دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، روز چهارشنبه اعلام کرد که میان اسرائیل و حماس آتشبسی برقرار شده است؛ اقدامی که زمینه را برای آزادی ۲۰ گروگان و برقراری صلح در نواز غزه فراهم میکند. تصاویر منتشر شده در شبکههای اجتماعی حاکی از جشن و شادی ساکنان غزه پس از شنیدن این خبر است.
ترامپ گفت دو طرف بر سر «مرحله نخست» از طرح صلحی که اخیرا اعلام کرده بود، توافق کردهاند؛ اقدامی بزرگ برای توقف بیش از دو سال جنگ که از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، زمانی که حماس با حملهای مرگبار به اسرائیل حدود ۱۲۰۰ نفر را کشت و بیش از ۲۵۰ نفر را گروگان گرفت.
ترامپ در پستی در شبکه اجتماعی خود، تروث سوشال، نوشت: «این بدان معناست که همه گروگانها بهزودی آزاد خواهند شد و اسرائیل نیروهای خود را تا خطی توافقشده عقب خواهد کشید؛ گامی نخست در مسیر صلحی قدرتمند، پایدار و جاودانه. با همه طرفها عادلانه رفتار خواهد شد!»
او افزود: «این روزی بزرگ برای جهان عرب و اسلام، اسرائیل، همه کشورهای پیرامون و ایالات متحده آمریکاست، و ما از میانجیهای قطر، مصر و ترکیه که با ما همکاری کردند تا این رویداد تاریخی و بیسابقه محقق شود، سپاسگزاریم. خوشا به حال صلحآفرینان!» ترامپ در موضعگیریهای بعدی نیز ابراز امیدواری کرد که ایران بخشی از این روند صلح باشد.
چند دقیقه بعد، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در بیانیهای گفت: «با یاری خدا همه آنها را به خانه بازخواهیم گرداند»؛ اشارهای به گروگانها. حماس همچنین اجساد ۲۸ گروگان را در اختیار دارد. نتانیاهو همچنین گفت که روز پنجشنبه کابینه برای تصویب توافق تشکیل جلسه میدهد. نتانیاهو و ترامپ پس از اعلام این توافق با هم تلفنی گفتوگو کردند. ترامپ همچنین گفته است که ممکن است در روزهای آینده به اسرائیل برود و طبق دعوت دولت اسرائیل در کنست سخنرانی کند.
این توافق آتشبس پس از آن حاصل شد که حماس و اسرائیل هفته گذشته با آغاز مذاکرات موافقت کردند و مقامهای بلندپایه دو طرف روز دوشنبه وارد مصر شدند تا توافق را نهایی کنند.
پیشتر در مصر چندین رهبر و مقام بلندپایه برای شرکت در «نشست گستردهای» با هدف پایان دادن به جنگ وارد شهر شرمالشیخ شده بودند: شیخ محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثانی، نخستوزیر قطر؛ استیو ویتکاف، فرستاده ایالات متحده، و جرد کوشنر، داماد ترامپ؛ حسن رشاد، رئیس سازمان اطلاعات مصر؛ ابراهیم کالین، رئیس سازمان اطلاعات ترکیه؛ ران درمر، مذاکرهکننده ارشد اسرائیل.
ماجد الانصاری، مشاور نخستوزیر قطر، در پیامی در اکس نوشت جزئیات اجرای مرحله نخست توافق بعدا اعلام خواهد شد، اما شامل توقف جنگ، آزادی گروگانها از سوی حماس، آزادی زندانیان فلسطینی از سوی اسرائیل و ورود کمکهای بشردوستانه به نوار غزه خواهد بود. حماس نیز دستیابی به توافق را تایید و از دونالد ترامپ تشکر کرده است.
ترامپ پیشتر در روز چهارشنبه گفته بود ممکن است آخر هفته به خاورمیانه سفر کند تا بر اجرای توافق آتشبس نظارت کند. پیشتر مصر از او دعوت کرده بود، چنانکه توافقی حاصل شد، به قاهره سفر کند.
این توافق پس از آن حاصل شد که ترامپ بعد از اینکه اسرائیل حملاتی را علیه مقامهای حماس مقیم قطر انجام داد تلاشهای دیپلماتیک خود را برای توقف جنگ شدت بخشید. ترامپ گفت از این حمله که علیه «یکی از متحدان نظامی اصلی آمریکا» و «میانجی اصلی پایان دادن به جنگ» صورت گرفت، «بسیار ناراضی» بوده است.
گزارشها حاکی از آن است که نتانیاهو تحت فشار ترامپ با طرح ۲۰ مادهای رئیسجمهوری آمریکا برای پایان جنگ با حماس موافقت کرد. ترامپ برای پیشبرد این طرح به ائتلافی از رهبران کشورهای عرب، خلیج فارس و با اکثریت مسلمان تکیه کرد تا حماس را نیز به پذیرش توافق وادار کنند.
این آتشبس در حالی برقرار میشود که جنگ اسرائیل علیه حماس روز سهشنبه وارد سومین سال خود شد.
ترامپ طرح ۲۰ مادهای خود را بهعنوان مسیری برای صلحی پایدار در خاورمیانه معرفی کرده است، اما حماس و اسرائیل هنوز بر سر مسائل بسیاری فراتر از آتشبس اولیه اختلافهای عمیقی دارند. حماس هنوز با خلع سلاح کامل و واگذاری قدرت سیاسی در نوار غزه موافقت نکرده است، در حالی که نتانیاهو تأکید کرده هرگز اجازه تشکیل کشور فلسطینی را نخواهد داد.