نخست‌وزیر عراق خواستار مداخله فوری بین‌المللی برای حل بحران آب دجله و فرات شد 

کاهش برف و باران و بی‌آبی در کشورهای همسایه، به‌ویژه ایران و ترکیه که آب دجله و فرات را تامین می‌کنند، خطر خشکسالی در عراق را افزایش داده است

عملیات بهسازی در کرانه رود فرات در بغداد، ماه مه ۲۰۲۳- AHMAD AL-RUBAYE/AFP

محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، روز شنبه ششم ماه مه، ضمن هشدار درباره کاهش سطح آب رودخانه‌های دجله و فرات خواستار «مداخله فوری بین‌المللی»‌ برای تامین امنیت آب شد.  

نخست‌وزیر عراق تاکید کرد که مسئله بحران آب از اولویت‌های دولت او است. 

کاهش برف و باران و بی‌آبی در کشورهای همسایه، به‌ویژه ایران و ترکیه که آب دجله و فرات را تامین می‌کنند، موجب افزایش خطر خشکسالی در عراق شده است و چنان‌که سازمان ملل متحد برآورد کرده است، عراق هم‌اکنون پنجمین کشور جهان است که بیشترین آسیب را از تغییرات آب‌وهوایی دیده‌اند. 

سودانی که در «سومین کنفرانس بین‌المللی آب بغداد» سخن می‌گفت، تاکید کرد که دولت عراق سیاست‌‌گذاری‌هایی چون برنامه کشاورزی زمستانی و معرفی آبیاری مدرن را اتخاذ کرده است و لازم است که مشکل بی‌آبی با مراجعه به کشورهای سرمنشا موضوع مورد رسیدگی قرار گیرد تا سهمیه آب خود را به طور کامل بپردازند. 

نخست‌وزیر عراق گفت که دولت در تلاش برای کاهش بحران تمهیدات جدیدی را به کار گرفته و برای انتقال فناوری مدیریت آب، به کشورهای پیشرفته رو کرده است. او همچنین از تشکیل شورای مدیریت منابع آب و تلاش برای شیرین کردن آب دریا خبر داد. سودانی تاکید کرد که کمبود آب تهدیدی علیه فرهنگ و تمدن عراق و دجله‌ و فرات است که «مهم‌ترین تمدن‌های جهان پیرامون آن‌ها شکل گرفتند».

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

 پیش‌تر، در روز پنجشنبه، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در عراق، جنین هنیس پلاشارت، کشورهای جهان، به‌ویژه همسایگان عراق، را به کمک در حل مشکل کم‌آبی و خطرات ناشی از خشکسالی فراخواند. نشریه الشرق‌الاوسط نوشت او در سخنانی در حاشیه کنفرانس بغداد بر یافتن راه‌حل فوری تاکید کرد و گفت: «کشورها باید در یافتن راه‌حلی برای حفظ سهم آب عراق و کاهش ذخیره آبی آن کمک کنند.»

 وزیر منابع آب عراق نیز گفت که تابستان سختی پیش روی عراق است و هشدار داد که سخت‌ترین چالش، توزیع عادلانه آب موجود است. 

مسئله آب از جمله موضوعات مورد بحث میان رئیس‌جمهوری‌های ایران و عراق در سفر هفته گذشته عبداللطيف جمال رشید به تهران بود. عبداللطيف رشيد در کنفرانس خبری مشترک با ابراهیم رئیسی در تهران، خواستار حل مشکلات میان دو کشور و در نظر گرفتن سهم آب عراق شد. رئیسی نیز گفت: «کشورهای منطقه نسبت به آب و میزان ذخاير آبی منطقه حقوقی دارند و حقابه‌ای برای همه مورد توافق قرار گرفته که باید به این حقوق پایبند بود.» او وعده داد که ایران در مسئله آب با عراق همکاری خواهد داشت.

ایرج مسجدی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در عراق، نیز پیش‌تر گفته بود که مشکل آب، مسئله‌ای منطقه‌ای است و منحصر به یک کشور نیست. او گفته بود که ایران هرگز آب عراق را کم نکرده و ترکیه را به عنوان سرچشمه دجله و فرات، عامل اصلی مشکل کم‌آبی آن‌ها توصیف کرده بود. به گفته مسجدی تنها ۷ درصد از آب رودهای عراق از ایران وارد می‌شود و ۹۳ درصد از سایر کشورها مانند ترکیه تامین می‌شود. 

رودخانه‌های دجله و فرات که در طول تاریخ مهم‌ترین منابع آب عراق به شمار می‌رفتند، در حال خشک شدن‌اند و مقام‌های عراقی مدت‌ها است که در این زمینه هشدار داده و درباره تبعات زیست‌محیطی آن ابراز نگرانی کرده‌اند. پیش‌تر، برخی گزارش‌های رسانه‌ای و فضای مجازی عراق گفته بودند که سطح آب رودخانه‌ها آنچنان کاهش یافته که مردم می‌توانند در وسط رودخانه که تقریبا به طور کامل خشک شده است، قدم بزنند و از یک سمت به سمت دیگر بروند.

در همین حال، وزارت منابع آب عراق اعلام کرد که به‌دلیل سیاست‌های آبی کشورهای همسایه، عراق حدود ۷۰ درصد حقابه خود را از دست داده است. این وزارتخانه در بیانیه‌ای در ماه اسفند گفته بود که کاهش سهمیه آب در برخی از استان‌های جنوبی» ناشی از «کاهش شدید آب در سد موصل بر رودخانه دجله و سد حدیثه بر رودخانه فرات است که از کشور ترکیه وارد عراق می‌شود».

بحران کمبود آب برای کشور نیمه‌بیابانی عراق با جمعیت ۴۲ میلیون نفری، چالش بزرگی به شمار می‌رود و آینده آن را تهدید می‌کند. 

بیشتر از جهان