در حالی که تنش‌ نظامی میان هند و پاکستان بار دیگر افزایش یافته است، ارتش پاکستان می‌کوشد افغانستان را درگیر این منازعه کند. از سویی، روابط پاکستان و طالبان این نگرانی را تقویت می‌کند که با تشدید درگیری میان دو قدرت هسته‌ای منطقه افغانستان به میدان جنگ نیابتی بدل شود.  

روز شنبه ۲۰ اردیبهشت (۱۰ مه)، احمد شریف چودری، سخنگوی ارتش پاکستان، مدعی شد که هند سه پایگاه هوایی در خاک پاکستان را هدف حمله قرار داده است. او همچنین مدعی شد که هند به خاک افغانستان نیز حمله کرده و منطقه را وارد وضعیت جنگی ساخته است. چودری با لحنی تهدیدآمیز هشدار داد که پاسخ متقابل پاکستان در راه است و سامانه‌های دفاع هوایی این کشور موفق شده‌اند موشک‌های هند را رهگیری و ساقط کنند.  

اما این ادعاها، بلافاصله با واکنش مقام‌های هندی مواجه شد. ویکرام مصری، معاون وزارت خارجه هند، اظهارات سخنگوی ارتش پاکستان را بی‌اساس دانست. او در نشستی خبری تاکید کرد: «هند هیچ موشکی را به خاک افغانستان شلیک نکرده است.»  

او افزود: «ادعای مضحک مطرح‌شده مبنی بر اینکه موشک‌های هندی به افغانستان اصابت کرده‌اند کاملا بی‌اساس است.»  

معاون وزارت خارجه هند، با لحنی کنایه‌آمیز خطاب به پاکستان گفت که مردم افغانستان نیازی ندارند کسی به آن‌ها یادآوری کند که کدام کشور طی یک‌ سال و نیم گذشته بارها غیرنظامیان و زیرساخت‌های غیرنظامی افغانستان را هدف حمله قرار داده است.  

اشاره او به حملات مکرر هوایی و توپخانه‌ای پاکستان به خاک افغانستان در دوران حاکمیت طالبان است، حملاتی که بارها به نقض تمامیت ارضی افغانستان از سوی پاکستان منجر شد. 

هم‌زمان با این بحران، تلاش‌های آشکار دیپلماتیک میان طالبان و هند نیز افزایش یافته است. در ۲۷ آوریل، آنند پرکاش، معاون وزیر خارجه هند در امور افغانستان، پاکستان و ایران، در بحبوحه‌ بحران کشمیر و کشته‌ شدن ۲۶ گردشگر هندی، وارد کابل شد و با امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، دیدار کرد. براساس اطلاعیه‌ وزارت خارجه طالبان، در این دیدار درباره‌ روابط دوجانبه، تجارت، ترانزیت و تحولات اخیر گفتگو شده است. امیرخان متقی بر اهمیت گسترش مناسبات اقتصادی و سیاسی با هند تاکید کرد.  

این سفر در ادامه‌ دیدار قبلی مقام‌های هندی با طالبان در آبان ۱۴۰۳ بود که جی‌پی سینگ، نماینده ویژه هند، در کابل با ملا یعقوب، وزیر دفاع طالبان و فرزند بنیان‌گذار طالبان، دیدار کرده بود. مجموعه این تعاملات، نشان‌دهنده‌ تمایل طالبان برای گسترش روابط با هند، رقیب استراتژیک پاکستان، است، امری که می‌تواند بخشی از انگیزه‌های پاکستان برای درگیر ساختن طالبان در جنگ با هند را توضیح دهد.  

در همین حال، وزارت خارجه طالبان هفته‌ گذشته ضمن ابراز نگرانی از افزایش تنش میان اسلام‌آباد و دهلی‌نو، هشدار داد که تشدید درگیری‌ها به سود منطقه نیست و از دو کشور خواست اختلافاتشان را از طریق گفتگو و دیپلماسی حل‌وفصل کنند. این موضع رسمی در تضاد با پروژه‌ای است که به نظر می‌رسد پاکستان در حال پیگیری آن است: تحریک و زمینه‌‌سازی برای کشاندن افغانستان به صف جنگ علیه هند.  

