«انکار جمهوری اسلامی پذیرفتنی و باورپذیر نیست»

رویکرد دولت بایدن در مورد گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی گزینشی است، اما همیشه به شیوه‌ای که به‌نفع تهران باشد

ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران، (سمت راست) و اسماعیل هنیه، رهبر حماس، (سمت چپ)، تهران، ۲۰ ژوئن ۲۰۲۳‌ـ  Iranian Presidency / AFP

در پی حمله حماس به اسرائیل، گزارش‌ها و گمانه‌زنی‌ها حاکی از نقش جمهوری اسلامی در این عملیات بود، هرچند جمهوری اسلامی به‌رغم ابراز خشنودی علنی از این حمله، همواره هرگونه دخالت در این اقدام حماس را تکذیب کرده است.

جی منز، عضو اندیشکده بریتانیایی پالسی اکسچنج، در مقاله‌ای که در نشریه تبلت منتشر شده است، به همراهی و بازی دولت بایدن در فضای انکارپذیری می‌پردازد که جمهوری اسلامی از طریق عملیات‌های نیابتی برای خود حفظ کرده است.

منز می‌نویسد دولت بایدن با این سیاست روی کار آمد که آمریکا را از حالت «آماده‌باش جنگ» با جمهوری اسلامی خارج کند، و به‌اصطلاح «تنش‌زدایی کند» تا در منطقه صلح و ثبات برقرار شود. تهران بابت فعالیت‌های مخربش چه مستقیم صورت گرفته باشد چه از طریق شبکه منطقه‌ای گسترده نیروهای نیابتی‌اش، پاسخگو نیست.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در حالی که در سپتامبر سال جاری، کاخ سفید تصور می‌کرد رویکردش موفق بوده است و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، اعلام کرد «خاورمیانه امروز آرام‌تر از دو دهه گذشته است»، حمله حماس به اسرائیل رخ داد. اما این موضوع دیدگاه دولت آمریکا را تغییر نداد و به عقیده نویسنده مقاله، کاخ سفید در تلاش بوده است جمهوری اسلامی را نامرتبط به حمله ۷ اکتبر حماس و حملات به پایگاه‌ها و نیروهای آمریکایی در منطقه جلوه دهد.

منز در ادامه می‌نویسد به‌رغم شواهد متعدد که جمهوری اسلامی «محور مقاومت» را از لحاظ ایدئولوژیک، مالی، عملیاتی و راهبردی تحت حمایت دارد و تا حد زیادی کنترل می‌کند، دولت بایدن همچنان تلاش می‌کند نقش جمهوری اسلامی در آموزش و برنامه‌ریزی حمله حماس به اسرائیل را انکار کند.

مقام‌های دولت بایدن در توجیه این رویکرد، می‌گویند از «گسترش درگیری به منطقه» جلوگیری می‌کنند، جنگی که جمهوری اسلامی و حزب‌الله را نیز درگیر خواهد کرد و در نتیجه، نیروهای آمریکایی در منطقه را در معرض خطر قرار خواهد داد. اما مشکل این‌جا است که از ۱۷ اکتبر، گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت جمهوری اسلامی پایگاه‌های آمریکا در عراق و سوریه را هدف بیش از ۶۰ حمله قرار داده‌اند و دست‌کم ۶۲ سرباز آمریکایی زخمی شده‌اند.

به عقیده منز، جای تعجب ندارد که جمهوری اسلامی نیروهای آمریکایی را هدف گرفته است. جمهوری اسلامی اسرائیل را به چشم نیروی نیابتی آمریکا می‌بیند: حمایت آمریکا قطع شود، اسرائیل از هم می‌پاشد. بنابراین، در حالی که بیشتر ناظران بر احتمال اقدام جمهوری اسلامی علیه اسرائیل متمرکزند، راهبرد جمهوری اسلامی افزایش فشار بر آمریکا بوده است تا به هدف آتش‌بس دائمی در غزه دست یابد. این موضوع متضمن بقای حماس، و در نتیجه، شکستی خفت‌بار برای اسرائیل است. جمهوری اسلامی همچنین می‌خواهد واشنگتن عملیات اسرائیل علیه حزب‌الله لبنان را متوقف کند، که اهرم اصلی تهران مقابل اورشلیم است.

نویسنده در ادامه می‌افزاید برای جمهوری اسلامی خطرناک است که خودش آمریکا را هدف قرار دهد. عملیات از طریق گروه‌های نیابتی منطقه‌ای فضا را برای انکار جمهوری اسلامی باز می‌گذارد. این «انکار پذیرفتنی» به جمهوری اسلامی امکان می‌دهد جنگ نیابتی بدون هزینه به راه بیندازد. اما عملی بودن این موضوع نیازمند همکاری و موافقت آمریکا با این «دروغ» است که جمهوری اسلامی و گروه‌های شبه‌نظامی که تحت حمایت تسلیحاتی، مالی، و آموزشی دارد کاملا مجزا از یکدیگرند.

منز معتقد است دولت بایدن با محو نقش جمهوری اسلامی در بحران جاری، راهبرد منطقه‌ای تهران را تایید می‌کند و به این ترتیب، از جمهوری اسلامی در مقابل اقدام‌های تلافی‌جویانه محافظت می‌شود.

واشنگتن مخالفت با هرگونه «حمله پیش‌دستانه» اسرائیل به حزب‌الله لبنان را علنی اعلام کرده است. کاخ سفید نشان داده است که می‌تواند اقدام‌های اسرائیل علیه منافع جمهوری اسلامی را مهار کند که موید دیدگاه تهران در مورد حرف‌شنوی اسرائیل از آمریکا است.

نویسنده مقاله معتقد است که رویکرد دولت بایدن در مورد گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی گزینشی است، اما همیشه به شیوه‌ای که به‌نفع تهران باشد. از یک سو، دولت بایدن با محافظت از حزب‌الله در مقابل اقدام اسرائیل، نشان داده است که به منافع جمهوری اسلامی در لبنان متعهد است. از سوی دیگر، وقتی گروه‌های شبه‌نظامی شیعه به پایگاه‌ها و نیروهای آمریکایی در سوریه و عراق حمله می‌کنند، دولت آمریکا حساب جمهوری اسلامی را از این گروه‌ها جدا می‌‌کند و هنگام واکنش تلافی‌جویانه، فقط شبه‌نظامیان و تاسیساتشان را هدف قرار می‌دهد. و حتی آن موقع، به‌سرعت به جمهوری اسلامی اطمینان می‌دهد که با این «حملات دقیق محتاطانه» فقط «از خود دفاع کرده است» و اقدام آمریکا «سوا و جدا» از جنگ اسرائیل در غزه است.

منز در پایان با اشاره به سخنان اخیر امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، می‌نویسد «موضع‌گیری ضعیف و لحن التماس‌آمیز دولت آمریکا دستمایه تمسخر جمهوری اسلامی شده است». حاجی‌زاده ۱۳ نوامبر درباره تهدید‌های آمریکا گفت: «آمریکایی‌ها ایران را تهدید نمی‌کنند، آن‌ها در مکاتباتی که دارند، بعضا در یک شب سه مرحله با ایران مکاتبه داشتند، و همه این مکاتبات با زبان تمنا و خواهش است.»

دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مقاله لزوماً سیاست یا موضع ایندیپندنت فارسی را منعکس نمی کند.

بیشتر از دیدگاه