هم‌زمان با آغاز نشست تغییرات اقلیمی در شهر شرم‌الشیخ مصر، گروه طالبان از جامعه جهانی خواست برای مهار آثار مخرب تغییرات اقلیمی به افغانستان کمک کنند. وزارت خارجه طالبان می‌گوید تغییرات اقلیمی حدود دو میلیارد دلار به افغانستان زیان زده است.

عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت خارجه طالبان، روز دوشنبه، ۱۶ آبان، در یک رشته توییت نوشت که امارت اسلامی افغانستان برگزاری بیست‌وهفتمین نشست تغییرات اقلیمی در شرم‌الشیخ مصر را اولین گام به منظور یافتن راه‌حلی برای چالش‌های آب‌وهوایی بزرگ در جهان می‌داند و معتقد است که بدون تفاهم و کار مشترک نمی‌توان چالش‌های مشترک را برطرف کرد.

 به گفته قهار بلخی، افغانستان تنها در یک سال گذشته به دلیل تاثیرهای منفی تغییرات اقلیمی، حدود دو میلیارد دلار زیان دیده است. او همچنین نوشت: «علاوه بر جبران این ضرر، کاهش سایر زیان‌های احتمالی و افزایش مقاومت جوامع در معرض تهدید با احیای ثبات اقتصادی در کشور از طریق کمک‌های توسعه‌ای جامعه جهانی در پرتو اولویت‌های ملی ما ضرورت دارد.»

بیست‌وهفتمین نشست سالانه تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد در حالی از روز یکشنبه در مصر آغاز شد که از منظر سازمان ملل، افغانستان در لبه پرتگاه تغییرات اقلیمی قرار گرفته است. هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) در بیانیه‌ای، اعلام کرد که این کشور در حال حاضر ششمین کشور آسیب‌دیده از آثار منفی تغییرات اقلیمی در جهان است. به گفته یوناما، بلایای طبیعی ناشی از تغییرات اقلیمی پی‌در‌پی جان مردم را در افغانستان می‌گیرد و زندگی آنان را نابود می‌کند.

با اینکه نمی‌توان آثار جهانی تغییرات اقلیمی بر افغانستان را منکر شد، این کشور بیشتر از اینکه از تغییرات اقلیمی جهانی متاثر باشد، از رویکرد بسیار نادرست مردم و دولت‌ها در این کشور در قبال محیط زیست ضربه خورده است. در ۴۰ سال گذشته، جنگ آثار مخربی بر محیط زیست افغانستان گذاشته که به بروز تغییرات اقلیمی در این کشور منجر شده است. در این مجال، به چند نمونه مهم از تاثیر جنگل داخلی در به هم زدن اکوسیستم طبیعی افغانستان اشاره می‌کنیم.

قطع درختان جنگل‌ها- با اینکه افغانستان کشوری کوهستانی است و جنگل‌های زیادی ندارد، بر اساس بررسی‌های وزارت کشاورزی افغانستان، پیش از جنگ ۴۰ ساله در این کشور، افغانستان حدود یک میلیون و ۹۰۰ هزار هکتار جنگل‌ درختان غیرمثمر (غیرمیوه‌ای) و ۴۵۰ هزار هکتار جنگل‌های مثمر داشت. با شعله‌ور شدن آتش جنگ داخلی، قطع جنگل‌ها به دلایل سیاسی و اقتصادی آغاز شد و تا سال ۲۰۰۲، مساحت آن به یک میلیون ۳۴۰ هزار هکتار کاهش یافت.

از این زمان به بعد، وزارت کشاورزی افغانستان به فکر احیای جنگل‌ها در افغانستان افتاد؛ اما تداوم جنگ نگذاشت این هدف محقق شود. در حال حاضر، سطح کلی جنگل‌ها در افغانستان به یک میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار می‌رسد. قطع درختان جنگلی در افغانستان، بر اکوسیستم این کشور تاثیر عمده‌ای گذاشته است. چنانچه سیلاب‌های سهمگین چند سال گذشته هم تلفات جانی فراوانی به بار آورده و هم زمین‌های حاصلخیز را از بین برده است.

در کنار جنگل‌زدایی، خالی شدن بیابان‌های افغانستان از بوته‌ها نیز بر تغییرات اقلیمی در این کشور تاثیر مستقیم گذاشته است. در افغانستان، چند نوع بوته بیابانی وجود دارد که در تنظیم اکوسیستم این کشور بسیار مهم‌اند. برخی از این بوته‌ها خاصیت دارویی دارند و برخی دیگر نیز به عنوان هیزم در زمستان استفاده می‌شوند.

بر اساس بررسی موسسه گیاه‌شناسی بن در آلمان، در افغانستان بیشتر از چهار هزار نوع گیاه وجود دارد که حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد این گیاهان مختص افغانستان‌اند و در جای دیگر جهان وجود ندارند. این گیاهان که بیشتر در کوهستان‌ها و دشت‌ها می‌رویند، در کنار دیگر ارزش‌های خود، در مقابل سیلاب و طوفان نقش سد و ضربه‌گیر دارند و مهم‌تر از همه جلو بیابان‌زایی را می‌گیرند؛ اما در ۴۰ سال گذشته، بخش عمده‌ای از این پوشش گیاهی از بین رفته است که بیشترین عامل از بین رفتن بوته‌های بیابانی خود مردم بوده‌اند.

آلودگی محیط زیست- شهرهای افغانستان در فصل زمستان، جز آلوده‌ترین شهرهای جهان به شمار می‌روند. زیرا مصرف سوخت‌های غیراستاندارد آلودگی بیش‌ازحدی به بار می‌آورد. فقر باعث شده است تا مردم در زمستان برای گرم کردن خانه‌های خود به مواد غیراستاندارد رو بیاورند. به طور مثال لاستیک ماشین یکی از موادی است که در حمام‌های عمومی، کارخانه‌ها و حتی خانه‌های مردم سوزانده می‌شود. در کنار آن، روغن موتور استفاده شده نیز در خانه‌ها به عنوان سوخت استفاده می‌شود. با گسترش شهرک‌ها در شهرهای بزرگ، سیستم شوفاژ که با زغال سنگ کار می‌کند نیز رواج یافت و این زغال‌سنگ که بدون تصفیه لازم مصرف می‌شود، باعث شده است تا هوای شهرها به‌شدت آلوده شود.

تولید گازهای گلخانه‌ای- در افغانستان برای مهار تولید گازهای گلخانه‌ای هیچ راهبردی وجود ندارد و هم دولت و هم مردم در افزایش تولید گازهای گلخانه‌ای نقش دارند. استفاده از سوخت‌های فسیلی، انبار شدن زباله‌ها که گاز متان تولید می‌کند و فعالیت‌های کشاورزی غیراستاندارد به افزایش تولید گاز‌های گل‌خانه‌ای منجر می‌شوند.

اگرچه در مقایسه با نقش کشورهای صنعتی در تغییرات اقلیمی، تاثیر افغانستان بر این تحولات چندان بالا نیست، برای محیط زیست خود افغانستان به‌شدت آسیب‌زننده است. هم تغییرات جهانی و هم تغییرات داخلی باعث شده‌اند افغانستان ششمین کشور متاثر از تغییرات اقلیمی باشد. سیلاب‌های سهمگین بهار ۱۴۰۱ نشان داد که شدت تغییرات اقلیمی در افغانستان بسیار زیاد است و اگر همکاری جهان نباشد، این تغییرات فاجعه‌بار خواهند شد.