«مالکوم ایکس» احتمالا اولین فیلم سینمایی غیرمستندی است که در شهر مکه عربستان سعودی فیلمبرداری شده است، اما نمایش آن برای عموم در این کشور، ۳۰ سال تاخیر داشت.

این نمایش تاریخی در سوم دسامبر (۱۲ آذر) و در جریان «جشنواره بین‌المللی فیلم دریای سرخ» در جده برگزار شد و اسپایک لی، کارگردان فیلم، برای معرفی این اثر سینمایی معروف خود که در سال ۱۹۹۲ ساخته شد، حضور یافت.

به نوشته نشریه سینمایی «هالیوود ریپورتر»، یک روز پس از نمایش فیلم، اسپایک لی در یک سخنرانی در جشنواره، درباره فیلمبرداری و «ایده جنون‌آمیز» فیلمبرداری از زیارت مالکوم از مکه، صحبت کرد.

اسپایک لی گفت: «می‌دانستیم که به هر قیمتی که شده، باید سفر حج مالکوم را فیلمبرداری کنیم، زیرا این همان جایی بود که او احساس کرد به اسلام حقیقی گرویده است. اما آن زمان، دوربین فیلمبرداری هرگز اجازه نمی‌یافت [از کعبه فیلمبرداری کند]. و به لطف خداوند و فضل الله، ممتازترین دربار اسلامی این اجازه را به ما داد.» او افزود: «این مجوز به دلیل [وجود] من نبود. برای مالکوم ایکس بود که این استثنا را قائل شدند. آن‌ها تشخیص دادند که او چه کسی است.»

لی توضیح داد که به علت غیرمسلمان بودن، شخصا نمی‌توانست برای فیلمبرداری به مکه برود، اما در عوض یک گروه فیلمبردار مسلمان را استخدام کرد تا از هزاران نمازگزاری که در مراسم حج شرکت کرده بودند، فیلمبرداری کنند.

او گفت: «فیلم‌هایی که از زمان برگزاری حج به دست آوردیم، شگفت‌انگیز بودند و واقعا آن حالت حماسی‌ای که نیاز داشتیم، به فیلم بخشیدند.» او افزود که این صحنه‌ها «معنویت زیادی به فیلم دادند».

لی گفت که شرکت سینمایی «برادران وارنر» که فیلم «مالکوم ایکس» را روی صحنه می‌برد‌، مایل بود که زمان فیلم دو ساعت باشد، اما او در جایگاه کارگردان، «برای اینکه تمام داستان دگرگونی مالکوم را بیان کند، به سه ساعت زمان نیاز داشت».

اسپایک لی گفت که برای حل این مشکل، الیور استون، دیگر فیلمساز ستایش‌شده آمریکایی، را واسطه قرار داده است. او گفت: «با الیور استون که آن زمان در مرحله پس از تولید فیلم «جی‌اف‌کی» بود، و همچنین با «برادران وارنر» تماس گرفتم، و در نهایت گفتند که فیلم می‌تواند سه ساعت باشد.» لی افزود: «نمی‌دانستند که من و الیور خیلی نزدیکیم.»

لی همچنین به این واقعیت اشاره کرد که دنزل واشنگتن برای بازی در نقش «مالکوم ایکس»، یک قدم تا گرفتن جایزه اسکار فاصله داشت، اما ادعا کرد که «آکادمی اسکار در نادیده گرفتن فیلم‌ها سابقه دارد».

او افزود که با این همه، «آن بازی‌ها هنوز که هنوز است، زنده‌اند».

مالکوم ایکس، فعال حقوق‌بشر آمریکایی و از چهره‌های شاخص جنبش حقوق مدنی در ایالات متحده آمریکا است که گرویدن به اسلام، از تحولات مهم دوران زندگی او به شمار می‌رود.