پس از پنج دور مذاکره میان تهران و واشینگتن بر سر برنامه هسته‌ای ایران، صداهای مختلفی از مقام‌های دو کشور درباره نتیجه‌بخش بودن یا نبودن این گفتگوها به گوش می‌رسد.
در حالی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، در اظهاراتی تازه اعلام کرد که «گفتگوهای خوبی با ایران داشتیم»، مقام‌های جمهوری اسلامی هنوز واکنش مثبتی به این گفتگوها نداشته‌اند و صرفا بر این نکته تاکید می‌کنند که ایران از غنی‌سازی اورانیوم عقب‌نشینی نمی‌کند.
موضوع غنی‌سازی اورانیوم به محور اصلی گفتگوهای عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، و استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، تبدیل شده است و هر کدام بر مواضعشان در این زمینه اصرار می‌ورزند.
در حالی که ویتکاف می‌گوید ایران حق هیچگونه غنی‌سازی در خاک این کشور را ندارد، عراقچی روز یکشنبه بار دیگر گفت که «با صبر و آرامش مذاکره می‌کنیم و از حقوق مردم که از جمله آن، بحث غنی‌سازی است، کوتاه نمی‌آییم.» عراقچی همچنین گفت که «طرف عمانی در مذاکرات اخیر راهکارهایی را برای رفع موانع پیشنهاد کرده که در حال بررسی‌اند».
اسماعیل بقایی، سخنگوی امور وزارت خارجه جمهوری اسلامی نیز روز دوشنبه پنجم خرداد در نشست خبری اعلام کرد: «ما به هیچ عنوان مجاز نیستیم در مورد غنی‌سازی کوچکترین نرمشی نشان بدهیم.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او با بیان اینکه زمان و مکان بعدی مذاکرات با آمریکا هنوز مشخص نشده است، گفت که «توافق موقت» در دستور کار مذاکره با آمریکا نیست و خبر احتمال توقف سه ساله غنی‌سازی اورانیوم در جمهوری اسلامی هم صحت ندارد.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به اینکه بر اساس برخی گزارش‌های رسانه‌ای، سه کشور اروپایی به دولت آمریکا هشدار داده‌اند ایرانی‌ها برای جلوگیری از تحریم‌ها در مذاکرات تعلل می‌کنند، مدعی شد: «ایران در چند هفته اخیر نشان داده که به دنبال اتلاف وقت نیست و به صورت جدی و هدفمند وارد عرصه مذاکرات شده است.»
پیش از این، اورشلیم پست در گزارشی درباره روند مذاکرات جمهوری اسلامی و آمریکا نوشته بود که مقام‌های ارشد اروپایی به آمریکا هشدار دادند که ایران برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها، مذاکرات را عمدا به تاخیر می‌اندازد.
این رسانه اسرائیلی به نقل از مقام‌های ارشد بریتانیا، آلمان و فرانسه که همچنان در برجام باقی مانده‌اند، نوشت آن‌ها به دولت ترامپ هشدار داده‌اند که ایران به‌طور عمدی روند مذاکرات بر سر توافق جدید هسته‌ای را کند کرده است تا در صورت شکست مذاکرات، امکان اعمال تحریم‌ها را دشوار کند.
بر اساس توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، کشورهای عضو می‌توانند از طریق سازوکار موسوم به «مکانیسم ماشه» در پاسخ به نقض جدی تعهدات هسته‌ای ایران، تحریم‌های گسترده شورای امنیت سازمان ملل را علیه ایران اعمال کنند. اما این گزینه فقط تا ماه اکتبر ۲۰۲۵، تاریخ انقضای برخی مفاد توافق یا «غروب برجام»، در دسترس است و با توجه به اینکه مقدمات اداری آن حدود سه ماه طول می‌کشد، باید از اواسط تابستان برای آن اقدام کرد.
طرف‌های اروپایی صراحتا به ایران اعلام کرده‌اند که اگر تا ماه اوت به یک توافق هسته‌ای جدید و «معنادار» نرسند، این مکانیسم را که به تحریم‌های شدید علیه ایران منجر خواهد شد، فعال می‌کنند.
در واکنش به این موضوع، عباس عراقچی هشدار داد که اگر اروپا مکانیسم ماشه را فعال کند، تهران «قاطعانه» پاسخ خواهد داد.
دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا در حالی به پایان رسید که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، روز ۳۰ اردیبهشت گفت: «طرف آمریکایی که در این مذاکرات غیرمستقیم وارد صحبت می‌شوند، سعی کنند یاوه‌گویی نکنند.»
او همچنین با اشاره به مذاکرات «غیرمستقیم» ایران و آمریکا در زمان ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی، افزود: «مذاکرات غیرمستقیم در آن زمان هم بود، البته بدون نتیجه. حالا هم گمان نمی‌کنیم به نتیجه برسد. نمی‌دانیم چه خواهد شد.»
جمهوری اسلامی در حالی بر خواسته‌‌اش مبنی بر ادامه غنی‌سازی اصرار دارد و می‌گوید بدون این خواسته توافقی در کار نخواهد بود که رئیس‌جمهوری آمریکا بارها تاکید کرده است تنها دو راه برای مسئله هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران وجود دارد؛ یکی از راه مذاکرات صلح‌آمیز و دیگری از راه خشونت‌آمیز.
علی شمخانی، مشاور ارشد علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران، روز یکشنبه چهارم خرداد در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که پس از سخنان علی خامنه‌ای خطاب به آمریکا «و تاکید بر سیاست مستقل ایران در برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای، صدای تهدیدها از سوی واشنگتن کاملا خاموش شد».
با این حال، پس از اظهارات خامنه‌ای، سی‌ان‌ان به نقل از منابعی که آن‌ها را مقام‌های آمریکایی توصیف کرد، گزارش داد که ایالات متحده به اطلاعاتی دست یافته که نشان می‌دهد اسرائیل در حال آماده‌سازی برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران است.
به گفته این مقام‌های آمریکایی ناشناس، هنوز مشخص نیست رهبران اسرائیل تصمیم نهایی را گرفته‌اند یا نه. سی‌ان‌ان نوشت اینکه آیا اسرائیل حمله کند و چگونه این کار را انجام دهد، به‌شدت به ارزیابی آن از مذاکرات آمریکا با تهران درباره برنامه هسته‌ای ایران بستگی دارد.
یک منبع آگاه هم به سی‌ان‌ان گفت: «احتمال حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران در ماه‌های اخیر به‌طور چشمگیری افزایش یافته است و اگر توافقی بین ترامپ و ایران حاصل نشود که همه ذخایر اورانیوم ایران را حذف نکند، احتمال وقوع حمله افزایش می‌یابد.»
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل به روشنی گفته که فقط الگوی لیبی، به معنی برچیدن برنامه‌های هسته‌ای ایران، قابل پذیرش است.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرده است که معاون رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این هفته به تهران می‌رود و «دستورکار این سفر درباره همکاری‌های متعارف ایران و آژانس است». در همین حال، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، قرار است روز سه‌شنبه به عمان که میزبانی مذاکرات تهران و واشینگتن را بر عهده دارد، سفر کند.
