پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی روسیه و چین برای به تعویق انداختن مکانیسم ماشه شامگاه جمعه چهارم مهر رای موافق اکثریت اعضای شورای امنیت را به دست نیاورد و رد شد. به این ترتیب، شش قطعنامه تحریمی شورای امنیت، که اجرایشان با برجام متوقف شده بود، از نو لازم‌الاجرا خواهند شد.
روز شنبه در نخستین واکنش تهران به این موضوع، وزارت خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرد که سفرایش در آلمان، فرانسه و بریتانیا را برای مشورت به تهران فراخوانده است. وزارت خارجه توضیح بیشتری درمورد این موضوع و اقداماتی که قرار است در ادامه انجام شود ارائه نکرد.
این سه کشور اروپایی ششم شهریورماه در نامه‌ای به شورای امنیت روند فعال‌سازی مکانیسم ماشه را کلید زده بودند.
از سوی دیگر، همان‌طور که محتمل بود، بازار ارز و طلا در ایران بلافاصله به این موضوع واکنش نشان داد و قیمت دلار و یورو بیش از پیش صعود کرد.
گزارش‌ها حاکی از آن است که روز شنبه پنجم مهر بهای دلار آمریکا با رشد بیش از سه هزار و ۲۰۰ تومان به ۱۱۱ هزار و ۶۱۵ تومان رسید. یورو نیز جهشی نزدیک به چهار هزار تومان داشت و در سطح ۱۳۰ هزار و ۵۷۰ تومان معامله شد. همزمان، بهای سکه امامی بیش از ۱۰۸ میلیون تومان و نرخ هر مثقال طلا بیش از ۴۳ میلیون تومان گزارش شد.
در عین حال، در میان موج ناامیدی و ترس که درباره تاثیرات بازگشت تحریم‌ها بر جامعه حاکم شده است، جمهوری اسلامی بار دیگر برای کنترل فضا به ابزار تهدید و تنبیه متوسل شد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
روز شنبه دادستانی تهران اعلام کرد که برای تعدادی از رسانه‌ها و کانال‌های تلگرامی به اتهام «برهم زدن امنیت روانی جامعه» پس از اعلام فعال شدن مکانیسم ماشه پرونده قضایی تشکیل داده است.
مقام‌های قضایی مدعی‌اند این رسانه‌ها، با انتشار مطالبی درباره افزایش احتمالی قیمت‌ها، فضای روانی جامعه را ملتهب کرده و «بهانه به دست رسانه‌های ضدایرانی» داده‌اند. دادستانی همچنین هشدار داده است با تکرار چنین اقداماتی با متخلفان برخورد خواهد شد.
این تهدیدها پس از آن است که شامگاه جمعه، ساعتی پس از به پایان رسیدن جلسه شورای امنیت و رد پیش‌نویس پیشنهادی چین و روسیه، حساب علی‌خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در شبکه اجتماعی اکس بخش‌هایی از سخنرانی تلویزیونی اخیر او را منتشر کرد.
او در این صحبت‌ها، بدون آنکه مستقیم به آمریکا اشاره کند، «طرف مقابل» را به «خلف وعده، دروغ‌گویی و فریب» متهم کرد و گفت: «طرف مقابل ما وقت و بی‌وقت تهدید نظامی می‌کند؛ اگر دستشان برسد اشخاص ما را ترور یا مراکز هسته‌ای را بمباران می‌کنند؛ با این طرف نمی‌شود مذاکره کرد، نمی‌شود با اطمینان و اعتماد نشست و قرار گذاشت.»
حساب علی خامنه‌ای در شبکه اجتماعی اکس، در بخش دیگری از این سخنرانی که بازنشر شده، توقف غنی‌سازی را برابر با «دود کردن دستاورد بزرگ کشور» دانست و گفت: «معلوم است ملت غیرتمندی مثل ملت ایران، توی دهن گوینده این حرف می‌زند و این حرف را قبول نمی‌کند.»
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران، نیز روز جمعه چهارم مهر، در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل با تکرار گفته‌های علی خامنه‌ای، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، را به «صداقت نداشتن» متهم کرد و حمله اسرائیل و جنگ ۱۲ روزه در حین مذاکرات هسته‌ای را مصداق این اتهام دانست.
پزشکیان در عین حال اعلام کرد که حتی با بازگشت تحریم‌های سازمان ملل تهران از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) خارج نخواهد شد.
او همچنین بامداد شنبه پیش از ترک نیویورک به مقصد تهران، در گفتگو با خبرنگاران اعلام کرد: «درخواست آمریکایی‌ها غیرقابل قبول است. آنها از ما خواسته‌اند که کل ذخیره اورانیوم غنی‌شده‌مان را واگذار کنیم و در عوض تنها سه ماه معافیت تحریمی به ما بدهند که به هیچ وجه قابل قبول نیست.»
