در حالی‌که استفاده از نیروی هسته‌ای در سایر مناطق جهان، رو به گسترش است، کشورهای آفریقایی هم اخیرا به نیازمندی خود نسبت به نیروی هسته‌ای پی برده اند. اما کشورهای دارنده نیروی هسته‌ای که با زرادخانه‌‌های هسته‌ای خود، امنیت جهان را به خطر انداخته اند، مجدانه تلاش می‌ورزند تا دیگران را از داشتن نیروی هسته‌ای حتی برای اهداف علمی و اقتصادی محروم نگه دارند. از همین جهت کشورهای آفریقایی و اکثریت کشورهای در حال توسعه که در نیم کره جنوبی واقع شده اند، نتوانسته اند به سلاح‌های هسته‌ای دسترسی پیدا کنند.
پیمان پلیندابا
نظر به ذخایر اورانیوم خام موجود در سرزمین آفریقا، دست‌یابی کشورهای آفریقایی به سلاح هسته‌ای، امر محالی نیست، اما مشکل این‌جا است که بر اساس «پیمان منطقه بدون جنگ‌افزار هسته‌ای آفریقا» موسوم به پیمان «پلیندابا»، کشورهای آفریقایی حق داشتن سلاح هسته‌ای را ندارند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
بر مبنای پیمان پلیندابا که در سال ۱۹۹۹ توسط ۴۳ کشور آفریقایی به امضا رسید و در سال ۲۰۰۹ با اعلامیه مشترک آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای و اتحادیه آفریقا، در معرض اجرا قرا گرفت، استفاده از سلاح هسته‌ای یا تهدید به آن بر ضد اعضای این پیمان ممنوع می‌باشد. هم‌چنان بر اساس پیمان یاد شده، کشورهای عضو، باید از تولید، انباشت، آزمایش، تهیه یا برپایی دستگاه‌های انفجار هسته‌ای در قلمرو پیمان، خودداری کنند. هم‌چنین بر مبنای پیمان یاد شده، تخلیه زباله‌های هسته‌ای در قاره آفریقا ممنوع می‌باشد.
این در حالی است که ایالات متحده آمریکا، به بازی دوگانه روی آورده و از برگه منع سلاح هسته‌ای طبق دلخواه خود بهره برداری می‌کند؛ آمریکا به خاطر جلوگیری از دست یابی به سلاح هسته‌ای، ایران را مورد تحریم قرار می دهد، اما در برابر اسرائیل که دارای زراد خانه هسته‌ای است، چشم پوشی و اغماض می‌کند.
آمریکا از امنیت جهان و خطر گسترش سلاح هسته‌ای سخن می‌گوید،در حالی که خودش نخستین کشوری است که در سال ۱۹۴۵و در پایان جنگ جهانی دوم، بر شهرهای هیروشیما و ناکازاکی بمب هسته‌ای فرو ریخت و آن فاجعه بزرگ انسانی را رقم زد.
موضع آفریقا در قبال منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای
کشورهای آفریقایی با درکی که از خطر سلاح‌های هسته‌ای دارند، از پایان جنگ جهانی دوم به این سو، در برابر منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، موضع روشن و متحدانه‌ای داشته اند. آن‌ها در سال ۱۹۴۹ بر شورای امنیت سازمان ملل متحد، فشار آوردند تا قطع‌نامه‌ای صادر کند که بر مبنای آن فرانسه را از آزمایش‌های هسته‌ای در صحرای الجزایر، منع کند.
هم چنان زمانی که فرانسه در ۱۹۶۱ آزمایش‌های هسته‌ای را از سر گرفت، کشورهای آفریقایی بار دیگر از شورای امنیت خواستند که با اصدار قطع‌نامه دیگر، قاره آفریقا را منطقه خالی از سلاح‌های هسته‌ای، قرار دهد و همه کشورهای جهان را وادار کند تا در هر شرایطی به مفاد این قطع‌نامه احترام بگذارند.
به همین ترتیب، کشورهای آفریقایی در ۱۹۶۴ در اعلامیه‌ای، موافقت خود را به توجه جهانی برای محدودیت گسترش سلاح‌های هسته‌ای ابراز داشتند.
