طالبان می‌گویند که یک هیئت بلندپایه دولتی ازبکستان روز پنجشنبه سوم فروردین، وارد کابل شده‌ و با ملا عبدالغنی برادر، نخست‌وزیر این گروه، دیدار کرده‌ است. در بیانیه دفتر مطبوعاتی ملا برادر آمده که هیئت ازبکستانی در این دیدار خواستار حقابه رودخانه آمو شده است.

ریاست این هیئت را عبدالعزیز کاملوف، مشاور شورای امنیت ملی و نماینده ویژه رئیس‌جمهوری ازبکستان در حوزه سیاست خارجی، برعهده دارد.

مسئولان دفتر ملا برادر در بیانیه‌ای اعلام کردند که در دیدار برادر با هیئت‌ ازبکستانی پروژه‌های سیاسی، اقتصادی، ترانزیتی، راه‌آهن، برق، کانال قوش‌تپه و برنامه‌های مشترک افغانستان و ازبکستان مورد‌بحث و بررسی قرار گرفت.

در این بیانیه به نقل از ملا برادر آمده است: «‌افغانستان پل ارتباطی کشورهای آسیای مرکزی و جنوبی است و می‌تواند نقش سازنده‌ای در تقویت روابط اقتصادی کشورهای منطقه داشته باشد.‌»

هیئت‌ ازبکستان در این سفر گفته که خواهان همکاری در بخش‌های مختلف توسعه‌ای، از‌جمله ساخت کانال قوش‌تپه، است، اما طالبان باید حقابه این کشور را از رودخانه آمو تامین کند.

در بیانیه دفتر مطبوعاتی عبدالغنی برادر به نقل از عبدالعزیز کاملوف در این دیدار آمده است: «‌ازبکستان با رعایت استانداردهای جهانی و استفاده از فناوری‌های روز آمادگی دارد برای به‌دست آوردن حقابه از رودخانه آمو، با در نظر گرفتن تمام امتیازات و حقوق افغانستان، با حکومت کابل در زمینه تکمیل کار کانال قوش‌تپه همکاری ‌کند».

عبدالغنی برادر و عبدالسلام حنفی، معاونان نخست‌وزیر طالبان، ماه گذشته ضمن بازدید از کانال قوش‌تپه در شمال افغانستان، اعلام کردند که کار ساخت فاز نخست این کانال تا چند ماه دیگر تکمیل می‌شود.

هم‌زمان با شدت‌گرفتن کار ساخت این کانال، در روابط بازرگانی افغانستان و ازبکستان مشکلاتی به وجود آمد و ازبکستان انتقال کالا ازطریق راه‌آهن را به افغانستان متوقف کرد.

البته پس از آن، هیئتی به سرپرستی مولوی عبدالسلام حنفی، معاون اداری نخست‌وزیر طالبان، به ازبکستان رفت، اما بعد از گفت‌وگو در‌این‌باره، وضعیت بازرگانی دوباره غیرعادی شد.

مجله بریتانیایی اکونومیست در پایان بهمن‌ماه گذشته گزارش داد که توسعه کانال قوش‌تپه با اینکه به نفع کشاورزان افغانستان است، اما می‌تواند به منازعه و تنش میان افغانستان و کشورهای همسایه‌ همچون ازبکستان دامن بزند.

به نوشته این مجله بریتانیایی، انتقال آب رودخانه آمو از ریگ‌زارها و دشت‌های شمال افغانستان ممکن است به مزارع پنبه ازبکستان که از رودخانه آمور آبیاری می‌شوند، زیان برساند.

 از رودخانه آمو در گذشته به نام‌های جیحون و رود وخش نیز یاد می‌شد. آمو پرآب‌ترین و طولانی‌ترین رود در آسیای میانه محسوب می‌شود. این رود از کوه‌های پامیر در بدخشان سرچشمه می‌گیرد و حدود ۱۱۰۰ کیلومتر آن در مرزهای شمالی افغانستان با تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان واقع شده است. بخشی از این رود که در قسمت حیرتان و میان ازبکستان و استان بلخ افغانستان واقع شده، قابل‌کشتیرانی است و از آن به‌عنوان بندر تجاری برای صادرات و واردات کالا استفاده می‌شود.

با این حال، اگرچه ازبکستان مانند دیگر کشورهای جهان و منطقه حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته‌، اما روابط دیپلماتیک نسبتا خوبی با حکومت طالبان برقرار کرده است. ازبکستان اکنون ۷۷ درصد برق وارداتی افغانستان را تامین می‌کند وهمچنین در نظر دارد در ساخت راه‌آهنی که افغانستان را به پاکستان وصل ‌می‌کند مشارکت داشته باشد.