همه محکومیت‌های صادرشده چه در سطح بین‌المللی، چه در سطح منطقه و جهان عرب، از جمله بیانیه وزارت خارجه عربستان سعودی و بیانیه شیخ ‌الازهر علیه «جنبش طالبان» که دختران افغان را از تحصیلات دانشگاهی محروم کرد، ناکافی است و فراخور ابعاد این فاجعه بزرگ انسانی نیست؛ زیرا شرایط سخت و دشواری که در حال حاضر بر افغانستان سایه افکنده، مستلزم عمل و اقدام است، نه نکوهش و بیانیه. هر محقق و کارشناسی می‌تواند حجم بیانیه‌ها، نصیحت‌ها و التماس‌هایی را که در جریان حدود سه دهه گذشته به جنبش طالبان ارائه‌ شد، بررسی کند تا به این حقیقت دست یابد که هیچ‌یک از موارد یادشده موفق نشدند دستاوردی کسب کنند؛ بلکه طالبان با گذشت هر روز بیشتر در مسیر خشونت، ارعاب و عقب‌گرایی گام برداشته‌اند.

وخامت اوضاع کنونی نیازمند اقدام و عمل است؛ به‌ویژه اینکه تصمیم اخیر طالبان به این معنا است که افغانستان برای دهه‌های آینده همچنان به‌عنوان بستر مناسبی برای پرورش تروریسم باقی خواهد ماند و آن‌گاه همه کشورها باید هزینه این خطر بزرگ را متحمل شوند. تردیدی نیست که جهل و نادانی ساده‌ترین ابزار برای تضمین تداوم تروریسم و مهم‌ترین منبع جهل و نابخردی دور نگه‌ داشتن مادران آینده از روشنایی دانش و معرفت است.

بنابراین تصمیم‌های لازم برای مقابله با این بحران باید بلافاصله اتخاذ شود. نخست اینکه از هرگونه اقدامی برای به رسمیت‌ شناسی، همکاری یا کمک به دولت طالبان خودداری شود تا جنبش طالبان از تصمیم اخیرش عقب‌نشینی کند؛ علاوه بر این، لازم است همه برنامه‌های درسی که به دختران و پسران افغانستان تدریس می‌شوند، اصلاح و بازنگری شوند. دوم، باید برنامه بورسیه تحصیلی برای دانشجویان دختر افغان به روشی هوشمندانه اجرا و طراحی شود؛ زیرا سهل‌انگاری و حسن‌ نیت در قبال وضعیت فعلی به گسترش تروریسم کمک می‌کند. از این رو، باید برای زنان افغانستان و زنان یمن که تحت ظلم و ستم حوثی‌ها قرار گرفته‌اند، به منظور فراهم کردن بورسیه‌های تحصیلی برنامه ویژه‌ای فراهم شود.

البته فراهم کردن بورسیه لزوما به معنای اعزام دانشجویان دختر به خارج از کشور نیست، بلکه این اقدام می‌تواند با ارائه برنامه‌های آموزشی تخصصی با مدت‌زمان‌های متفاوت از طریق روش‌های مختلف آنلاین و حتی از طریق ایمیل به زنان و دختران محروم افغانستان و شهروندان کشورهای دیگری که با چنین وضعیت دشواری مواجه‌اند، انجام شود؛ سپس دانشجویان یادشده در رشته‌هایی که تحصیل کرده‌اند، مدرک دانشگاهی دریافت کنند.

از سوی دیگر، راه‌اندازی برنامه‌های ویژه آموزشی برای زنان افغانستان به این معنا نیست که دانش‌آموزان زن باید حتما در کلاس‌های درس حضور یابند و به همه پرسش‌ها پاسخ دهند؛ بلکه هدف اصلی این است که آن عده از زنان و دخترانی که تحصیل را آغاز کرده‌اند، بتوانند ادامه تحصیل دهند و در عین حال همه زنان افغان از حداقل سطح دانش علمی موردنیاز برای دستیابی به آگاهی و معرفت برخوردار شوند تا بتوانند با پدیده عقب‌گرایی و افکار تروریستی و غیرانسانی مبارزه کنند.

این اقدام مبارزه و تلاشی است که همگان از جمله آمریکا، سایر کشورهای غربی، کشورهای خاورمیانه به‌ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس و در راس آن‌ها مصر و عربستان سعودی باید در آن سهم بگیرند؛ زیرا با ادامه وضعیت کنونی، همه در معرض خشونت و تهدید تروریسم قرار خواهند گرفت. تردیدی نیست که واشنگتن با توجه به گناه نابخشودنی خروج تحقیرآمیزش از افغانستان و سپردن قدرت به طالبان، باید در این زمینه نقش اساسی و فراگیری ایفا کند.

باید یادآور شویم که چند دهه قبل، گفته می‌شد عربستان سعودی، کشورهای حوزه خلیج فارس و مصر در اعزام جوانان به افغانستان در جریان آنچه به‌دروغ «جهاد» خوانده می‌شد، دست داشتند؛ در حالی‌ که این امر با هماهنگی آمریکا و پاکستان و با هدف مقابله با اتحاد جماهیر شوروی صورت گرفت. سپس، همه افغانستان را به فراموشی سپردند و بقیه ماجرا برای همه مشخص است.

اکنون چه امروز و چه فردا، باید یادآوری شود که این کشورهای حاشیه خلیج فارس، عربستان سعودی و مصر بودند که برای زنان افغانستان و یمن که تحت خشونت و شکنجه طالبان و حوثی‌ها قرار داشتند، زمینه آموزش و تحصیل را فراهم کردند و این‌ها همان کشورهایی‌اند که در عمل با تروریسم و عقب‌گرایی که با سوءاستفاده از نام اسلام صورت می‌گیرد، مبارزه می‌کنند.

پیش از آنکه افغانستان به پایگاه و منبع صدور تروریست‌ و سکوی پرتاب افکار مخرب برای منطقه و جهان اسلام تبدیل شود، باید از طریق برنامه «فراهم کردن زمینه آموزش در خطرناک‌ترین مناطق» مشعل تابناک علم و دانش را در این کشور برافروخت. شاید این پرسش مطرح شود که هزینه مالی این برنامه چگونه تامین خواهد شد؟ در پاسخ باید گفت که در واقع، هزینه چنین پروژه‌ای بسیار کمتر از هزینه اعزام سربازان یا نیروهای حافظ صلح و کمتر از میزان کمک‌هایی است که از سرنوشت نهایی آن‌ها اطلاع درستی نداریم و نمی‌دانیم در نهایت به دست چه کسی می‌رسند. فراهم کردن بورسیه مجازی برای زنان افغانستان، یمن و سایر زنانی که در محرومیت به سر می‌برند، سودمندترین و بهترین روش کاربردی برای پیشگیری از عقب‌ماندگی است. علاوه بر اینکه اتخاذ این اقدام نه‌تنها بیانگر اهمیت دادن به انسان است بلکه از هرگونه محکومیت و نکوهشی گویاتر است.

برگرفته از روزنامه الشرق‌الاوسط