چند روز پس از آنکه روزنامه فایننشال تایمز در گزارشی نوشت کشورهای فرانسه، آلمان و بریتانیا در نامه‌ای رسمی خطاب به شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل اعلام کرده‌اند که اگر تهران به مذاکرات هسته‌ای بازنگردد، آماده‌اند مکانیسم ماشه را فعال کنند، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، از احتمال برگزاری دور دیگری از گفتگوها با آژانس انرژی اتمی و کشورهای اروپایی عضو برجام خبر داد.

به گزارش رسانه‌های داخلی، بقایی در نشست خبری روز دوشنبه در پاسخ به پرسشی درباره رابطه جمهوری اسلامی و آژانس و اینکه آیا تعاملات تهران با مدیرکل این نهاد به حالت غیرمستقیم تغییر پیدا کرده است، گفت که ارتباطات با آژانس برقرار است و «سطح مبادلاتمان بعد از اتفاقات اخیر تغییر کرده، اما رابطه ما مستقیم است».

او با اشاره به اینکه هفته گذشته برای تدوین شیوه‌نامه نحوه تعامل با آژانس گفتگوهایی انجام گرفت، مدعی شد که نمایندگی تهران در وین در تماس مستقیم و مستمر با آژانس است.

جمهوری اسلامی در ماه ژوئن اعلام کرد همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را متوقف می‌کند و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم در جریان جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل، بازرسان باقی‌مانده خود را از ایران خارج کرد.

در همین حال،‌ سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به ارتباط با سفر هفته گذشته مقام‌های آژانس به ایران گفت: «هدف از این گفتگوها و سفر رایزنی در مورد نحوه تعامل با آژانس بعد از حمله به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی است. قرار است گفتگوها بین ایران و آژانس ادامه پیدا کند و احتمالا دور بعدی این مذاکرات در  روزهای آینده انجام می‌شود».

این سخنان که به نوعی نشان‌دهنده نگرانی تهران از فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت مجدد تحریم‌های گسترده شورای امنیت است، پس از آن مطرح می‌شود که سه کشور اروپایی عضو برجام هفته گذشته تهدید کردند تهران برای جلوگیری از اعمال مکانیسم ماشه فقط تا پایان ماه میلادی جاری (برابر با نهم شهریور) مهلت دارد.

تحریم‌های سازمان ملل ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ به پایان می‌رسد، مگر آنکه یکی از طرف‌های باقی‌مانده در برجام از جمله بریتانیا، آلمان، فرانسه، روسیه یا چین، مکانیسم ماشه برای بازگشت خودکار تحریم‌ها را فعال کند.

وزارت خارجه چین روز جمعه اعلام کرد که با اعمال تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی ایران «مخالف» است. لین جیان، سخنگوی وزارت خارجه این کشور، در بیانیه‌ای اعلام کرد که چین معتقد است این امر به طرفین در ایجاد اعتماد و رفع اختلاف‌ها کمکی نمی‌کند و برای تلاش‌های دیپلماتیک برای از سرگیری زودهنگام مذاکرات مفید نیست.

بقایی روز دوشنبه در پاسخ به تهدید اروپا به فعال‌سازی مکانیسم ماشه و امکان حل‌وفصل موضوع از سوی تهران بار دیگر مدعی شد که «سه کشور اروپایی حق فعال‌سازی مکانیسم ماشه را ندارند».

او با بیان اینکه سه کشور اروپایی در موضوع هسته‌ای جمهوری اسلامی «نقشی غیرسازنده» داشته‌اند، افزود: «با این حال ما تعاملاتمان را با این سه کشور ادامه داده‌ایم و مذاکره با آن‌ها قطع نشده است.»

سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی همچنین درباره اینکه آیا ممکن است دور بعدی مذاکرات با اروپا تا پایان ماه میلادی جاری انجام شود، گفت که چنین اتفاقی ممکن است، اما «تاکنون تصمیمی اتخاذ نشده است».

بقایی با ادعای اینکه «تهران مجموعه‌ای از گام‌های داوطلبانه را برداشته است»، افزود که پذیرش برخی محدودیت‌های برنامه‌های هسته‌ای در قبال لغو تحریم‌ها موضوع جدیدی نیست.

برخی مقام‌های جمهوری اسلامی اخیرا گفته‌اند اگر آمریکا تحریم‌ها را لغو کند، حاضرند برخی محدودیت‌های هسته‌ای را بپذیرند. از جمله مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، که اعلام کرد تهران حاضر است در صورت لغو تحریم‌ها، محدودیت‌های هسته‌ای را «برای مدت معینی» بپذیرد.

تخت‌روانچی در مصاحبه‌ با رسانه ژاپنی کیودو گفت که تهران می‌تواند به‌عنوان بخشی از یک «توافق بردــ‌برد و عادلانه»، در خصوص ظرفیت و سقف غنی‌سازی خود «انعطاف» نشان دهد.

محمدرضا عارف، معاون اول مسعود پزشکیان، هم روز سه‌شنبه اعلام کرد که جمهوری اسلامی آماده است در «شرایط مناسب» حتی ‌به‌صورت مستقیم با آمریکا مذاکره کند. عارف گفت: «به طرف مذاکره‌کننده اعلام کردیم که حاضریم اعتمادسازی کنیم، اما انگار خود را به خواب زده است. کشور در شرایط متعادل آماده مذاکره است، چرا که مذاکره برای حفظ منافع دو طرف است و نباید موضوعی دیکته شود.»

افزون بر آن، معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی هم در اظهاراتی تازه‌ اعلام کرد که تهران تصمیم گرفته است مذاکره با سه کشور اروپایی را ادامه دهد. سعید خطیب‌زاده، رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت امور خارجه و معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی، که به ترکیه سفر کرده بود، به شبکه «آ خبر» ترکیه گفت: «ما تصمیم به ادامه گرفته‌ایم و این کار را خواهیم کرد. اما باید مراقب و هوشیار باشیم تا اطمینان حاصل کنیم هیچ‌کس از این موضوع سوءاستفاده و از آن به عنوان ابزاری در سیاست خارجی خود استفاده نمی‌کند.»

خطیب‌زاده با اشاره به دیدار گذشته مقام‌های وزارت خارجه جمهوری اسلامی با همتایانشان از سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان در استانبول، گفت: «ما امیدواریم اروپایی‌ها درک کنند که اگر هدف رسیدن به یک تفاهم معنادار بین دو طرف باشد، هر چیزی ممکن است.»

در پی آن نشست که سوم مرداد در استانبول برگزار شد، سه کشور اروپایی طرف برجام پیشنهاد تمدید مکانیسم ماشه را در صورت پایبندی تهران به تعهدات قانونی خود مطرح کردند.

در همین حال، امیر حیات‌مقدم، جانشین فرمانده نیروی هوایی سپاه و عضو کنونی کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، در گفتگو با دیده‌بان ایران، آمریکا و در عین حال کشورهای اروپایی عضو برجام را تهدید به حمله کرد. او گفت که سپاه پاسداران طی دو دهه گذشته بر توسعه شلیک موشک از کشتی‌ها و شناورهای دریایی کار کرده است و می‌تواند با نزدیک شدن به فاصله دو هزار کیلومتری از سواحل آمریکا، شهرهای اصلی این کشور را هدف قرار دهد.

این مقام جمهوری اسلامی همچنین تاکید کرد کشورهای اروپایی، از جمله بریتانیا، فرانسه و آلمان، نیز در دامنه برد موشک‌های جمهوری اسلامی قرار دارند.