸ شهریور در گفتگو با رویترز تاکید کرد: «پیشبرد قرارداد با ترکمنستان ممکن بود به تحریم بانک‌ها و موسسات مالی عراق منجر شود و بنابراین این قرارداد در حال حاضر معلق است.» وزارت خزانه‌داری آمریکا از اظهارنظر مستقیم خودداری کرده، اما یک منبع آگاه به رویترز گفته است دولت ترامپ با هر توافقی که منفعتی برای جمهوری اسلامی ایران داشته باشد مخالفت خواهد کرد.
عراق در دهه گذشته برای تامین نزدیک به یک‌سوم برق خود به گاز و برق وارداتی از ایران وابسته بوده است. واردات گاز عراق از ایران در سال ۲۰۲۴ به ۹.۵ میلیارد متر مکعب رسید. یک مقام عراقی هشدار داده است: «اگر گاز ایران را هم از دست بدهیم، با مشکل جدی در تولید برق مواجه می‌شویم.»
عراق دومین تولیدکننده بزرگ نفت در اوپک است، اما به دلیل کمبود سرمایه‌گذاری و زیرساخت، بخش زیادی از گاز همراه با نفت خود را می‌سوزاند. بر اساس آمار آژانس بین‌المللی انرژی، عراق در سال ۲۰۲۳ تنها ۱۱ میلیارد متر مکعب گاز قابل استفاده استخراج کرده است. نیاز روزانه این کشور در تابستان به حدود ۴۵ میلیون متر مکعب می‌رسد.
لغو بخشی از معافیت‌های تحریمی آمریکا در ماه مارس ۲۰۲۵ روند تامین انرژی را با دشواری‌های بیشتری مواجه کرده است. این معافیت‌ها از سال ۲۰۱۸ به عراق اجازه می‌داد هزینه برق وارداتی از ایران را پرداخت کند. با لغو این معافیت‌ها و اوج‌گیری مصرف تابستانی، عراق نزدیک به سه هزار مگاوات از ظرفیت تولید برق خود را از دست داد که معادل بیش از ۱۰ درصد کل ظرفیت این کشور است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در ماه مه، وزارت برق عراق در نامه‌ای به بانک دولتی تجارت عراق هشدار داده بود که شکست قرارداد ترکمنستان توان نیروگاه‌های گازی کشور را در تابستان به مخاطره می‌اندازد؛ هشداری که سه ماه پیش از خاموشی سراسری در ماه اوت صادر شد.
بغداد اکنون به دنبال منابع جایگزین است و یکی از گزینه‌ها واردات گاز طبیعی مایع (LNG) از قطر است. مقام‌های عراقی گفته‌اند که این کشور قصد دارد برای دریافت گاز مایع از قطر و عمان یک پایانه شناور اجاره کند.
افزون بر این، عراق طی دو سال گذشته قراردادهایی با شرکت‌های بزرگ بین‌المللی نفتی امضا کرده است. شرکت فرانسوی توتال‌انرژی، مرحله دوم توسعه میدان رطاوی را در چارچوب پروژه‌ای ۲۷ میلیارد دلاری آغاز کرده و شرکت بریتانیایی بی‌پی نیز مجوز نهایی برای توسعه میادین کرکوک را دریافت کرده است.
عادل کریم در پایان تاکید کرده است: «ما در حال گسترش نیروگاه‌های گازی خود هستیم و به گاز بیشتری نیاز خواهیم داشت. بنابراین باید منابع متنوع‌تری داشته باشیم.»
