سه ماه پیش، اسرائیل و جمهوری اسلامی درگیر جنگی ۱۲ روزه شدند که خاورمیانه را به لرزه درآورد. موشک‌ها و پهپادها در هر دو جهت پرواز می‌کردند، اما اسرائیل با کمک ایالات متحده بر حریم هوایی ایران مسلط شد، بارها به اهداف هسته‌ای و نظامی این کشور حمله کرد و ۳۰ فرمانده امنیتی و ۱۹ متخصص هسته‌ای جمهوری اسلامی را کشت. این در حالی است که انتقام جمهوری اسلامی دستاورد چندانی نداشت که سبب جلوگیری از حملات آینده اسرائیل شود.

بازگشت به جنگ بعید به نظر می‌رسد. اگرچه ایران احتمالا هم ذخایر اورانیوم غنی‌شده و هم توان بازسازی غنی‌سازی را حفظ کرده، بمباران‌های اسرائیل و آمریکا باعث شد که این کشور چندین سال با توان تولید سلاح هسته‌ای فاصله داشته باشد.

 اسرائیل همچنین توانایی‌اش در حملات مستقیم در داخل مرزهای جمهوری اسلامی و آسیب زدن به رژیم ایران را نشان داد. با این حساب، اگر جمهوری اسلامی در بازسازی برنامه هسته‌ای‌اش پیشرفت ناگهانی داشته باشد، اسرائیل می‌تواند عملیات دقیقش را از سر بگیرد و به پایگاه‌های موشکی و سامانه‌های دفاع هوایی بیشتری حمله کند.

جمهوری اسلامی نشان داد که توان جنگ ندارد. اگر اسرائیل دوباره حمله کند، تلافی خواهد کرد، اما این واکنش با دقت انجام خواهد شد تا از تغییر مسیر به سمتی که قادر به مهار آن نباشد جلوگیری کند.

ایران در حال حاضر، در قیاس با قبل از هفتم اکتبر، در موقعیت ژئوپلیتیکی بسیار ضعیف‌تری قرار دارد و شمار زیادی از متحدانش را، از حماس و حزب‌الله در لبنان گرفته تا بشار اسد در سوریه، از دست داده است.

در حال حاضر با اینکه به نظر می‌رسد رژیم حاکم بر ایران پایدار مانده است، کمبود آب و برق در این کشور باعث اعتراض‌های متعدد شده و جمهوری اسلامی می‌داند که با بازگشت به جنگ ممکن است کنترل اوضاع را به‌کلی از دست بدهد.

با این حال، حتی اگر جمهوری اسلامی بتواند از جنگ دیگری جلوگیری کند، فشار اقتصادی و درنتیجه فشار بر رژیم افزایش خواهد یافت. تهران با «بازگشت قریب‌الوقوع» تحریم‌های سازمان ملل روبه‌رو است. در پایان ماه اوت، تروئیکای اروپایی در پاسخ به تصمیم جمهوری اسلامی برای توقف همکاری با بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را کلید زدند.

اگر پیشرفت دیپلماتیک حاصل نشود، این تحریم‌ها در هجدهم اکتبر دوباره اعمال خواهند شد. واشینگتن نیز پیش از این نفت و معادن جمهوری اسلامی را هدف قرار داده و استفاده از دلار آمریکا در معاملات تجاری کشور را ممنوع کرده است. اتحادیه اروپا هم به دلیل سرکوب خشونت‌آمیز اعتراضات گذشته و حمایت نظامی ایران از جنگ روسیه علیه اوکراین، تحریم‌هایی را علیه تهران اعمال کرده است. اما تحریم‌های سازمان ملل پس از فعال شدن مکانیسم ماشه، بسیار گسترده‌تر خواهد بود و احتمالا باعث کاهش قابل توجه درآمدهای نفتی ایران و فشار بیشتر بر اقتصاد این کشور خواهد شد.

جمهوری اسلامی به دولت ترامپ اعلام کرده که آماده مذاکره است، اما به نظر می‌رسد کاخ سفید قصد دارد پیش از شروع چانه‌زنی‌های جدید تهران را بیشتر تحت فشار بگذارد. موضع رسمی ایالات متحده این است که ایران ابتدا باید درمورد غنی‌سازی اورانیوم امتیازات اساسی و مهمی بدهد، که چنین کاری عقب‌نشینی به شمار می‌آید و از تهران بعید است. در این میان، واشینگتن می‌تواند از تهدید تحریم‌های سازمان ملل برای تحت فشار قرار دادن بیشتر جمهوری اسلامی استفاده کند.

از سوی دیگر، اگرچه ایالات متحده علیه کسانی که نفت ایران را انتقال می‌دهند تحریم‌هایی وضع کرده است، چین همچنان نفت خام این کشور را مخفیانه می‌خرد. شرکت‌های بزرگ انرژی و بانک‌ها عملا از تجارت نفت ایران کنار رفته‌اند تا از تحریم‌های بین‌المللی مصون بمانند، اما با عقب‌نشینی سایر خریداران بالقوه درآمد نفتی ایران کمتر و کمتر و چشم‌انداز آن تیره‌تر شده است.

ذخایر شناور، یعنی تانکرهای حاوی نفت ایران که مقصد مشخصی ندارند، در نیمه اول سال ۲۰۲۵ از پنج میلیون بشکه به ۳۰ میلیون بشکه افزایش یافته است. این موضوع به آن معناست که جمهوری اسلامی برای جذب خریداران بیشتر باید نفتش را بسیار ارزان‌تر بفروشد و درآمد کمتر را بپذیرد.

جمهوری اسلامی از زمان انقلاب ۱۳۵۷ تاکنون از چند بحران عبور کرده و احتمالا از چند طوفان دیگر نیز جان سالم به در ببرد. با این حال، اوضاع برای این رژیم در حال حاضر چندان مساعد نیست. در پی جنگ اخیر جمهوری اسلامی و اسرائیل، تهران سخت کوشیده است دوام آوردنش در این جنگ را پیروزی جلوه دهد، در حالی که بر کسی پوشیده نیست که مشکلات این رژیم روز به روز در حال افزایش است.

برگرفته از نشریه تایم