دیوان کیفری بین‌المللی لاهه روز جمعه حکم بازداشت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، را صادر کرد. در این حکم قضایی، پوتین متهم به ارتکاب «جنایت جنگی» شده است.

دیوان کیفری بین‌المللی لاهه در بیانیه‌‌ای که روز جمعه ۱۷ مارس (۲۶ اسفندماه) منتشر کرد رئیس جمهوری روسیه را متهم کرد است که در انتقال اجباری جمعیت‌های غیرنظامی، به‌طور مشخص کودکان، یا اخراج کودکان اوکراینی از قلمرو روسیه نقش داشته است.

علاوه بر رئيس‌جمهوری روسیه، دیوان کیفری لاهه حکم بازداشت ماریا الکسی‌یونا لووا-بلوا، از مقام‌های دولتی کرملین و مسئول کمیسیون کودکان دفتر پوتین را هم صادر کرده است.

در بیانیه روز جمعه دیوان اشاره شده است که قضات گزینه «محرمانه» ماندن احکام بازداشت را بررسی کرده‌اند، اما در نهایت تصمیم گرفته‌اند که به‌منظور جلوگیری از ارتکاب بیشتر جرایم، احکام بازداشت را علنی کنند.

تحقیقات سازمان ملل نشان می‌دهد که نیروهای روسیه به‌طور گسترده در تهاجم نظامی به اوکراین مرتکب جنایات جنگی شده‌اند.

روز پنجشنبه اریک موز، قاضی نروژی و رئیس تیم تحقیق سازمان ملل در یک نشست خبری در ژنو اشاره کرد که تیم تحقیقاتی او از انتشار گزارش‌هایی درباره جابجایی و انتقال اجباری کودکان اوکراینی مطلع است و اگر ماموریت تیم تمدید شود، درباره این گزارش‌ها هم تحقیق خواهد شد.

با این حال، اریک موز تاکید کرد که تیم تحقیقاتی او هنوز به این نتیجه نرسیده است که گستره نقض حقوق بشر در اوکراین در حد «نسل‌کشی» است.

خبرگزاری آسوشیتدپرس روز جمعه در گزارشی به‌‌نقل از پیوتر هافمانسکی، رئيس دیوان کیفری لاهه، نوشت: دیوان نیروی پلیس در اختیار ندارد. بنابراین اجرای احکام دیوان، از جمله حکم بازداشت پوتین، بر عهده جامعه بین‌المللی است.

«جرایم جنگی»، در کنار «نسل‌کشی» و «جنایت علیه بشریت» در زمره جرایمی است که رسیدگی به آن‌ها در صلاحیت قضایی دیوان کیفری بین‌المللی لاهه قرار دارد. اما روسیه، به‌مانند برخی دیگر از کشورها از جمله چین، روسیه و آمریکا، جمهوری اسلامی ایران، صلاحیت کیفری دیوان را به‌رسمیت نمی‌شناسند.

ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، در نخستین واکنش به صدور حکم بازداشت پوتین اشاره کرد فدراسیون روسیه، عضو دیوان کیفری بین‌المللی لاهه نیست و اساس‌نامه این سازمان را امضا نکرده است. بنابراین صلاحیت قضایی و احکامی که صادر می‌کند را قبول ندارد.

اوکراین نیز عضو دیوان کیفری لاهه نیست. اما به‌طور رسمی، صلاحیت قضایی دیوان را برای بررسی اتهام‌ها در قلمرو خود پذیرفته است. کریم خان، دادستان دیوان کیفری بین‌المللی، از زمان شروع درگیری‌ها در اوکراین، چهار مرتبه به اوکراین سفر کرده است.

انتشار خبر صدور حکم بازداشت رئیس‌جمهوری روسیه، با واکنش‌های گسترده‌ای همراه شده است. وزارت خارجه آمریکا ضمن استقبال از صدور حکم بازداشت پوتین، در بیانیه‌ای اعلام کرد تردیدی نیست که روسیه در جنگ اوکراین مرتکب جنایت جنگی شده است. به‌نوشته وزارت خارجه آمریکا عاملان این جنایت‌ها باید پاسخگو شوند.

وزارت خارجه فرانسه در بیانیه‌ای نوشت هیچ فردی نباید از عدالت فرار کند. هر کسی که مسئول جنایت‌های روسیه در اوکراین است، صرف‌نظر از وضعیتی که دارد نباید از عدالت بگریزد.

جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نیز با استقبال از صدور حکم بازداشت رئيس‌‌جمهوری روسیه گفت این حکم، تازه سرآغاز پاسخگویی جنایات جنگی روسیه در اوکراین است.

ملانی جولی، وزیر خارجه کانادا نیز در پیامی در شبکه اجتماعی توییتر ضمن استقبال از این تصمیم دیوان بین‌المللی کیفری لاهه نوشت: کانادا محکم در کنار مردم اوکراین ایستاده است.