در حالی که علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی میگوید، نمیداند سرنوشت مذاکرات چه میشود، گزارشهای متعدد حاکی از به بنبست رسیدن مذاکرات تهران و واشینگتن بر سر غنیسازی است. موضوعی که مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا هم روز سهشنبه در جلسه کمیته روابط خارجی سنا به آن اشاره کرده است.
رویترز به نقل از سه منبع مرتبط با جمهوری اسلامی که نام آنها را اعلام نکرده مینویسد که تهران در صورت شکست مذاکرات برای حل این مناقشه چند دههای، برنامه مشخصی برای مرحله بعد ندارد.
این منابع مدعیاند که ممکن است تهران در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات به چین و روسیه به عنوان «طرح ب» یا جایگزین روی بیاورد. این ادعا در حالی مطرح میشود که جمهوری اسلامی همین حالا هم به شدت به روسیه و چین وابسته است.
رهبر جمهوری اسلامی روز سهشنبه، خواستههای آمریکا برای توقف غنیسازی اورانیوم را «غلط زیادی» توصیف کرد و هشدار داد که مذاکرات احتمالا به نتیجهای نخواهد رسید.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
پس از چهار دور گفتوگو با هدف محدودسازی برنامه هستهای ایران در ازای لغو تحریمها، موانع متعددی همچنان باقی است. دو مقام جمهوری اسلامی و یک دیپلمات اروپایی به رویترز گفتند: تهران از ارسال کل ذخایر اورانیوم با غنای بالا به خارج از کشور امتناع میکند و حاضر به گفتوگو درباره برنامه موشکی خود نیست.
رویترز مینویسد در عین حال، بحرانهای انباشته، از جمله کمبود انرژی و آب، سقوط شدید ارزش پول ملی، تلفات نظامی در میان نیروهای نیابتی منطقهای و افزایش احتمال حمله اسرائیل به تاسیسات هستهای، همگی تحت فشار سیاستهای سختگیرانه ترامپ، شرایط حکومت ایران را دشوارتر کردهاند.
منابع رویترز میگویند، با احیای سریع سیاست «فشار حداکثری» از سوی ترامپ از ماه فوریه، شامل تحریمهای شدیدتر و تهدید نظامی، حکومت ایران «گزینهای بهتر از یک توافق جدید» برای جلوگیری از فروپاشی اقتصادی ندارد—این فروپاشی میتواند بقای رژیم را تهدید کند.
یکی از مقامها به رویترز گفت: «بدون لغو تحریمها برای فروش آزاد نفت و دسترسی به منابع مالی، اقتصاد ایران امکان بازیابی ندارد.»
این در حالی است که حتی اگر اختلاف بر سر غنیسازی حل شود، لغو تحریمها مسئلهای پرچالش باقی میماند. آمریکا خواهان لغو تدریجی تحریمهای هستهای است، در حالی که تهران خواهان لغو فوری همه محدودیتهاست.
دهها نهاد کلیدی ایران، از جمله بانک مرکزی و شرکت ملی نفت، از سال ۲۰۱۸ به دلیل «حمایت از تروریسم یا اشاعه سلاح» تحریم شدهاند.
اگر مذاکرات به شکست بیانجامد، نه چین و نه روسیه نمیتوانند ایران را از تحریمهای یکجانبه آمریکا و اتحادیه اروپا محافظت کنند.
همزمان فرانسه، بریتانیا و آلمان که همچنان در برجام باقیماندهاند هشدار دادهاند که اگر توافقی حاصل نشود، تحریمهای سازمان ملل را دوباره اعمال خواهند کرد.
بر اساس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که توافق ۲۰۱۵ را تضمین میکرد، کشورهای اروپایی تا ۱۸ اکتبر فرصت دارند مکانیسم ماشه را فعال کنند. به گفته دیپلماتها و اسنادی که رویترز مشاهده کرده، آنها ممکن است در صورتی که پیشرفتی در مذاکرات ایجاد نشود، این روند را تا ماه اوت آغاز کنند.