ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران، روز دوشنبه، ۲۴ بهمن ۱۴۰۱، به چین سفر کرد. به‌گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، رئیسی نخستین مقام عالی‌رتبه خارجی به‌حساب می‌آید که پس از آغاز سال نوی چینی، به‌عنوان مهمان رئیس جمهوری این کشور به پکن سفر می‌کند. 

به‌گزارش ایرنا، قرار است پس از ورود رئیسی به خاک چین، او با شی جین پینگ، رئیس جمهوری خلق چین، دیدار کند و پس از آن هیات‌های عالیرتبه هر دو کشور برخی اسنادی که دو دولت پیش‌تر بر سر آنها توافق داشته‌اند را امضا کنند. 

ایرنا در بخشی از گزارش روز دوشنبه خود چنین نوشت:«این دیدار در حالی انجام می‌شود که تهران – پکن گام‌های بلندی برای اجرای برنامه جامع مشترک ۲۵ ساله ایران و چین برداشته‌اند و سطح مناسبات سیاسی و اقتصادی دو کشور در عالی‌ترین سطوح قرار دارد.»

خبرگزاری ایرنا، که مواضع رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران را بازتاب می‌دهد، در حالی ادعای حسنه بودن روابط سیاسی و رشد روابط اقتصادی میان دو کشور را مطرح می‌کند که برخی تحولات ماه‌های اخیر و آمارهای موجود از دادوستدهای اقتصادی میان تهران و پکن خلاف آن را نشان می‌دهد.

در سطح سیاسی می‌توان به برخی موضع‌گیری‌های شی جین پینگ در جریان سفر اخیرش به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس اشاره کرد. رئیس جمهوری چین در هجدهم آذرماه سال جاری با انتشار بیانیه‌ای مشترک با عربستان سعودی نه تنها از جمهوری اسلامی خواست تا فعالیت‌های اتمی‌اش را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هماهنگ کند، بلکه تاکید کرد تهران باید از دخالت در امور داخلی دیگر کشورهای منطقه خاورمیانه بپرهیزد. 

همزمان با انتشار بیانیه مذکور، دولت چین بیانیه‌ای مشترک نیز با شش امیرنشین حوزه خلیج فارس منتشر کرد و در آن خواهان یافتن راه‌هایی مسالمت‌آمیز به‌منظور حل اختلاف‌های ایران و امارات متحده عربی بر سر مالکیت جزایر سه‌گانه شد. 

در عین‌حال آمارهای دولتی منتشر شده از روابط اقتصادی چین با جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که چین در یک‌سال‌ونیم گذشته، سرمایه‌گذاری‌هایش در ایران را به شکل چشمگیری کاهش داده است. 

علی فکری، رئیس کل سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران، در نهم بهمن سال جاری گفت:«چینی‌ها از ابتدای دولت رئیسی تاکنون، فقط ۱۸۵ میلیون دلار در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند و این میزان رضایت‌بخش نیست.»

فکری این آمارها را در شرایطی منتشر کرد که پس از امضای برنامه جامع مشترک ۲۵ ساله ایران و چین در دولت دوازدهم، مقام‌های جمهوری اسلامی به افکار عمومی وعده ‌دادند که انعقاد این قرارداد اقتصادی باعث می‌شود چینی‌ها میلیاردها دلار در ایران سرمایه‌گذاری کنند.

میزان پایین سرمایه‌گذاری جمهوری خلق چین در ایران در حالی است که قراردادهای این کشور با حکومت طالبان، که جامعه بین‌المللی همچنان آن را به‌رسمیت نمی‌شناسد، به مراتب بالاتر است. 

به‌عنوان مثال چین در یک‌سال‌ونیم گذشته یک قرارداد نفتی ۱۵۰ میلیون دلاری با طالبان امضا کرده و به مقام‌های حکومت فعلی افغانستان اطمینان خاطر داده است که طی سه سال آینده ارزش این سرمایه‌گذاری به ۵۴۰ میلیون دلار برسد. 

از سوی دیگر چین در همین بازه زمانی قراردادهای تجاری بزرگی با دیگر کشورهای منطقه امضا کرد. جمهوری خلق چین، تنها در سال ۲۰۲۰، بیش از ۱۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار در عراق سرمایه‌گذاری کرد و قرار است ۱۰ میلیارد دلار نیز در اقلیم کردستان عراق سرمایه‌گذاری کند. 

گزارش‌های موجود همچنین نشان می دهد که ارزش قراردادهای نفتی و گازی دولت شی جین پینگ با قطر بیش از ۶۰ میلیارد دلار است.

رئیس جمهوری چین در جریان سفرش به عربستان سعودی، که خود او آن را «سفری تاریخی» خواند، ۳۴ قرارداد تجاری در حوزه انرژی با پادشاهی عربستان سعودی امضا کرد. پس از انتشار این خبر، رویترز در گزارشی نوشت ارزش اولیه این ۳۴ قرارداد بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود. 

با تمامی این اوصاف، گمان ناظران بین‌المللی بر این است که سفر ابراهیم رئیسی به پکن می‌تواند زمینه تعمیق روابط میان تهران و پکن را به وجود آورد. خبرگزاری آسوشیتدپرس، ضمن اشاره به این موضوع، نوشت تلاش تهران به نزدیکی به پکن را باید در چارچوب اختلاف‌های عمیق ان دو کشور با ایالات متحده آمریکا مورد ارزیابی قرار داد.

خبرگزاری ایرنا در بخش دیگری از گزارش روز دوشنبه خود در مورد سفر رئیسی به پکن نوشت او در این سفر برنامه‌های دیگری نیز خواهد داشت، که برخی از آنها از این قرار است: «حضور در نشست مشترک تجار و فعالان اقتصادی ایران و چین، دیدار با ایرانیان مقیم این کشور و نشست و گفتگو با اندیشمندان و فرهیختگان برتر چین.»

سفر ابراهیم رئیسی همچنین در آستانه برگزاری نشست امنیتی مونیخ انجام شد که نمایندگان دولت‌های مختلف در آن شرکت می‌کنند و در ارتباط با دغدغه‌های امنیتی خود به گفتگو می‌پردازند. با این‌وجود نشست امنیتی مونیخ در سال جاری میلادی با تغییراتی برگزار می‌شود که می‌تواند برای نظام جمهوری اسلامی و مخالفانش حاوی معانی سیاسی مهمی باشد: برگزار کنندگان نشست امنیتی مونیخ، بر خلاف‌های سال‌های گذشته، مقام‌های جمهوری اسلامی را دعوت نکرده‌اند اما از دو چهره شناخته شده مخالف حکومت ایران، شاهزاده رضا پهلوی و مسیح علینژاد، خواسته‌اند تا در این نشست حضور داشته باشند و در گفتگوها مشارکت کنند.