مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران، صبح روز شنبه یازدهم مرداد به قصد یک سفر رسمی دو روزه عازم پاکستان شد.
بنا بر اطلاعات منتشرشده، پزشکیان همراه با هیئتی بلندپایه از مقام‌های جمهوری اسلامی، در ابتدا به آرامگاه علامه محمد اقبال، شاعر و ادیب، در لاهور می‌رود و سپس به اسلام‌آباد، پایتخت پاکستان، خواهد رفت. او قرار است در روز دوم این سفر با نخست‌وزیر، رئیس‌جمهوری و روسای مجالس ملی و سنای پاکستان دیدار کند.
به باور برخی کارشناسان، سفر پزشکیان به پاکستان در شرایط کنونی بیش از آنکه برای اسلام‌آباد اهمیت داشته باشد برای تهران ضروری به نظر می‌رسد. این دیدار در حالی انجام می‌شود که جمهوری اسلامی از سویی پس از حملات اسرائیل و آمریکا با کاهش قدرتی مواجه شده که در افکار عمومی بازتاب یافته و از سوی دیگر در آستانه فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های شدید قرار دارد.
تهران همچنین مذاکراتی را که با واشینگتن در پیش گرفته بود، ازدست‌رفته می‌بیند و با توجه به تاکید ترامپ مبنی بر حمله مجدد به ایران درصورت ازسرگیری برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، با چالش بزرگی مواجه است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
پاکستان پیش از این، حمله اسرائیل به جمهوری اسلامی را محکوم کرده و همچنین پیشنهاد میانجی‌گری میان تهران و واشینگتن را داده است. این کشور در عین حال تلاش کرده با ایالات متحده آمریکا روابط نزدیکی داشته باشد تا آنجا که اعلام کرد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، را به دلیل نقش‌آفرینی‌اش در آتش‌بس اخیر میان این کشور و هند برای جایزه صلح نوبل ۲۰۲۶ نامزد می‌کند.
در عین حال این روابط صرفا سیاسی نیست و دونالد ترامپ چهارشنبه شب اعلام کرد که با پاکستان توافق کرده است تا در توسعه ذخایر نفتی اسلام‌آباد مشارکت کند. پاکستان نیز گفت که این توافق سبب کاهش تعرفه‌های واردات محصولات پاکستانی به آمریکا خواهد شد. در ادامه نیز، نخست‌وزیر پاکستان، با انتشار بیانیه‌ای در شبکه اجتماعی اکس، از رئیس‌جمهوری آمریکا تشکر کرد.
با توجه به نزدیکی واشینگتن و اسلام‌آباد از نظر تجاری و سیاسی، سفر پزشکیان به پاکستان، در مقایسه با به سایر سفرهای منطقه‌ای او، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. به ویژه آنکه در سفر اردیبهشت‌ماه عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، به پاکستان در میانه مذاکرات ایران و امریکا، رسانه های غربی گزارش دادند که او از پاکستان خواسته است در مجامع بین‌المللی از موضع ایران حمایت کند.
با این حال، پزشکیان پیش از عزیمت به پاکستان تلاش کرد بر جنبه‌های دیگر این سفر تاکید کند و با بیان اینکه ارتباطات تجاری خوبی بین دو همسایه برقرار است، گفت: «تلاش می‌کنیم این ارتباطات را به نزدیک ۱۰ میلیارد دلار ارتقا دهیم.»
او همچنین با قدردانی از دولت اسلام‌آباد برای محکومیت حمله اسرائيل و آمریکا به ایران، پاکستان را «کشور برادر و دوست» نامید و تاکید کرد که در این سفر مسائل امنیتی و مرزی نیز دنبال می‌شود.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی هم همزمان با سفر پزشکیان به اسلام‌آباد، یادداشتی در نشریه پاکستانی نیوز اینترنشنال منتشر و در آن تاکید کرد که «اسلام‌آباد، زمانی که قدرت‌های غربی تصمیم گرفتند در سمت اشتباه تاریخ بایستند، از قوانین بین‌المللی، ثبات منطقه‌ای و همبستگی با همسایه خود حمایت کرد.»