گفتنی است که پیمان عدم گسترش سلاح هسته‌ای در سال ۱۹۷۰ در معرض اجرا قرار گرفت و کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا، روسیه، بریتانیا، فرانسه و چین به آن پیوستند، اما کشورهای هند، پاکستان و اسرائیل از امضای آن خود داری کردند و کره شمالی در سال ۲۰۰۳ از آن خارج شد.
بر اساس پیمان عدم گسترش جنگ‌افزارهای هسته‌ای، پنج منطقه در جهان باید خالی از سلاح هسته‌ای باشد که عبارت است از آمریکای لاتین، منطقه دریای کارائیب، جنوب اقیانوس آرام، جنوب شرق آسیا، قاره آفریقا و آسیای میانه.
البته روشن است که داشتن سلاح هسته‌ای، عامل مهم در قدرت نظامی و اقتدار سیاسی کشورها به شمار می‌رود، از این رو کشورهای هسته‌ای جهان مانند ایالات متحده آمریکا، روسیه، فرانسه، چین و بریتانیا، از جمله قدرت‌های بزرگ جهان محسوب می‌شوند.
از همین جهت ایران بر مبنای اصل پیش‌گیری، تلاش دارد خود را به یک قدرت هسته‌ای تبدیل کند، کره شمالی هم تقلا دارد تا به همه ای آرزوهای هسته‌ای اش، دسترسی پیدا کند. اما اسرائیل، هند و پاکستان، حجم سلاح‌های هسته‌ای خود را مخفی نگاه می‌دارند. این در حالی است که کشورهای هسته‌ای، با دلایل سست و ادعاهای موهوم، می‌کوشند تا انحصار خود بر جنگ افزارهای هسته‌ای را اخلاقی و موجه جلوه می‌دهند.
آفریقا و دست‌یابی به انرژی هسته‌ای
در پرتو موارد یاد شده، دست یابی آفریقا به نیروی هسته‌ای، دست آورد بزرگی خواهد بود. اما تلاش‌های کشورهای آفریقایی، برای رسیدن به این هدف، به سبب کش و گیر دو ابر قدرت جهان اتحاد شوروی و آمریکا در دوران جنگ سرد، به شکست انجامید. حتی پس از یک قطبی شدن جهان و ظهور قدرت‌های دیگری مانند اسرائیل، ایران و چین، باز هم کشورهای آفریقایی نتوانستند به هدف خود نایل گردند.
در حالی‌که کشورهای نزدیک به آفریقا مانند اسرائیل صاحب سلاح هسته‌ای بوده و امنیت آفریقا را تهدید می‌کنند، ممانعت آفریقا از دست یابی به سلاح هسته‌ای، عادلانه و اخلاقی نیست، مبادی اخلاق حکم می‌کند که ممانعت از سلاح هسته‌ای باید برای همه کشورهای جهان بدون تبعیض و به گونه یکسان اعمال شود.
از جانب دیگر، اراضی آفریقا در زمان کنونی، به بزرگ ترین گورستان زباله‌های هسته‌ای تبدیل شده است که تشعشعات ردیو اکتیو برخاسته از آن‌ها آینده این قاره سیاه را با خطر جدی رو به رو کرده است.
در عین حال کشورهای دارنده سلاح هسته‌ای، در یک مسابقه خستگی ناپذیر توان هسته‌ای خود را روز به روز توسعه می‌دهند که نتیجه نهایی آن جز تباهی و بربادی بشریت، چیزی دیگری نخواهد بود.
آفریقا که سه دهه بر اساس پیمان پلیندابا، در مسیر جهانی شدن، پیمان عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای، فعالانه تلاش کرده است، همواره در آرزوی دست‌یابی به انرژی هسته‌ای به غرض اهداف علمی و اقتصادی، به سر برده است، اما قدرت‌های هسته‌ای، کمک‌های مالی و فناوری خود را برای تحقق این هدف از آفریقا دریغ کرده اند.
با توجه به این وضعیت، ممکن است کشورهای آفریقایی از این بیش در انتظار باقی نمانده و برای حرکت در مسیر بهره برداری از ذخایر زیر زمینی خود و دست یابی به انرژی اتمی صلح آمیز، تصمیم به هسته ای شدن قاره آفریقا بگیرند.
© IndependentArabia
