طالبان پس از چهار سال تلاش برای به رسمیت شناخته شدن از سوی کشورهای جهان، روز پنجشنبه ۱۲ تیرماه، نخستین خبر را از دیمیتری ژیرنوف، سفیر روسیه در کابل، دریافت کردند که حاوی پیامی از سرگئی لاوروف، وزیر خارجه این کشور، بود به امیر خان متقی، وزیر خارجه طالبان، اطلاع می‌داد کشورش تصمیم گرفته است حکومت طالبان را با عنوان «امارت اسلامی افغانستان» به رسمیت بشناسد. 

ژیرنوف پس از دیدار با امیر خان متقی، در مورد تصمیم اخیر کشورش گفت: «این تصمیم را ولادیمیر پوتین به پیشنهاد وزیر خارجه گرفت و نشان‌دهنده تمایل صادقانه روسیه به برقراری روابط کامل با افغانستان است.»

او تصریح کرد که روسیه را افغانستان کشور «دوست» می‌داند و حدود ۱۰۰ سال پیش نیز نخستین کشوری بود که استقلال افغانستان را به رسمیت شناخت. 

هم‌زمان با دیدار سفیر روسیه با وزیر خارجه طالبان در کابل، آندری یوریه‌ویچ رودنکو، معاون وزیر خارجه روسیه، هم استوارنامه‌ مولوی گل‌حسن حسن، سفیر جدید طالبان در مسکو، را دریافت کرد.

وزیر خارجه روسیه در بیانیه‌ای گفت: «ما بر این باوریم که به رسمیت شناختن رسمی حکومت امارت اسلامی افغانستان باعث تقویت و پیشبرد همکاری‌های دوجانبه و سودمند میان دو کشور در زمینه‌های مختلف خواهد شد.»

در این بیانیه آمده است که روسیه برای همکاری در حوزه تجارت و اقتصاد، به‌ویژه در بخش‌های انرژی، حمل‌ونقل، کشاورزی و زیرساخت‌ها «افق‌های قابل‌توجهی» در افغانستان می‌بیند و پس از این، همکاری در این بخش‌ها را افزایش می‌دهد.

وزارت خارجه روسیه بر حمایت از کابل «برای تقویت امنیت منطقه‌ای و مبارزه با تهدید‌های تروریسم و جرائم مواد مخدر» هم تاکید و اعلام کرد تقویت روابط و همکاری در این زمینه‌ها برای افغانستان و روسیه ارزشمند است.

هم‌زمان با انتشار این خبر، دیپلمات‌های طالبان در مسکو با حضور در بالکن ساختمان سفارت افغانستان، پرچم تاریخی سه‌رنگ افغانستان را پایین کشیدند و پرچم طالبان را برافراشتند.

امیر خان متقی، وزیر خارجه طالبان، اقدام روسیه «شجاعانه» خواند و از دیگر کشورها خواست که مانند روسیه عمل کنند. او ادعا کرد که این گروه در زمینه برقراری امنیت و ثبات «کامیابی‌های زیادی» به دست آورده‌ و در زمینه دیپلماسی هم دستاوردهایی زیادی دارد و به رسمیت شناخته شدن از سوی کشورهای جهان نیز آغاز شده است.

در همین حال برخی دیگر از مقام‌های طالبان با استقبال از اقدام روسیه، اظهار خوش‌بینی کردند که در «روزها یا ماه‌های آینده» خبرهای خوب بیشتری بشنوند. از جمله سهیل شاهین، سفیر طالبان در قطر، که به رسانه روسی ریانووستی گفت تصمیم اخیر روسیه ممکن است باعث شود دیگر کشورها از جمله کشورهای آسیای میانه هم طالبان را به رسمیت بشناسند.

دولت‌های آسیای میانه که حوزه نفوذ روسیه به شمار می‌رود، در بسیاری از موارد از تصمیم‌ها و اقدام‌های روسیه پیروی می‌کنند. روز پنجشنبه، شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهوری ازبکستان، در حاشیه نشست سازمان اکو در جمهوری آذربایجان، با ملا عبدالغنی برادر، معاون نخست‌وزیر طالبان، دیدار کرد و سپس با انتشار عکس‌هایی از دیدارش با این مقام طالبان، از او با عنوان «معاون نخست‌وزیر افغانستان» یاد کرد و گفت در مورد موضوعاتی مانند همکاری‌های اقتصادی، امنیتی و حمل‌ونقل و انرژی صحبت کرده‌اند. 