عراقچی در این یادداشت تفصیلی افزود که «دوستی ما صرفا یادگاری از گذشته نیست، بلکه سرمایه‌گذاری استراتژیک در آینده است و سفر پزشکیان فرصتی برای بازاندیشی پتانسیل‌های همکاری است.»
به‌رغم تاکید پزشکیان و عراقچی مبنی بر اهمیت فرهنگی، تجاری و امنیتی این دیدار، موضوع مهم دیگری که این سفر را برجسته می‌کند این است که اسلام‌آباد تنها پایتخت اسلامی برخوردار از قدرت اتمی است. این مسئله، در شرایطی که کشورهای غربی از تهران به دلیل برنامه هسته‌ای‌اش به‌شدت انتقاد می‌کنند و مکانیسم ماشه در آستانه فعال شدن است، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
اسلام‌آباد پیش از این خواستار به‌کارگیری دیپلماسی برای حل مسئله هسته‌ای ایران شده است. محمد اسحاق‌دار، وزیر امور خارجه پاکستان، پیش‌تر در گفتگو با شبکه الجزیره با محکومیت حمله به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی گفته بود که «وقتی به تاسیسات هسته‌ای حمله می‌شود، مسائل مربوط به تشعشعات هسته‌ای به وجود می‌آید و این به کل منطقه مربوط است. ما همسایه هم‌مرز ایران هستیم و نمی‌توانیم در این مورد سکوت کنیم و چشمانمان را ببندیم».
او در آن گفتگو تاکید کرد که «ما از ادامه میانجی‌گری حمایت می‌کنیم و نخست‌وزیر ما قرار است به‌زودی میزبان رئیس‌جمهوری ایران باشد».
در عین حال، دو کشور بر مواضع ضداسرائیلی در نبرد غزه اشتراک نظر دارند و خواهان اقدام فوری بین‌المللی برای پایان دادن به حملات اسرائیل و تضمین دسترسی بدون مانع فلسطینیان به کمک‌های بشردوستانه‌اند. با آنکه پاکستان روابطش با ایالات متحده را حفظ کرده است، همچنان اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد و از تشکیل کشور مستقل فلسطینی حمایت می‌کند. با این حال، دیپلماسی منعطف اسلام‌آباد سبب شده این کشور بتواند با حفظ مواضعش درگیر چالش‌های بین‌المللی که تهران با آنها مواجه است نشود.
جایگاه پاکستان در میان کشورهای منطقه سبب شده است تهران، که اکنون در موضع ضعف قرار دارد، بخواهد بیش از پیش خودش را به این کشور نزدیک کند. حتی در خلال جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و جمهوری اسلامی، محسن رضایی، فرمانده پیشین سپاه پاسداران، مدعی شد که پاکستان در دفاع از ایران حاضر است به اسرائیل حمله اتمی کند. این در حالی است که پس از انتشار این گفته‌ها، رسانه‌های پاکستانی این خبر بی‌اساس را جعلی خواندند و آن را تکذیب کردند. در این گزارش‌ها تاکید شد که روابط عمومی ارتش پاکستان و نهادهای رسمی، چنین ادعایی نکرده‌اند و پیامی را نیز به ایالات متحده منتقل نکرده‌اند.
با اینکه خبر «تهدید به حمله هسته‌ای به اسرائیل» خبری جعلی و بی‌اساس دانسته شد، براساس یک بیانیه رسمی، که دولت پاکستان منتشر کرد، اعلام شد که اسلام‌آباد از ایران «حمایت» می‌کند. در آن بیانیه از عملکرد اسرائیل در قبال جمهوری اسلامی، فلسطین و یمن انتقادهای بسیاری شد و از کشورهای اسلامی درخواست شد که از ایران حمایت کنند.
سفر کنونی پزشکیان به اسلام‌آباد، دومین سفر یکی از روسای جمهوری ایران به پاکستان در دو سال گذشته است. پیش از این، ابراهیم رئیسی در فروردین ۱۴۰۳ به پاکستان سفر کرد و کوشید روابط دو همسایه را در حوزه های امنیتی، انرژی و تجارت مرزی وارد مرحله تازه‌ای کند. اکنون نیز به نظر می‌رسد که قصد جمهوری اسلامی این است که این سفر، در میانه آشوب‌های کنونی و انزوای رو به افزایش تهران، نقطه‌عطفی در روابط دو کشور ایجاد کند.
