پس از اظهارات اخیر جان ساپکو، سربازرس ویژه آمریکا در امور بازسازی افغانستان، درباره حیف‌و‌میل پول‌های کمکی آمریکا، رسانه آمریکایی سی‌بی‌اس به نقل از امدادگران داخل افغانستان، نوشته است که سازمان‌های کمک‌رسان در افغانستان مجبورند علاوه بر پرداخت هزینه‌های هنگفت به طالبان، بخش عمده‌ای از کمک‌ها را نیز مطابق میل آنان توزیع کنند. 

عبدالله خان، کارمند یکی از آژانس‌های سازمان ملل، به سی‌بی‌اس گفت که طالبان نمی‌توانند مستقیما به سازمان ملل دستور بدهند، اما سازمان ملل، برنامه جهانی غذا و حتی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ و دیگر سازمان‌های غیر‌دولتی فرعی نمی‌توانند در برابر فشار طالبان مقاومت کنند.

او تصریح کرد: «در یک جلسه که با استاندار طالبان داشتیم، به ما گفته شد که باید به خانواده‌های بمب‌گذاران انتحاری طالبان و نیز سربازان این گروه که در جنگ مجروح شده‌اند، کمک کنیم.» این امدادگر گفت که عملیات کمک‌رسانی سازمان ملل به‌دلیل مداخله طالبان با «وضعیت دشواری» روبرو است و «ما مجبوریم برای کمک به فقرا و نیازمندان، با طالبان کار کنیم.»

این در حالی است که جان ساپکو، روز چهارشنبه ۳۰ فروردین، در کمیته نظارت مجلس نمایندگان آمریکا گفت: «مشخص است که طالبان از روش‌های مختلف برای منحرف کردن دلارهای کمکی ایالات متحده استفاده می‌کنند.»

او گفت که ایالات متحده از زمان خروج نظامیانش از افغانستان، هشت میلیارد دلار به این کشور کمک کرده است، از جمله حدود دو میلیارد دلار کمک‌های بشردوستانه که به شکل نقدی در بسته‌های ۳۰ تا ۴۰ میلیون دلاری به افغانستان وارد شده است. جان ساپکو گفت که این مقدار «تغییر خیلی کمی نسبت به کمک‌های آمریکا به افغانستان قبل از خروج نظامیانش داشته است.»

به گفته این مقام آمریکایی، طالبان به اشکال مختلف از کمک‌های بشردوستانه آمریکا و سازمان ملل بهره می‌برند؛ اعمال هزینه‌های گمرکی بر محموله‌های کمک بشردوستانه که وارد افغانستان می‌شوند، دریافت مالیات و عوارض از سازمان‌های غیردولتی امدادگر، تحت فشار قراردادن پیمانکاران برای اجاره گرفتن خودروها از گروه‌های وابسته به طالبان، تحمیل هزینه‌ها بر فروشندگانی که مواد کمکی از آن‌ها خریداری می‌شود، تحمیل هزینه‌ها به شرکت‌های مخابراتی و صاحبان ساختمان‌هایی که به دفاتر کمک‌رسانی اجاره داده شده، از جمله راه‌های کسب درآمد طالبان از پول‌های کمکی آمریکا محسوب می‌شوند.

راه دیگر کسب درآمد طالبان از این پول‌ها، ثبت سازمان‌های غیرانتفاعی کوچک به نام افراد این گروه است که به‌عنوان پیمانکار برای سازمان‌های بزرگ‌تر کار می‌کنند و پول کمکی را از سازمان‌های بزرگ‌تر به نام ارائه خدمات بشردوستانه می‌گیرند.

 این مورد را امدادگرانی که در داخل افغانستان کار می‌کنند، تایید کرده‌اند و همچنین مایکل والتز، عضو کنگره آمریکا نیز در نشست روز چهارشنبه گفت: «میلیاردها دلار ابتدا به طرف سوم که سازمان ملل متحد و سازمان‌های غیردولتی‌اند واگذار می‌شود. تصور کنید که طالبان چه می‌کنند؟ آن‌ها خودشان را به نام سازمان‌های بین‌المللی ثبت می‌کنند و این پول‌ها را به چنگ می‌آورند.»