روسیه که روابطش را با طالبان از سال  ۲۰۱۸ افزایش داد، همواره مخالف حضور نیروهای ناتو به رهبری آمریکا در افغانستان بود. وزارت خارجه روسیه در سال ۲۰۱۸ نشست «فرمت مسکو» را راه‌اندازی و تلاش کرد این نشست را جایگزین روند دوحه کند که توافقنامه صلح طالبان با آمریکا طی آن به امضا رسید.

دور بعدی این نشست قرار است در ماه اکتبر و با حضور نمایندگان طالبان برگزار شود. 

واکنش‌ها 

اقدام روسیه برای به رسمیت شناختن رژیم طالبان با واکنش‌های گسترده‌ موافقان و مخالفان طالبان همراه شده است. جبهه مقاومت ملی و جبهه آزادی افغانستان که دو سازمان نظامی فعال علیه طالبان‌اند، در بیانیه‌هایی اعلام کردند که به رسمیت شناختن طالبان را به معنای تشویق و حمایت از تروریسم و افراطی‌گری می‌دانند.

جبهه آزادی افغانستان به رهبری ژنرال یاسین ضیاء، در بیانیه‌ای گفت: «افغانستان تحت سلطه طالبان به پایگاه و قرارگاه گروه‌های تروریستی بین‌المللی تبدیل شده و این آتش شعله‌ور دیریازود از خاک افغانستان زبانه خواهد کشید و امنیت و ثبات آسیای میانه و حوزه نفوذ روسیه را با تهدیدهای جدی و راهبردی روبرو خواهد کرد.»

این جبهه ضمن «ابراز تاسف شدید و نگرانی عمیق» تصریح کرد: «به رسمیت شناختن امارت طالبانی در افغانستان در حقیقت به معنای رسمیت دادن به گروه‌های هراس‌افکن و از میان برداشتن موانع براندازی نظم مبتنی بر قانون اساسی در سراسر منطقه است.»

این جبهه مخالف طالبان افزود که قدرت‌گیری گروه‌های افراطی مانند تحریک طالبان پاکستان، انصارالله تاجیکستان، جنبش اسلامی ازبکستان، داعش خراسان، القاعده، حزب‌التحریر و سایر شبکه‌های افراطی نتیجه مستقیم غصب قدرت سیاسی در افغانستان به دست گروه طالبان است.

در همین حال، علی‌میثم نظری، رئیس کمیته روابط خارجی جبهه مقاومت ملی، در یادداشتی که در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد، نوشت: «نزدیک به چهار سال گذشت و هنوز کوچک‌ترین نشانه‌ای از مشروعیت داخلی یا پذیرش مردمی گروه تروریستی طالبان دیده نمی‌شود. برعکس، شکاف میان مردم افغانستان و این گروه تروریستی روزبه‌روز عمیق‌تر می‌شود. اختلافات و درگیری‌های داخلی طالبان نشان‌دهنده بحرانی عمیق‌تر در اعتبار و انسجام آن است.»

نظری بدون نام بردن از روسیه، تصریح کرد: «مشروعیت واقعی از درون یک ملت سرچشمه می‌گیرد، نه از تایید و حمایت خارجی.»

نصیر احمد فایق، سفیر افغانستان در سازمان ملل متحد، هم در واکنش به اقدام روسیه، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که به رسمیت شناخته شدن طالبان از سوی روسیه را «تعجب‌آور» نمی‌داند، چون در طول  ۲۰ سال حاکمیت دولت جمهوری هم از این گروه حمایت می‌کرد.

شماری از چهره‌های سیاسی دولت پیشین افغانستان که از چهار سال پیش در تبعید زندگی می‌کنند، نیز در پیام‌هایی، اقدام روسیه را نکوهش کردند. رحمت‌الله نبیل، رئیس امنیت ملی دولت پیشین افغانستان، با اشاره به پراکندگی مخالفان طالبان گفت این اقدام نتیجه‌ ناهماهنگی و متحد نبودن مخالفان طالبان است.

از زمان بازگشت طالبان به قدرت، دو جبهه نظامی مقاومت و آزادی در شماری از شهرهای افغانستان به صورت چریکی علیه طالبان می‌جنگند، اما بر اساس گزارش‌های سازمان ملل متحد خطر واقعی علیه طالبان به شمار نمی‌روند، چون در این مدت نتوانسته‌اند جغرافیای مشخصی را تصرف کنند. با این حال جبهه‌های مقاومت و آزادی با تاکید بر مبارزه نظامی با طالبان، برقراری نظامی مبتنی بر رای مردم را تنها راه‌حل پایان بن‌بست افغانستان می‌دانند.