واقعیت آن است که سابقه‌ روابط پاکستان و طالبان بستر چنین سناریویی را مهیا کرده است. پاکستان پس از ۱۱ سپتامبر، میزبان رهبران طالبان بود و این گروه از خاک پاکستان، جنگ علیه دولت جمهوری افغانستان و نیروهای بین‌المللی را هدایت می‌کرد. اما اینک که طالبان به دنبال تعامل با هند است پاکستان نگران از دست دادن نفوذش در کابل است. سناریوی جنگ برای اسلام‌آباد می‌تواند به‌مثابه ابزار فشار موثری برای بازگرداندن طالبان به مدار منافع خود باشد.  

افزون بر این، ساختار ایدئولوژیک طالبان نیز برای کشاندن این گروه به جنگ توان بالقوه بسیاری دارد. اسلام‌آباد پیشینه‌ای طولانی در استفاده از گروه‌های نیابتی دارد. در واقع، طی چهار دهه‌ گذشته، پاکستان پیوسته از گروه‌های مخالف حکومت‌های حاکم در افغانستان همچون ابزار فشار بهره برده است. پاکستان با پشتیبانی کشورهای غربی، به‌ویژه ایالات متحده آمریکا، از نیروهای مجاهدین علیه دولت دموکراتیک خلق افغانستان و ارتش سرخ شوروی حمایت مالی، تسلیحاتی و آموزشی می‌کرد. پاکستان با راه‌اندازی مدارس دینی و ترویج مفاهیم جهاد در اسلام، زمینه‌ جذب نیرو برای جنگ با شوروی در خاک افغانستان را فراهم ساخت.  

تاریخ نشان داده است که پاکستان در جذب شهروندان افغانستان برای جنگ با حکومت پیشین و متحدان غربی آن، ازجمله ایالات متحده، موفق عمل کرده است. اینک نیز برخی ناظران بر این باورند که پاکستان با تکیه بر نفوذ خود در میان شماری از مقام‌های ارشد طالبان، مدارس دینی و ظرفیت‌های تبلیغاتی، قادر است برای جنگ احتمالی علیه هند نیروهایی را از افغانستان و از درون طالبان جذب کند، آن هم با شعار «جهاد علیه کفار و بت‌پرستان».  

بسیاری از نیروهای طالبان فاقد مهارت‌های حرفه‌ای غیرنظامی‌اند و تنهاتجربه آن‌ها به میدان نبرد محدود می‌شود. برخی از آن‌ها حتی منتظر فرصت‌اند تا در «جهاد» کشته شوند. در روز سقوط استان هرات به دست طالبان در اوت ۲۰۲۱، چند تن از نیروهای این گروه در مسجد پارک ترقی می‌گفتند که از زنده ماندن در جریان نبرد ناراحت‌اند و امیدوارند که در جنگی دیگر کشته شده و «شهید» شوند تا به بهشت بروند.  

بخش عمده‌ ‌نیروهای طالبان همچنان تحت تاثیر تبلیغات جهادی قرار دارند. این واقعیت تهدیدی بالقوه به شمار می‌رود که ممکن است در درگیری‌های منطقه‌ای از آن‌ها استفاده شود. 

چنین رویکردی در میان بخشی از طالبان، این نگرانی را جدی‌‌تر می‌سازد که پاکستان بتواند با تکیه بر نفوذ تاریخی، ابزارهای مذهبی و منافع استراتژیکش، افغانستان را به خط مقدم جنگی نیابتی علیه هند بدل کند، جنگی که این بار نه فقط میان دو کشور هسته‌ای، که ممکن است به دلیل دخالت نیروهای افراطی منطقه را وارد بحرانی بی‌سابقه کند.