سرنوشت جنگ اسرائیل و جمهوری اسلامی در گرو شمار موشک‌‌های باقی‌مانده است

جمهوری اسلامی طی ۱۴ ماه گذشته حدود ۷۰۰ موشک بالستیک میان‌برد به سمت اسرائیل شلیک کرده و اکنون چیزی حدود ۳۰۰ تا ۱۳۰۰ موشک از همین نوع در زرادخانه‌اش دارد

عکس تزیینی‌ــ موتورسوار به موشک بالیستیک جمهوری اسلامی نگاه می‌کند، ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۳‌ــ Morteza Nikoubazl/NurPhoto

سرانجام درگیری سرنوشت‌ساز میان جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل ممکن است به یک عدد ساده بستگی داشته باشد؛ عددی که در بهترین حالت، تنها یک تخمین تقریبی است: تعداد موشک‌های بالیستیک میان‌برد باقی‌مانده جمهوری اسلامی.

به‌ گزارش سی‌ان‌ان، بر اساس داده‌های ارتش اسرائیل و تحلیل کارشناسان، جمهوری اسلامی در ۱۴ ماه گذشته حدود ۷۰۰ موشک بالیستیک میان‌برد (MRBM) به سمت اسرائیل شلیک کرده و اکنون چیزی بین ۳۰۰ تا هزار و۳۰۰ موشک از این نوع در انبارش باقی مانده که این موجودی باقی‌مانده نیز در پنج روز گذشته هدف حملات هوایی شدید اسرائیل قرار گرفته است.

بنا بر ادعای ارتش اسرائیل، در این مدت دست‌کم یک‌سوم پرتابگرهای زمین‌به‌زمین جمهوری اسلامی که برای شلیک این موشک‌ها استفاده می‌شدند، منهدم شده‌اند؛ آنچه احتمالا توان پاسخگویی و واکنش متناسب جمهوری اسلامی را تقلیل داده است.

تحلیلگران می‌گویند کاهش ذخیره موشکی جمهوری اسلامی ممکن است تمایل تهران به مذاکره برای رهایی از درگیری را افزایش دهد، اما در عین حال می‌تواند باعث افزایش شدت حملات اسرائیل در روزهای آینده شود، زیرا برتری هوایی اسرائیل همچنان بی‌رقیب مانده و حملات شبانه جمهوری اسلامی ایران به شهرهای اسرائیل نیز به‌تدریج کاهش یافته است. 

 از میزان واقعی ذخایر زرادخانه موشکی جمهوری اسلامی تخمین‌های قابل‌اعتمادی وجود ندارد، هرچند ژنرال کنت مک‌کنزی، فرمانده وقت سنتکام (فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا) در سال ۲۰۲۳ گفته بود تهران بیش از سه هزار موشک با بردهای مختلف در اختیار دارد.

بهنام بن‌طالب‌لو، پژوهشگر ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، براورد می‌کند که احتمالا بین هزار تا دو هزار موشک‌ از نوع میان‌بردند که می‌توانند فاصله هزار و  ۴۰۰ کیلومتری بین ایران و اسرائیل را طی کنند. البته او نیز این تخمین را «در بهترین حالت، یک محاسبه سرانگشتی» توصیف می‌کند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

بر اساس گزارش ارتش اسرائیل، جمهوری اسلامی در ۱۳ آوریل ۲۰۲۴ حدود ۱۲۰ موشک، در اول اکتبر ۲۰۲۴ حدود ۲۰۰ موشک و در پنج روز اخیر در مجموع ۳۸۰ موشک به سمت اسرائیل شلیک کرده است. این یعنی در سه حمله بزرگ، مجموعا ۷۰۰ موشک میان‌برد استفاده شده است.

اینکه آیا این میزان تهران را با یک بحران در توان بازدارندگی موشکی روبرو می‌کند، به دو عامل بستگی دارد: اندازه واقعی ذخایر موشکی و میزان خسارتی که اسرائیل به زیرساخت‌های نظامی جمهوری اسلامی وارد کرده است.

بن‌طالب‌لو معتقد است تهران ممکن است هنوز هزار و ۳۰۰ موشک میان‌برد داشته باشد، اما براوردهای دیگر کمی بدبینانه‌ترند. دکتر ایال پینکو، افسر بازنشسته اطلاعات نیروی دریایی اسرائیل و پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات راهبردی بگین-سادات، می‌گوید: «با توجه به اینکه آن‌ها در چهار روز اخیر حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ موشک شلیک کردند و بخشی از ذخایرشان را هم اسرائیل نابود کرد، فکر می‌کنم اکنون حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ موشک برایشان باقی‌ مانده باشد.»

تصاویر و اطلاعات محدود از خسارات واردشده به پدافند هوایی و تاسیسات موشکی جمهوری اسلامی در حملات قبلی (۲۶ اکتبر) حاکی از آسیب جدی است. دریادار تونی راداکین، رئیس ستاد دفاع بریتانیا، در یک سخنرانی در ماه دسامبر گفته بود که «۱۰۰ هواپیمای اسرائیلی از فاصله‌ دور، به همان تعداد موشک شلیک کردند و تقریبا کل سامانه پدافند هوایی جمهوری اسلامی را از بین بردند. توانایی تهران برای تولید موشک‌های بالیستیک هم به مدت یک سال نابود شد.»

با این حال، اسرائیل اخیرا تلاش کرده است تهدید ناشی از برنامه موشکی تهران را برجسته‌تر نشان دهد. بنیامین نتانیاهو روز جمعه، هم‌زمان با آغاز حملات هوایی اسرائیل گفت که جمهوری اسلامی تولید موشک‌های بالیستیک خود را به ۳۰۰ عدد در ماه افزایش داده و ممکن است ظرف شش سال آینده به ۲۰ هزار موشک برساند؛ هرچند برای این ادعا هیچ مدرکی ارائه نکرد.

پینکو نیز تایید می‌کند که در حملات سال ۲۰۲۴، تاسیسات اصلی تولید موتور موشک‌های بالیستیک جمهوری اسلامی نابود و زنجیره تامین تسلیحاتی تهران به‌شدت مختل شد. با این حال، این را هم می‌افزاید که ممکن است چین در ماه‌های بعدی به جمهوری اسلامی کمک کرده و ظرفیت تولید آن را مجددا بالا برده باشد.

بهنام بن‌طالب‌لو نیز این نکته خاطرنشان می‌کند که جمهوری اسلامی نمی‌خواهد تعداد موشک‌های میان‌بردش به زیر چهار رقم (کمتر از ۱۰۰۰ عدد) برسد. او می‌گوید: «برای جمهوری اسلامی، کمیت هم به نوعی کیفیت است.»

او می‌افزاید: «تهران در مدیریت بحران مهارت دارد، اما در جنگ کلاسیک معمولا ضعیف است و اینکه مجبور شده این موشک‌ها را در جنگ، نه در زمان بحران، مصرف کند، دقیقا همان بن‌بستی است که در آن گرفتار شده است.»