در پاکستان مرحله تازه‌ای از جنگ و نبرد میان گروه‌های ستیزه‌‌جو و نیروهای امنیتی این کشور آغاز شده است، مرحله‌ای که شباهت زیادی به گذشته افغانستان دارد. این روزها ستیزه‌‌جویان پاکستانی به پهپادهای ساده و ارزان‌‌قیمت دست یافته‌اند، همان‌‌طور که طالبان افغانستان سال‌ها پیش با به‌ دست آوردن دوربین‌های دید در شب توانستند معادله جنگ را تغییر دهند و ارتش پیشین افغانستان را غافلگیر کنند.  

اینک این گروه‌های ستیزه‌‌جو با جاسازی مواد منفجره یا گلوله‌های خمپاره در پهپادهای کوچک از نوع چهارپره (کوادکوپتر)، پاسگاه‌ها و قرارگاه‌های نظامیان پاکستانی، به‌‌ویژه در ایالت خیبرپختونخوا، را هدف قرار می‌دهند. در ماه ژوئیه چندین حمله پهپادی از این نوع در پاکستان انجام شده که به کشته و زخمی شدن شماری از نظامیان منجر شده است. این حملات نشان‌‌دهنده روش جنگی جدید پاکستان در جنگ‌های داخلی این کشور است؛ روشی که به همان اندازه که زمانی دوربین‌های دید در شب طالبان برای ارتش افغانستان مرگبار و تعیین‌‌کننده بود، اکنون پهپادها برای ارتش پاکستان تهدیدی بزرگ محسوب می‌شوند.  

در زمان جنگ طالبان با حکومت پیشین افغانستان و متحدان غربی آن، یعنی آمریکا و ناتو، طالبان با دسترسی به دوربین‌های دید در شب به برتری بزرگی دست یافتند. آنها با استفاده از این تجهیزات، شب‌هنگام به پاسگاه‌ها و قرارگاه‌های نظامیان افغان حمله می‌کردند و تلفات سنگینی وارد می‌ساختند. در آن دوران، بسیاری از پاسگاه‌های نظامی افغانستان فاقد تجهیزات دید در شب بودند و نیروهای افغان نمی‌توانستند این حملات را دفع کنند. همین ناتوانی باعث سقوط بخشی از مناطق و ضعیف شدن تدریجی ارتش افغانستان شد. 

این روزها همان صحنه‌ها در پاکستان تکرار می‌شود، با این تفاوت که این‌ بار به جای دوربین‌های دید در شب پهپادهای کوچک نمود این برتری هستند. نیروهای پاکستانی، مانند نیروهای پیشین افغان، از نظر تجهیزات و فناوری در موضع ضعف قرار دارند و توانایی مقابله با تهدیدهای جدید را ندارند.  

سجاد خان، یکی از مقام‌های پلیس پاکستان در ایالت خیبرپختونخوا، ماه گذشته به خبرگزاری رویترز گفته بود که ستیزه‌‌جویان «در حال یادگیری شیوه استفاده از این پهپادها هستند و هم‌اکنون در مرحله آزمایشی قرار دارند.» 

به باور تحلیلگران نظامی، اگر این روند ادامه پیدا کند، ستیزه‌جویان به‌سرعت  مهارتشان در استفاده از پهپادها را افزایش خواهند داد و این موضوع زنگ خطری جدی برای ارتش و سازمان اطلاعات نظامی پاکستان است. 

برخی مقام‌های پلیس در مناطق تحت تهدید تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) نیز گفته‌اند که آنها تجهیزات و امکانات کافی برای مقابله با این تهدید جدید را در اختیار ندارند. همان‌‌طور که ارتش افغانستان در گذشته بدون تجهیزات کافی در برابر طالبان قرار داشت، اینک  پلیس و ارتش پاکستان با چالش مشابهی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. 

پیش از دستیابی به پهپادها، روش‌های حمله ستیزه‌‌جویان شامل عملیات انتحاری، کمین‌های گروهی، حملات خرابکاری و استفاده از بمب‌های دست‌‌ساز بود. اما اکنون بخشی از این گروه‌ها تمرکزشان را بر ارتقای توان عملیاتی در زمینه پهپاد گذاشته‌اند.

حتی اگر این پهپادها به مواد منفجره مجهز نباشند، به دلیل توانایی پرواز و فرود عمودی می‌توانند پاسگاه‌ها و قرارگاه‌های نظامیان پاکستانی را شناسایی و رصد کنند و اطلاعات لازم برای حملات دقیق‌ تر را در اختیار ستیزه‌‌جویان بگذارند. با این حال، زمانی که این پهپادها به مواد منفجره مجهز شوند، خطر آنها چندین برابر می‌شود و پیامدهای مرگباری برای ارتش پاکستان دارد.  

استراتژی ارتش و سازمان اطلاعات نظامی پاکستان سال‌ها بر پایه حمایت و استفاده ابزاری از گروه‌های تروریستی برای تامین منافع منطقه‌ای و مدیریت بحران در خارج از مرزهای پاکستان بوه است، اما اکنون بخشی از همان گروه‌ها به «دشمن» ارتش بدل شده‌اند. ارتش پاکستان، که روزگاری حامی این گروه‌ها بود، خود هدف حملات تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی)، «ارتش آزادی‌بخش بلوچستان»، شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) و دیگر گروه‌های ستیزه‌جو قرار گرفته است.   

دسترسی آسان به پهپادها، هزینه پایین خرید و امکان تغییر سریع آنها باعث شده است که این پرنده‌های کوچک به سلاحی مطلوب برای گروه‌های ستیزه‌‌جو بدل شوند.

حکومت و ارتش پاکستان برای اجرای عملیات‌های گسترده پاکسازی در مناطق ناامن ایالت‌های خیبرپختونخوا و بلوچستان با کمبود شدید منابع مالی روبه‌رو هستند. این کمبود منابع توانایی ارتش برای مقابله فراگیر با گروه‌های ستیزه‌‌جو را به‌شدت کاهش داده است. از سوی دیگر، گروه‌هایی مانند تحریک طالبان پاکستان پایگاه‌های استراتژیک در خاک افغانستان دارند که نتیجه سال‌ها همکاری آنان با طالبان افغانستان است. این پایگاه‌ها همانند پشت جبهه‌ای امن برای این گروه‌ها عمل می‌کنند و به آنها اجازه می‌دهند در صورت فشار نیروهای پاکستانی به‌سرعت به آن سوی مرز عقب‌‌نشینی کنند. این وضعیت به‌شدت یادآور سال‌های جنگ طالبان افغانستان با نیروهای دولتی است که در آن زمان نیز طالبان از مناطق امن در خاک پاکستان برای تجدید قوا و بازگشت به میدان جنگ استفاده می‌کردند.  

اینک تاریخ به گونه‌ای متفاوت در پاکستان تکرار می‌شود. اگر پاکستان نتواند به‌سرعت این تهدید را مهار کند، گروه‌های ستیزه‌‌جو نه‌تنها از نظر نظامی دست بالا را خواهد داشت، که با انتشار تصاویر و گزارش‌های اغراق‌آمیز از حملاتشان، فشار روانی سنگینی بر نیروهای امنیتی و جامعه پاکستان وارد خواهند کرد؛ درست همان‌‌گونه که طالبان با تبلیغات گسترده روحیه نیروهای دولتی را در افغانستان تضعیف کردند.