عالیه ملورین، یکی از چهره‌های شناخته‌‌شده در فضای مجازی در استان هرات، واقع در غرب افغانستان، روز دوشنبه ۳۱ شهریور به دست محتسبان (ماموران) امر به معروف و نهی از منکر طالبان بازداشت شد. منابع نزدیک به این چهره فضای مجازی (بلاگر) در گفتگو با ایندیپندنت فارسی تایید کرده‌اند که دلیل بازداشت او فعالیت‌هایش در حوزه تبلیغات بازرگانی بوده است. عالیه ملورین برای شرکت‌ها و کسب‌وکارهای محلی ویدیوهای تبلیغاتی می‌ساخت و آنها را در صفحه شخصی‌اش در اینستاگرام منتشر می‌کرد. این صفحه بیش از ۶۰ هزار دنبال‌ کننده داشت، اما پس از بازداشت او، تمامی مطالب و محتوای موجود در آن حذف شد. 

این منابع گفتند که عالیه ملورین به زندان مرکزی طالبان در هرات منتقل شده بود. او پس از گذراندن سه روز در زندان، با قید ضمانت آزاد شد. در این ضمانت‌‌نامه تاکید شده بود که او دیگر اجازه ندارد در اینستاگرام فعالیتی داشته باشد و حتی اگر چهره‌اش را با ماسک بپوشاند بازهم اجازه ندارد ویدیویی منتشر کند.  

این نوع برخورد و اعمال فشار محتسبان امر به معروف طالبان بی‌سابقه است. این نیروها اکنون مجوز بازداشت زنان و دختران را، حتی در منازلشان، دارند. این اقدامات موجی از نگرانی و ترس را در میان زنان و دختران فعال در رسانه‌های اجتماعی به وجود آورده است، به‌ ویژه کسانی که بیم دارند ماجرای عالیه ملورین درموردشان تکرار شود و آنان سر از زندان‌های طالبان درآورند.  

شماری از محتسبان امر به معروف طالبان مسلح‌اند و لباس‌های سفید مخصوص می‌پوشند و در سطح جامعه به بازجویی و بازداشت زنان و دختران می‌پردازند. این موضوع فضای رعب و وحشت را در شهرهای مختلف، به‌ ویژه در هرات، تشدید کرده است.   

این نخستین بار نیست که طالبان به بهانه‌های مختلف زنان و دختران را بازداشت می‌کنند. در تیرماه سال جاری در کابل، گروهی از زنان به اتهام «بدحجابی» به دست طالبان بازداشت شدند. این زنان به دفتر امر به معروف و نهی از منکر طالبان در کابل منتقل و پس از امضای ضمانت‌‌نامه کتبی، به خانواده‌هایشان سپرده شدند. اتهام اصلی این زنان پایبند نبودن به معیارهای طالبان درمورد پوشش اسلامی بود. طالبان از زنان خواسته‌اند که یا از برقع استفاده کنند یا مانتوهای بلند عربی بپوشند. همچنین، زنان به پوشاندن کامل صورت با ماسک و پرهیز از هرگونه آرایش موظف‌اند.  

این نوع بازداشت‌ها در چهار سال اخیر و پس از بازگشت مجدد طالبان به قدرت، بارها در نقاط مختلف افغانستان رخ داده، اما خبر بسیاری از آنها به دلیل کنترل شدید رسانه‌ها و اختناق موجود، منتشر نشده است. طالبان با اعمال محدودیت‌های گسترده بر رسانه‌ها و خبرنگاران مانع از بازتاب عمومی بسیاری از رویدادهای مرتبط با محدودیت‌های زنان شده‌اند.  

محتسبان امر به معروف طالبان، به‌‌ویژه در سال‌های اخیر، اندک فعالیت‌های باقی‌‌مانده برای زنان و دختران را هدف قرار داده‌اند. آنها به مراکز آموزش زبان انگلیسی و مهارت‌های کامپیوتری می‌روند تا مطمئن شوند که در این مراکز دختران آموزش نمی‌بینند. در حال حاضر دختران تنها اجازه دارند تا کلاس ششم به مدرسه بروند و پس از آن باید در خانه بمانند. با این حال، برخی مراکز آموزشی به‌‌طور مخفیانه فعالیت می‌کنند تا شماری از دختران بتوانند به تحصیل ادامه دهند، اما هرگاه نیروهای طالبان از فعالیت این مراکز مطلع شوند بلافاصله آنها را تعطیل می‌کنند.  

محتسبان امر به معروف طالبان نقشی فراتر از نیروهای پلیس این گروه برعهده دارند. آنها بدون محدودیت قانونی، هرگونه ممنوعیت یا محدودیتی را که صلاح بدانند بر شهروندان، به‌‌ویژه بر زنان، تحمیل می‌کنند.  

پس از سقوط کابل، وزارت امر به معروف طالبان در ساختمان سابق وزارت امور زنان در نظام جمهوریت مستقر شد. خالد حنفی، یکی از چهره‌های تندرو و نزدیک به ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبری این وزارتخانه را برعهده دارد. نزدیکی حنفی به دفتر رهبر طالبان و حلقه قدرت در قندهار موجب شده است که نیروهای تحت امر او بدون هیچ واهمه‌ای دست به اقدامات گسترده بزنند.  

حنفی بارها در سخنرانی‌هایش مردم را به اطاعت بی‌چون‌وچرا از فرمان‌ها و دستورهای رهبر طالبان فراخوانده است. او تاکید دارد که جامعه باید بر اساس قرائت طالبان از شریعت اسلامی عمل کند. وزارتخانه تحت رهبری او حتی شاخه نظامی دارد و تعدادی از نیروهایش از وزارت داخله (کشور) طالبان مجوز حمل سلاح دریافت کرده‌اند و به همین دلیل می‌توانند با زور سلاح مردم را به تبعیت از قوانین طالبان وادار کنند. هیچ نهاد یا وزارتخانه دیگری در ساختار طالبان توانایی مقابله با اقدامات وزارت امر به معروف را ندارد، چراکه این وزارتخانه زیر نظر مستقیم رهبر طالبان اداره می‌شود و از حمایت کامل او برخوردار است.  

طالبان در نخستین دوره حاکمیت خود در نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی نیز نهادی مشابه نهاد امر به معروف و نهی از منکر داشتند. در آن زمان، نیروهای این نهاد با شیوه‌های بسیار خشن «شریعت اسلامی» را در جامعه اعمال می‌کردند. در آن دوران، ماموران امر به معروف زنان و دخترانی را که بدون «محرم شرعی» از خانه خارج می‌شدند در خیابان شلاق می‌زدند. این اقدامات ترس و وحشت گسترده‌ای را در میان زنان و دختران ایجاد می‌کرد. اینک با بازگشت طالبان به قدرت، به نظر می‌رسد تاریخ تکرار شده است و همان فضای سرکوب و خشونت بار دیگر بر افغانستان حاکم است.  

با این حال، بازداشت عالیه ملورین نماد فشار فزاینده طالبان بر زنان فعال در عرصه‌های اجتماعی و فرهنگی است. این رویداد نه‌‌تنها نشان‌دهنده اعمال محدودیت‌های شدید بر آزادی بیان و فعالیت زنان است، بلکه بازتاب‌‌دهنده گسترش اختیارات وزارت امر به معروف و نقش فزاینده آن در کنترل جامعه محسوب می‌شود.