امدادگران در افغانستان به سی‌بی‌اس نیوز گفته‌اند که مداخله طالبان در روند توزیع کمک‌های بشردوستانه خیلی وسیع است. آن‌ها گفتند که طالبان مستقیما از گروه‌های امدادرسانی که کمک مالی ایالات متحده را دریافت می‌کنند، خدمات می‌خواهند. 

یکی از امدادگران کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل که نخواست نامش فاش شود، گفت: «ما باید به خانواده‌های فرماندهان پلیس طالبان، استانداران و سایر افراد مورد نظر آن‌ها، خدمات ارائه کنیم.» او افزود: «در اوایل، یکی از استانداران طالبان به یکی از آژانس‌های کمک‌رسانی گفت که ۱۵ درصد کمک‌ها باید به محافظان او و دیگر نیروهای طالبان برسد و اکنون این یک امر عادی است که ابتدا به طالبان و سپس به غیرنظامیان عادی کمک‌رسانی شود.»

علاوه بر این، جان ساپکو، سربازرس ویژه آمریکا در امور بازسازی افغانستان، به مجلس نمایندگان گفت که طالبان مانع انتقال کمک‌های بشردوستانه به مناطقی که ساکنانش حامی طالبان نیستند، می‌شوند. او تصریح کرد: «‌طالبان کمک‌ها برای اقلیت قومی هزاره را منحرف می‌کنند.»

یکی از کارکنان یک سازمان غیردولتی منطقه‌ای در شمال افغانستان که خواست نامش فاش نشود، به سی‌بی‌اس نیوز گفت که سازمانی که او در آن کار می‌کند، مجبور شد «حداقل ۷۰ درصد از کارکنان محلی را (بر اساس میل و اراده اعضای طالبان) استخدام کند.» او گفت که این سازمان در هر استان حدود ۵۰ کارمند دارد که تقریبا ۳۵ تن آنان افراد محلی مورد‌نظر طالبان‌اند و «آن‌ها موافقت کرده‌اند که حقوق و امتیازات خود را با دیگر اعضای طالبان قسمت کنند.»

این در حالی است که پس از سلطه طالبان بر افغانستان و خروج نظامیان خارجی از این کشور، ارسال کمک‌های مالی جهانی، به‌جز کمک‌های بشردوستانه، به افغانستان قطع و ذخایر ارزی این کشور برای جلوگیری از دستبرد طالبان، مسدود شد. این دو اقدام سبب شد که اقتصاد افغانستان در سراشیبی هولناکی قرار بگیرد و در ظرف کمتر از دوسال میزان نیاز به کمک‌های بشردوستانه به بیش از ۸۰ درصد جمعیت رسید. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد در ژانویه ۲۰۲۳، حدود ۲۸.۴ درصد جمعیت افغانستان برای ادامه زندگی به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند.

البته اخاذی و باج‌گیری طالبان از کمک‌های بشردوستانه، قبل از سلطه این گروه بر افغانستان نیز وجود داشت. اما با به قدرت رسیدن دوباره این گروه در افغانستان، به اوج خود رسید. با این حال، سازمان ملل متحد هنوز دخالت طالبان در امور بشردوستانه را تایید نمی‌کنند. سی‌بی‌اس نیوز در‌این‌باره با فرحان حق، معاون سخنگوی دبیرکل سازمان ملل، نیز مصاحبه کرده است، اما او گفته که تمام عملیات‌های بشردوستانه این نهاد جهانی برای خدمت به مردم و بر‌اساس نیاز کار می‌کنند و «ما در همه موارد اطمینان می‌دهیم که کمک‌ها به کسانی می‌رسد که به آن نیاز دارند و منحرف نمی‌شوند.»