در ادامه چند برابر شدن تعداد اعدام شهروندان ایرانی طی سه ماه اخیر، بامداد شنبه سوم تیرماه نیز دو شهروند بلوچ به نام‌های اسحاق آنشینی، ۴۰ ساله و محسن گمشادزهی، ۳۱ ساله، در زندان مرکزی زندان زاهدان اعدام شده‌اند.

وب‌سایت حقوق بشری حال‌وش که اخبار شهروندان بلوچ در استان سیستان‌ و بلوچستان ایران را منتشر می‌کند، با انتشار این خبر اعلام کرد که اتهام محسن گمشادزهی درگیری با ماموران پلیس زاهدان در سال ۱۳۹۱ بود و با اینکه شاکی خصوصی نداشت، با اتهام سنگین محاربه مواجه و به اعدام محکوم شد.

محسن گمشادزهی در زمان بازداشت ۲۰ ساله بود.

اسحاق آنشینی، دیگر شهروند بلوچ که دارای پنج فرزند، از جمله یک فرزند معلول بود، سال ۱۳۹۹ به اتهام حمل مواد مخدر بازداشت و بعد به اعدام محکوم شد.

بسیاری از خبرنگاران و فعالان حقوق بشر در بلوچستان ایران می‌گویند علاوه بر دادرسی‌های ناعادلانه و صدور احکام غیرانسانی و ضدحقوق‌بشری، باید به این نکته نیز توجه داشت که به دلیل وجود فقر و بیکاری افسارگسیخته و بی‌توجهی جمهوری اسلامی به حل معضل بیکاری در این منطقه، شماری از جوانان بلوچ جز انجام دادن کارهای غیرقانونی مانند قاچاق لوازم منزل، مواد مخدر یا بنزین راه دیگری برای تامین معیشت خود و خانواده‌شان ندارند.

اتحادیه آزاد کارگران ایران روز یکشنبه نوشت اسحاق آنشینی که به جرم حمل مواد مخدر اعدام شد، شناسنامه ایرانی نداشت و در کنار سوخت‌بری گاه از «شدت فقر» مجبور می‌شد مواد مخدر جابه‌جا کند.

پایگاه خبری این اتحادیه افزود: «اعدام این زندانی بدون آخرین ملاقات با خانواده انجام شد و طی یک تماس تلفنی ناگهانی از پزشکی قانونی زاهدان به خانواده‌اش، از آن‌ها خواستند برای تحویل گرفتن پیکر او به این اداره مراجعه کنند.»

شمار زیادی از شهروندان بلوچ با اینکه متولد ایران‌اند و والدین ایرانی دارند، از داشتن شناسنامه بی‌بهره‌اند و همین مشکل عمده باعث می‌شود امکانات اولیه زندگی مانند برق و آب شهری، بیمه یا شغل رسمی هم برای آن‌ها به آرزو تبدیل شود.

گزارش‌های نهادهای بین‌المللی حقوق‌بشر نشان می‌دهد که از ۲۹ مرداد ۱۴۰۱ تا سوم تیر ۱۴۰۲، دست‌کم ۱۵۶ شهروند بلوچ در زندان‌های مختلف ایران اعدام شده‌اند که افزایش چشمگیر اعدام بلوچ‌ها پس از خیزش سراسری اخیر را نشان می‌دهد.

سیستان و بلوچستان تنها استان ایران است که اعتراض‌های هفتگی و مستمر علیه جمهوری اسلامی در آن همچنان ادامه دارد؛ اعتراض‌هایی که از زمان کشتار وسیع مردم این استان در روز جمعه هشتم مهر ۱۴۰۱ در زاهدان آغاز شد.

در این روز که به «جمعه خونین» معروف شد، نیروهای سرکوبگر جمهوری اسلامی گروهی از اهالی زاهدان را که از تجاوز فرمانده انتظامی چابهار به یک دختر بلوچ عصبانی بودند،به رگبار بستند. گزارش منابع حقوق بشری حاکی از آن است که در آن روز دست‌کم ۱۱۵ نفر کشته شدند. سازمان دیده‌بان حقوق بشر نیز در گزارشی اعلام کرد که جمعه خونین زاهدان «مرگبارترین سرکوب سال» بود.

اکنون در شرایطی که حکومت جمهوری اسلامی درباره بخش زیادی از اعدام‌ها اطلاع‌رسانی نمی‌کند، آمار موجود از تعداد اعدام‌ها در سیستان‌ و بلوچستان تنها به افراد احرازهویت‌شده از سوی فعالان و سازمان‌های حقوق بشری محدود است.

سازمان حقوق بشر ایران می‌گوید استان سیستان و بلوچستان با ۳۹ اعدام به ازای هر یک میلیون نفر در سال ۲۰۲۲ دارای بیشترین سرانه اعدام در ایران بوده است؛ تحقیقات این سازمان بین‌المللی نشان می‌دهد که در این سال، حداقل ۱۷۴ زندانی بلوچ اعدام شده‌اند که معادل ۳۰ درصد از کل اعدام‌ها در ایران است.

در آخرین مورد، روز دوم تیرماه از شکنجه دو کودک ۱۳ و ۱۴ ساله بلوچ در شهر راسک به دست ماموران پلیس جمهوری اسلامی خبری منتشر شد. پیش از آن در روز ۲۶ خرداد نیز در جریان تیراندازی ماموران نظامی، چهار سوخت‌بر کشته و دو نفر دیگر زخمی شده بودند.