فاکس‌نیوز در گزارشی تازه به تلاش‌های جمهوری اسلامی برای گسترش نفوذ خود در خاورمیانه همزمان با خروج نیروهای آمریکایی از عراق و سوریه پرداخت.

به گزارش این رسانه، شش ماه پس از آنکه دولت دونالد ترامپ اعلام کرد قصد دارد نیروهای آمریکایی را در سوریه کاهش دهد، این هفته نیز تایید کرد که، تحت توافقی که پیش‌تر با دولت بایدن حاصل شده است، کاهش نیروهای آمریکایی در عراق را آغاز خواهد کرد.

کارشناسان در گفتگو با فاکس‌نیوز، این تصمیمات را این‌گونه قلمداد کردند که ممکن است به نفع جمهوری اسلامی و «امپراتوری سایه» آن رقم بخورد.

به نوشته این رسانه، این تغییرات در پی کاهش تهدید گروه داعش و تمایل فزاینده ایالات متحده برای پایان دادن به «جنگ‌های بی‌پایان» رخ داده است. با این حال، کاهش حضور ایالات متحده در عراق و سوریه، کارشناسان امنیتی را درمورد خلا قدرتی نگران می‌کند که در هر دو کشور ایجاد خواهد شد و جمهوری اسلامی به‌سرعت از آن بهره خواهد گرفت.

جمهوری اسلامی دهه‌ها است که نفوذش را در عراق و سوریه گسترش می‌دهد و حضورش در منطقه را به لحاظ نظامی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی گسترده‌تر و عمیق‌تر کرده است.

گرگ رومن، مدیر اجرایی انجمن خاورمیانه، در این زمینه به فاکس‌نیوز گفت: «رابطه تهران و دمشق با شروع جنگ داخلی سوریه آغاز نشده است. چهل سال است که آنها روابطشان را حفظ کرده‌اند و در نهایت هم آن را به یک تجارت بدل کرد‌ند.»

به گفته او، این موضوع سبب می‌شود که کاهش نفود و فعالیت جمهوری اسلامی در سوریه حتی پس از تغییر رژیم بشار اسد نیز با پیچیدگی‌هایی همراه باشد.

او تاکید کرد که جمهوری اسلامی برای ایجاد یک «زیرساخت نظامی موازی» با هماهنگی سپاه پاسداران از نیروهای شبه‌نظامی شیعه هم در سوریه و هم در عراق و افغانستان و لبنان استفاده کرده و سوریه را به «خط مقدم» تبدیل کرده بود.

بر اساس یک گزارش تحقیقاتی که انجمن خاورمیانه تهیه کرده است، جمهوری اسلامی نه‌تنها برای پنهان کردن سلاح‌هایش در سوریه تونل‌های زیرزمینی و انبارهایی تدارک دیده بود، که زندگی روزمره سوری‌ها را هم کنترل می‌کرد.

به نوشته فاکس‌نیوز، شبکه تحت حمایت جمهوری اسلامی در منطقه، از طریق روش‌هایی چون ادغام فرماندهان ایرانی با مقام‌های لبنانی، سوری و عراقی از مرزهای سنتی دولت‌ـ‌ملت فراتر رفته است.

از این رو، در حالی که تهران اکنون پس از فروپاشی رژیم بشار اسد با مخالفت‌هایی در سوریه روبه‌رو است، همچنان این امکان را دارد که از فقدان یک دولت واحد در سوریه و پویایی ژئوپلیتیکی بسیار پیچیده‌ منطقه به نفع خود بهره ببرد.

گرگ رومن خاطرنشان کرد که اگر نیروهای تحت رهبری احمد الشرع، حاکم جدید سوریه، نتوانند با هماهنگی کردها در شمال شرقی یا دروزی‌ها در جنوب غربی، مانعی در برابر نفوذ ایران ایجاد کنند، تهران می‌تواند موقعیت خوبی برای گسترش منافع منطقه‌ای داشته باشد.

به گفته این کارشناس، شاید نگران‌کننده‌ترین مورد در این زمینه این باشد که تهران متوجه شده چطور باید زیرساخت‌های نظامی موازی را شکل دهد، چگونه مستقل از کنترل دولت میزبان فعالیت داشته باشد و قابلیت‌های استراتژیکش را به‌رغم نظارت بین‌المللی حفظ کند؛ الگویی که ممکن است در سایر مناطق نیز تکرار شود.

فاکس نیوز در ادامه این گزارش تاکید کرد که اگرچه راهکار جمهوری اسلامی ممکن است در کشورهای دیگر کمی متفاوت باشد، تهران برای گسترش دسترسی خود و مقابله با نفوذ ایالات متحده بارها از خلاءهای قدرت استفاده کرده است، همان‌طور که در افغانستان و عراق این کار را کرد.

بیل روگیو، تحلیلگر متخصص تروریسم، در این زمینه به فاکس نیوز گفت: «جمهوری اسلامی در عراق یک استراتژی دارد و آن این است که برای رسیدن به اهداف خود از ابزارهای نظامی، سیاسی و اقتصادی استفاده می‌کند.»

روگیو تاکید کرد که صدها هزار شبه‌نظامی تحت حمایت ایران در عراق وجود دارند که عمدتا بخشی از نیروهای بسیج مردمی‌اند که در مبارزه با داعش بسیار تاثیرگذار بودند و بخشی از نیروهای مسلح عراق به شمار می‌روند، اما در عین حال به‌شدت تحت تاثیر تهران‌اند.

این دو کارشناس نظامی هر دو نگرانیشان را درمورد خروج نیروهای آمریکایی از منطقه، و مهم‌تر از آن حذف نفوذ ایالات متحده در زمانی که جمهوری اسلامی به‌شدت به دنبال مقابله با واشینگتن و منافع آن است، ابراز کردند.

هر دو کارشناس اشاره کردند که ایالات متحده سابقه طولانی در جدی نگرفتن تهدیدهای ناشی از جمهوری اسلامی ایران دارد؛ مشکلی که دهه‌ها در دولت‌های جمهوری‌خواه و دموکرات وجود داشته است.

روگیو گفت: «جمهوری اسلامی به دنبال بیرون راندن ایالات متحده از منطقه و گسترش نفوذ خود در کشورهای همسایه، چه افغانستان، چه عراق و چه کشورهای حوزه خلیج فارس است؛ هدف نهایی آنها این است که ایالات متحده را بیرون کنند تا بتوانند نفوذ خود را گسترش دهند؛ اقدامی که ایالات متحده باید مانع آن شود.»