روایت پنتاگون از جزئیات بمباران تاسیسات فردو

در سال ۲۰۰۹، تصاویری فوق‌محرمانه از تاسیسات هسته‌ای فردو مشاهده شد و این آغاز یک ماموریت سری ۱۵ ساله برای یافتن راه نابودی این سایت بود؛ بمب سنگرشکن جی‌بی‌یو‌ـ‌۵۷ به‌طور مشخص برای نابودی تاسیسات فردو طراحی شد

تصویر سایت هسته‌ای فردو‌ــ Satellite image ©2025 Maxar Technologies

پنتاگون روز پنجشنبه جزئیات بی‌سابقه‌ای درباره بمباران فوق‌محرمانه تاسیسات هسته‌ای ایران و دفاع از پایگاه هوایی العدید در قطر را منتشر کرد.

به گزارش ای‌بی‌سی نیوز، این افشاگری‌های غیرمعمول‌ــ از جمله توجیه تحلیلگران در مکان‌هایی سری، انداختن بمب درون دریچه‌های تهویه، و باقی ماندن گروه کوچکی از نیروهای جوان در پایگاه برای سرنگونی موشک‌های جمهوری اسلامی‌ــ در حالی صورت می‌گیرد که تردیدهایی درباره میزان اثربخشی حمله آمریکا مطرح شده بود.

ترامپ تاکید دارد که برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی «کاملا نابود شده» است، در حالی که برخی ارزیابی‌های اولیه اطلاعاتی نظامی نشان می‌داد این حمله شاید برنامه هسته‌ای را فقط «چند ماه» عقب انداخته باشد. مقام‌های نظامی می‌گویند برای ارزیابی کامل میزان خسارت، به زمان بسیار بیشتری نیاز است.

در ادامه، آنچه تاکنون می‌دانیم می‌آید:

ماموریت فوق‌محرمانه‌ ۱۵ ساله برای نابودی تاسیسات فردو

در سال ۲۰۰۹، یکی از ماموران سازمان کاهش تهدیدهای دفاعی آمریکا تصاویری فوق‌محرمانه از تاسیسات هسته‌ای فردو مشاهده کرد و این آغاز یک ماموریت سری ۱۵ ساله برای یافتن راه نابودی این سایت بود. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

به گفته ژنرال دن کین، این مامور همراه یکی از همکارانش ساختار زمین‌شناسی، شرایط آب‌وهوایی، سیستم‌های تهویه و اقلام دورریخته‌شده از سایت را بررسی کردند. با توجه به اینکه هیچ‌یک از سلاح‌های موجود توانایی نفوذ به سازه مستحکم فردو را نداشت، آن‌ها در همکاری محرمانه با صنایع دفاعی، بمب سنگرشکن جی‌بی‌یو‌ـ‌۵۷ را طراحی کردند که مخصوص این هدف ساخته شد. 

سرانجام، در ژوئن ۲۰۲۵، بیش از ۱۵ سال پس از آغاز ماموریت، رئیس‌جمهوری آمریکا دستور حمله بمب‌افکن‌های بی‌ـ‌۲ به فردو را صادر کرد.

رهاسازی ۱۲ بمب در دو دریچه تهویه

مارکو روبیو، وزیر خارجه، و پیت هگست، وزیر دفاع، با اشاره به موفقیت این ماموریت، فاش کردند که ۱۲ بمب از ۱۴ بمب سنگرشکن موسوم به نفوذگر مهمات انبوه در فردو استفاده شد. ژنرال دن کین با اشاره به جزئیات بیشتر، توضیح داد که شش بمب سنگرشکن در هر یک از دو دریچه تهویه فردو انداخته شده‌اند. این دریچه‌ها را پیش‌تر نیروهای جمهوری اسلامی با درپوش‌های بتنی مسدود کرده بودند، اما نخستین بمب این درپوش‌ها را از بین برد، و چهار بمب بعدی با سرعتی بیش از ۳۰۰ متر بر ثانیه به اعماق نفوذ کرد و درون تاسیسات منفجر شدند. بمب ششم در هر دریچه به عنوان «سلاح انعطاف‌پذیر» یا پشتیبان در نظر گرفته شده بود، برای زمانی که احتمال خرابی در انفجارهای قبلی وجود داشت. 

هر دوازده بمب دقیق به اهداف تعیین‌شده برخورد کردند و با ایجاد فشار بیش‌ازحد و انفجار، تونل‌ها را درنوردیده و تجهیزات حیاتی را نابود کردند. خلبانان جنگنده‌‌هایی که بمب‌افکن‌های بی‌ـ‌۲ را همراهی می‌کردند، گفتند انفجار نخست آن‌قدر شدید و درخشان بود که «انگار روز شده بود».

ارزیابی‌های متناقض از میزان خسارت

یک روز پس از حمله، آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا ارزیابی اولیه‌ای ارائه داد مبنی بر اینکه برنامه هسته‌ای ایران فقط چند ماه عقب افتاده است. این گزارش محرمانه نشان می‌داد ورودی‌های دو سایت از سه سایت هدف‌ قرارگرفته مسدود شده، اما بیشتر آسیب‌ها به سازه‌های سطحی وارد شده است و ساختارهای زیرزمینی دست‌نخورده باقی مانده‌اند. همچنین، مقداری اورانیوم غنی‌شده باقی مانده بود که احتمالا پیش از حمله جابه‌جا شده بود. دونالد ترامپ این ادعا را رد کرد. پیت هگست گفت اطلاعات جدید نشان می‌دهد که برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی سال‌ها عقب رانده شده است.

دفاع از پایگاه هوایی آمریکا در قطر

دو روز پس از حمله، مقام‌های آمریکایی مطلع شدند که جمهوری اسلامی قصد دارد در حمله‌ای تلافی‌جویانه، پایگاه هوایی «العدید» در قطر را هدف قرار دهد که محل استقرار نیروهای آمریکایی است.

به گفته ژنرال کین، مسئولان به‌سرعت اقدام به تخلیه پایگاه کردند تا محوطه امنیتی را گسترش دهند، و فقط دو سامانه موشکی پاتریوت و حدود ۴۴ سرباز آن‌جا باقی ماندند.

میان نیروهای باقی‌مانده برای دفاع از پایگاه، مسن‌ترینشان کاپیتانی ۲۸ ساله بود.

کین گفت این گروه در گرمای طاقت‌فرسا به مکالمات شنودشده درباره حمله قریب‌الوقوع گوش می‌دادند و دستور داشتند مطمئن شوند که سامانه‌های موشکی به سمت شمال نشانه‌گیری شده‌اند.

با آغاز شلیک موشک‌های کوتاه و میان‌برد از جانب جمهوری اسلامی، سربازان شلیک پشت سر هم موشک‌های پاتریوت را آغاز کردند.

کین این عملیات را «بزرگ‌ترین درگیری پاتریوت در تاریخ ارتش آمریکا» توصیف کرد و افزود قطری‌ها نیز در دفاع مشارکت داشتند.

او گفت: «نمی‌خواهم بگویم چند موشک شلیک شد، چون این عدد محرمانه است؛ اما خیلی زیاد بود.»