بازدیدکنندگان خارجی نمایشگاه «ساخت افغانستان» در ابوظبی، با آثاری از یک هنرمند جوان غافلگیر و شگفت زده شدند. در این نمایشگاه که در پایتخت امارات متحده عربی برگزار شد،‌ ده نقاش و هنرمند افغان کار خود را به نمایش گذاشتند. یکی از آنان ربابه محمدی ۱۹ ساله بود که تمام نقاشی‌هایش را با دهان کشیده است، چرا که به دلیل معلولیت نمی‌تواند از دست‌ها و پاهایش استفاده کند.

سفر به ابوظبی برای ربابه محمدی هیجان انگیز است. این دومین سفر خارجی دختر معلولی از استان دورافتاده غزنی است. اما هیجان او بیشتر از این است که با نام‌های آشنای دنیای هنر افغانستان مانند شمسیه حسنی، نبیلا هورخش و جهان آرا گام به گام و شانه به شانه به نمایشگاه بین‌المللی در امارات متحده عربی رفته است. اما او یک تفاوت شگرف دیگر با سایر هنرمندان عادی دارد؛ ربابه از یک انسان فراموش شده افتاده در گوشه اتاق خانه‌اش، به نام آشنایی برای افغانستان تبدیل شده است.

شوق ربابه بیشتر از این است که بخشی از رویای او برآورده می‌شود. او می‌خواهد از راه هنر پیامی به جهان بدهد. پیامش این است که دختر محرومی که در گوشه خانه‌ای افتاده بود و از هنر هیچ نمی‌دانست، اکنون مهمان شهری است که بهترین آثار هنرمندان بزرگ جهان را هرازگاهی به رخ می‌کشد.

ربابه راه پر پیچ و خم و پردرد و رنجی را پیموده تا به اینجا رسیده است.

تولد او با بیماری ناشناخته‌ای همراه شد که رفتار و حرکت دستان را از او گرفت. تا امروز روشن نشده است که عامل این معلولیت چه بوده است. سال‌های زیادی از ۱۹ سال عمرش در کنج خانه سپری شد. خانواده‌اش در نبود تسهیلات و امکانات لازم چاره‌ای برای آموزش و پرورش عادی او نداشت. کودکان معلول در افغانستان نمی‌توانند به مدرسه یا پرورشگاه بروند و سواد یاد بگیرند. مدارس ویژه یا وجود ندارد یا آن‌هایی که به تعداد انگشت‌هاست از کیفیت خوب برخوردار نیست. ربابه می‌گوید در گوشه خانه حبس بود و نمی‌توانست کسی را ببیند. او می‌گوید:‌«از جامعه غایب بودم. مدت‌ها هوای تازه تنفس نمی‌کردم. تنها ماهی یک بار اگر می‌شد به حیاط خانه می‌آمدم.»

اما این تنهایی و انزوا او را تشویق کرد راهی دیگری برای نجات از گوشه گیری در پیش گیرد.

ربابه محمدی نخستین بار کوشید مدادی را با پایش بردارد. او می‌گوید این کار چنان مشکل بود که نتوانست. بعد با تشویق پدر از دهانش استفاده کرد و متوجه شد که استفاده مداد با دهان خیلی آسان‌تر است. باوجودی که در ابتدا بارها دلسرد شد و از خیرش گذشت،‌ اما دلش از نقاشی کنده نشد. به تمرین ادامه داد تا سرانجام توانست یک خط مستقیم رسم کند. او نقاشی‌های اولش را از روی کتاب نقاشی که یکی از دوستانش هدیه داده بود شروع کرد و هر روز چند ساعت تمرین کرد.

در شانزده سالگی این اعتماد به نفس را پیدا کرد که از گوشه خانه بیرون بیاید.

نمایشگاهی در کابل برگزار کرد که همه را حیرت زده کرد.

روزنامه‌ها نوشتند:‌« دختر هنرمند افغانستانی با توجه به معلولیت جسمانی‌اش توانسته ۸۰ اثر هنری در قالب نقاشی را با استفاده از دهانش به نمایش بگذارد. ربابه محمدی دختر 19 ساله‌ای که از ناحیه دست و پا معلول است، استعداد شگفت‌انگیزی در زمینه هنر نقاشی دارد و تاکنون آثار هنری زیادی را خلق کرده است. او آرزو دارد یک مرکز نقاشی برای اطفال ایجاد کند. این دختر ۱۶ ساله که تابلوها و آثار هنری زیبایی را با استفاده از دهانش نقاشی می‌کند، آروز دارد با ایجاد یک صندوق تعاونی و کمک‌های بعضی از نهادهای خیریه به اطفال آموزش نقاشی بدهد.»

سه سال پس از نخستین حضورش در جامعه، بسیاری از آرزوهای ربابه برآورده شده است. او مرکزش را به نام «مرکز هنری و فرهنگی ربابه» راه اندازی کرده است. شاگردان زیادی را آموزش هنر می‌دهد و انگیزه می‌بخشد. سخنرانی می‌کند و نمایشگاه برگزار می‌کند. سواد آموخته، زبان انگلیسی فرا می‌آموزد، با رسانه‌ها گفتگو می‌کند و در فعالیت‌های اجتماعی نقش می‌گیرد.

امروز او با رنگ روغنی پرته کار می‌کند و چهره‌های مردان و زنان سرزمینش را نقش می‌کند. یک بخش از کار او نقاشی افراد معلول با رنگ‌های روشن و منظره‌های زیبا است.

ربانه محمدی که غزنی را برای همیشه برای زندگی در کابل ترک کرده، می‌گوید یکی از اهدافش کمک به افرادی است که در زندگی امید و برنامه ندارند، به ویژه معلولان که شمارشان در أفغانستان به صدها هزار نفر می‌رسد. او می‌گوید اگر جوانان انگیزه فعالیت در جامعه نداشته باشند، چه کسی می‌تواند جامعه را تغییر دهد؟

اما تغییر فکر مردم به ویژه در قبال کار و رهبری زنان کار آسانی نیست. با وجود آن، ربابه با اشاره به پیشرفت خود امیدوار است و می‌گوید «الماس از تراش می‌درخشد، انسان از تلاش.»