پنتاگون، وزارت دفاع ایالات متحده، و فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) درباره طرح‌های نظامی خود و خطرات در منطقه خاورمیانه بازبینی جامعی انجام داده‌اند تا جزئیات این طرح‌های جدید دقیقا مطابق با خواسته‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، تنظیم شود.

یکی از مقام‌های آمریکایی روز چهارشنبه ۸ اکتبر (۱۶ مهر) به شبکه تلویزیونی العربیه گفت: «رئیس‌جمهوری ترامپ می‌خواهد از دوران آشوب به دوران تجارت گذر کند. در ۲۰ تا ۲۵ سال گذشته عملیات گسترده و حوادث بزرگی را شاهد بودیم؛ از جمله رخدادهای ۷ اکتبر و همچنین ضربات سنگینی که به بازوهای نیابتی جمهوری اسلامی وارد شد. خود جمهوری اسلامی نیز در جنگ ۱۲ روزه اخیر، آسیب‌های سنگینی متحمل شد.»

ارزیابی واشینگتن از وضعیت کنونی خاورمیانه حاکی از «تحولی ریشه‌ای» است. به گفته منابع آمریکایی، جمهوری اسلامی ایران بخش بزرگی از توان دفاعی خود، از جمله قابلیت پرتاب موشک را از دست داده است و نیروهای نیابتی وابسته به آن نیز به‌شدت آسیب دیده‌اند و بخش‌های اصلی از قدرتشان را از دست داده‌اند. از بارزترین نمونه‌های این فروپاشی می‌توان به حزب‌الله در لبنان، حوثی‌ها در یمن و همچنین حماس اشاره کرد.

این مقام آمریکایی در ادامه این گفتگو افزود: «شرایط امنیتی منطقه به طور بنیادین تغییر کرده است و اکنون در حال تغییر و تحول است.» او تاکید کرد که برخلاف بسیاری از پیش‌بینی‌ها، آمریکایی‌ها «بر این باورند که فرصتی مناسب در خاورمیانه پدید آمده است و می‌خواهند از این فرصت بهره‌برداری کنند».

به نوشته العربیه، آشکار است که واشینگتن در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، به بازگشت به طرح‌هایی که آن‌ها را کهنه می‌داند و بر حضور شمار زیادی از نیروها و تجهیزات سنگین در خاورمیانه متکی بودند، تمایلی ندارد.

گسترش شراکت‌ها

بر اساس طرح‌های نظامی جدید آمریکا، چارچوب تازه‌ای برای مقابله با خطرات منطقه‌ای در نظر گرفته شده است. به گفته همان مقام آمریکایی، این برنامه‌ها بر «گسترش همکاری‌ها میان ایالات متحده و کشورهای منطقه و نیز میان خود کشورهای خاورمیانه با حمایت واشینگتن» استوار است تا به این کشورها «توان نظامی بیشتر و بهتری» داده شود.

نمونه روشن این رویکرد، پیش‌بینی احتمال بازسازی توان موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی ایران و ایجاد تهدیدی تازه علیه همسایگان در ماه‌ها یا سال‌های آینده است. در دهه‌های گذشته، ایالات متحده برای محافظت از جریان صادرات نفت و گاز و منافع خود و متحدانش، همواره در منطقه نیرو مستقر می‌کرد و بارها اعزام ناوهای هواپیمابر عظیم و اسکادران‌های جنگنده آمریکا را به خلیج فارس، دریای سرخ یا شرق مدیترانه برای بازدارندگی یا اجرای حملات شاهد بوده‌ایم.

العربیه در ادامه اشاره می‌کند که به نظر می‌رسد چنین صحنه‌هایی دیگر به‌ندرت تکرار شوند و اگر تهدید موشکی یا پهپادی جمهوری اسلامی از سر گرفته شود یا تهران بخواهد امنیت کشتی‌رانی بین‌المللی را به خطر اندازد، مسئولیت بازدارندگی و پاسخگویی به دوش کشورهای منطقه خواهد بود. مقام آمریکایی مذکور هم گفت: «اگر تهران دوباره توان نظامی خود را بازسازی کند و تنشی ایجاد کند، شرکای ما کاملا آماده خواهند بود.»

برنامه‌ریزان نظامی در واشینگتن خواسته‌های رئیس‌جمهوری را در اولویت قرار داده‌اند و وزارت دفاع و فرماندهی مرکزی آمریکا در دوره ترامپ بیش از هر زمان دیگری با دیدگاه او هماهنگ‌اند. چنانچه وزیر دفاع آمریکا بر تمرکز نیروهای نظامی برای حفاظت از مرزها و دفاع از خاک ایالات متحده تاکید دارد. دریادار برادلی کوپر، فرمانده جدید سنتکام، هم از ترفند سنتی اعزام گسترده نیرو و به‌کارگیری قدرت قهری حمایت نمی‌کند. مارکو روبیو، وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی ترامپ، هم خواهان استفاده از «دیپلماسی سختگیرانه» برای تحقق اهداف خود و رئیس‌جمهوری است.

امنیت و ثبات

دولت ترامپ به دنبال برقراری امنیت و ثبات در خاورمیانه است؛ هدفی که پیش‌تر نیز در دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن و حتی باراک اوباما هم مطرح بود، اما تفاوت این است که دولت کنونی نمی‌خواهد به ثبات صرف بسنده کند، بلکه در پی امنیتی پایدار بر پایه همکاری نزدیک با کشورهای منطقه است. به‌گونه‌ای که این کشورها در صف نخست فعالیت‌های نظامی و امنیتی باشند، نه ایالات متحده.

پیش‌بینی می‌شود در ماه‌های آینده مانورهای مشترک متعددی میان نیروهای آمریکایی و ارتش‌ کشورهای منطقه برگزار شود و کشورهای خاورمیانه تجهیزات نظامی بیشتری دریافت کنند که بی‌تردید، بخش بزرگی از آموزش‌ها، تلاش‌ها و تجهیزات به دفاع در برابر تهدیدهای موشکی تهران و شبه‌نظامیان وابسته به آن اختصاص خواهد یافت.