پزشکیان تصریح کرد: «آنها چند ماه دیگر درخواست دیگری مطرح خواهند کرد و خواهند گفت که باید اسنپ‌بک را آغاز کنیم. اگر قرار باشد بین خواسته غیرمنطقی آنها و اسنپ‌بک یکی را انتخاب کنیم، آن اسنپ‌بک خواهد بود و با وجود آن هم تمام مشکلاتمان را حل خواهیم کرد.»
این اظهارات در حالی بیان می‌شود که رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در آخرین گزارش‌های خود همواره بر نزدیکی تهران به ساخت سلاح هسته‌ای تاکید کرده و از میزان ذخیره اورانیوم غنی‌شده با غنای ۶۰ درصد در ایران ابراز نگرانی کرده است.
مقام‌های جمهوری اسلامی ازجمله علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، تهدید کرده‌اند که با بازگشت تحریم‌ها، همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را قطع خواهند کرد.
به‌رغم گفته‌های پزشکیان مبنی بر خارج نشدن از ان‌پی‌تی و همچنین تاکید عباس عراقچی درباره اینکه دیپلماسی دشوار شده اما هنوز نمرده است، به نظر می‌رسد که نمایندگان مجلس خواهان واکنش‌های شدیدی در قبال فعال شدن مکانیسم ماشه خواهند شد.
منوچهر متکی یکی از اولین نمایندگان مجلس شورای اسلامی بود که روز شنبه به بازگشت تحریم‌ها واکنش نشان داد و گفت: «اعلام صریح عدم مذاکره با آمریکا، توقف مذاکره هسته‌ای با سه کشور اروپایی و قطع هرگونه همکاری آژانس باید در دستور کار قرار بگیرد.»
این وزیر خارجه پیشین با انتقاد از سیاست «میانه‌روی افراطی» در ماه‌های گذشته، رافائل گروسی و بازرسان آژانس را به جاسوسی متهم کرد و گفت: «طرف‌های اروپایی با تهدید خواستار عبور از مصوبه مجلس و موافقت با اعزام بازرسان جاسوس آژانس به ایران و مذاکره با آمریکا بعد از بمباران مراکز هسته‌ای ایران و اصرار بر رساندن برد موشک‌ها به کمتر از ۵۰۰ کیلومتر و صرف‌نظر کردن از حق قانونی غنی‌سازی در ایران شدند که این موضوعات نشان می‌دهد گستاخ‌تر از آمریکا هستند.»
این عضو مجلس شورای اسلامی مدعی شد که «آنها به حضور ما در ان‌پی‌تی و ارتباط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ما نیازمندند، بنابراین درنهایت به دنبال جلب رضایت و همکاری با ما می‌گردند».
حمید رسایی، دیگر نماینده مجلس شورای اسلامی، نیز روز شنبه به بازگشت تحریم‌ها واکنش نشان داد.
او با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی اکس، از عاملان توافق برجام انتقاد کرد و نوشت: «۱۰ سال از روزی که برجام را تحمیل کردند، گذشت و به تعبیری دیشب با اعمال مکانیسم ماشه عملا دفن شد. وقت آن است که هر کس به نقشی که در این ۱۰ سال داشته نگاه کند. آیا مثل اشعث کِندی برای تحمیل برجام و مذاکرات بی‌حاصل با آمریکا تلاش کرده یا مثل مالک هر چه داشت به میدان آورد تا جلوی تحمیل این خسارت محض را بگیرد.»
جعفر قادری عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هم در واکنش به فعال‌سازی مکانیسم ماشه گفت که «در وضعیت کنونی ماندن در ان‌پی‌تی توجیهی ندارد».
او تصمیم خروج از ان‌پی‌تی را موضوعی «خیلی حساس و پیچیده» دانست و گفت: «این تصمیم نباید احساسی یا شتاب‌زده اتخاذ شود. خروج از معاهده پیامد‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی فراوانی دارد که باید در سطح کلان کشور بررسی شود؛ اما در عین حال نباید این گزینه را از پیش کنار گذاشت.»
همزمان، محسن زنگنه، نماینده مجلس شورای اسلامی، در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی اکس نوشت که ۲۸ سپتامبر (۶ مهر) «روز ملی قطع کامل امید از آمریکا و غرب» نام‌گذاری خواهد شد.
به گفته او، این روز سرآغاز «تحول اقتصادی با تکیه بر ظرفیت‌های داخلی و گسترش پیوندهای اقتصادی با کشورهای شرق، همسایه و دوست» خواهد بود.
اظهارات نمایندگان تندرو مجلس شورای اسلامی در حالی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه با انتشار بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که بازرسی‌های هسته‌ای در ایران پس از وقفه‌ای چندماهه از سر گرفته شده، اما از ارائه جزئیات درباره محل انجام این بازرسی‌ها خودداری کرد.
