دو سال پس از ترور یما سیاوش، خانواده او همچنان در جست‌وجوی عدالت‌اند

یما سیاوش، مجری و خبرنگار مشهور افغانستان، ۷ نوامبر ۲۰۲۰ در انفجاری در کابل کشته شد

 دو سال پس از قتل یما سیاوش، تاکنون به هیچ‌یک از پرسش‌های خانواده او در مورد عوامل آن حمله پاسخی داده نشده است-WAKIL KOHSAR / AFP

بامداد ۷ نوامبر ۲۰۲۰ و در بحبوحه حملات مرگبار طالبان به شهرهای افغانستان به‌ویژه کابل، خودرو حامل یما سیاوش، مجری و خبرنگار مشهور افغانستان که پیش‌تر با طلوع‌نیوز کار می‌کرد، مقابل خانه‌اش در منطقه مکروریان کابل منفجر شد. در آن حمله، یما سیاوش و دو کارمند بانک مرکزی افغانستان کشته شدند. یما سیاوش، در آن زمان مشاور رسانه‌ای بانک مرکزی افغانستان بود و با هیچ رسانه‌‌ای به صورت رسمی همکاری نمی‌کرد.

سیاوش در زمان فعالیت در طلوع‌نیوز به دلیل اجرای مناظرات سیاسی داغ و همچنین افشاگری‌هایش در فضای مجازی از جمله فیس‌بوک به شهرت رسید.

خبر کشته شدن یما سیاوش به‌سرعت در جامعه افغانستان بازتاب یافت و واکنش‎‌‌های گسترده‌ای در پی داشت. انتشار تصاویری از محل انفجار در رسانه‌های اجتماعی نشان می‌داد که خودرو حامل سیاوش و چند تن از همکارانش در نتیجه انفجار کاملا منهدم شده است. لحظاتی پس از انفجار، ویدیویی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد داوود سیاوش، پدر یما سیاوش، با مادر و برادرانش، تکه‌های جسد او را از روی خیابان جمع می‌کنند.

اینک دو سال از آن حادثه می‌گذرد، اما به هیچ یک از پرسش‌های خانواده سیاوش در مورد عوامل نقش‌آفرین در مرگ او، پاسخی داده نشده است. داوود سیاوش، پدر یما، که نویسنده و شاعر است، در تمام دو سال گذشته، با انتشار مطالبی در اینترنت و نیز مراجعه به دادگاه دولت اشرف غنی و همچنین دادگاه بین‌المللی کیفری و سازمان ملل متحد، خواستار شناسایی و به کیفر رسانیدن عاملان قتل پسرش است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

چند روز پس از ترور یما سیاوش، هزاران تن از مردم افغانستان در شهرهای مختلف، با برپایی تجمع‌های اعتراضی، خواهان توجه دولت وقت افغانستان به این پرونده شدند و از اشرف غنی خواستند عاملان قتل سیاوش و دیگر قتل‌های مرموز را بازداشت کند. داوود سیاوش در مطالبی که در وبلاگ خود به نام نشریه ارمغان ملی منتشر کرد، اجمل احمدی، رئیس بانک مرکزی افغانستان در دولت اشرف غنی، را یکی از عوامل قتل پسرش معرفی کرد.

داوود سیاوش، در مطلبی به مناسبت دومین سالروز کشته شدن پسرش نوشت: «در شرایطی که آمریکا به دادگاه بین‌المللی کیفری هشدار داده جنایات جنگی شهروندان آمریکا در افغانستان را بررسی نکند، امیدوارم دست عدالت این دادگاه به گریبان اجمل احمدی، رئیس سابق بانک مرکزی، که شهروند آمریکا است و اشرف غنی که تحت حمایت آمریکا بود، برسد.»

داوود سیاوش پس از کشته شدن پسرش، از اجمل احمدی، رئیس وقت بانک مرکزی افغانستان، خواست تصاویر دوربین‌های مداربسته را در اختیار او یا مراجع قضایی قرار دهد تا به شناسایی عوامل قتل یما سیاوش کمک کند. پدرش یما سیاوش معتقد است اگر تصاویر دوربین‌های مداربسته بانک مرکزی افغانستان بادقت بررسی شوند، چگونگی جاسازی مین‌ در خودرو حامل پسرش که صبح روز حادثه ابتدا از ساختمان بانک مرکزی حرکت کرد، روشن خواهد شد. در آن زمان، اجمل احمدی از پذیرش درخواست خانواده سیاوش و نمایندگان نهادهای عدلی به دوربین‌های مداربسته بانک مرکزی خودداری کرد و به درخواست‌های مکرر داوود سیاوش پاسخ نداد.

روز دوشنبه، ۱۶ آبان (۷ نوامبر)، پاتریشیا گاسمن، از مدیران ارشد سازمان دیده‌بان حقوق بشر، در دومین سالروز کشته شدن یما سیاوش، با انتشار مطلبی، به روشن نشدن ابهام‌های موجود در پرونده قتل سیاوش پرداخت و گفت هرچند سلطه طالبان بر افغانستان به از بین رفتن سیستم قضایی افغانستان و افزایش موج آزار و اذیت خبرنگاران منجر شده است، «قتل سیاوش و تمامی حملات به روزنامه‌نگاران، فعالان و سایر غیرنظامیان باید در اولویت هر تحقیقی باشد».

گاسمن با اشاره به از سرگیری تحقیقات دادگاه بین‌المللی کیفری درباره افغانستان گفت: «این تحقیقات باید به جنایات جدی همه طرف‌های درگیری رسیدگی کند؛ از جمله جنایاتی که ممکن است مقام‌های سابق دولت افغانستان مسئول آن باشند.»

در آوریل ۲۰۲۱، امرالله صالح، معاون اول دولت اشرف غنی اعلام کرد که ۱۱ نفر به اتهام دست داشتن در قتل یما سیاوش، بازداشت و زندانی شده‌اند که همه آنان اعضای طالبان‌اند. در آن زمان، خانواده یما سیاوش با رد ادعای امرالله صالح، گفتند که عاملان اصلی حمله به یما سیاوش هنوز شناسایی نشده‌اند و رهبری دولت افغانستان در این زمینه تعلل می‌کند.

با فروپاشی دولت پیشین افغانستان و آزاد شدن هزاران زندانی از زندان‌های افغانستان، پرونده قتل یما سیاوش و دیگر خبرنگارانی که در افغانستان کشته شدند، همچنان در ابهام باقی ماند.

در مطلب پاتریشا گاسمن در سایت سازمان دیده‌بان حقوق بشر، به نقل از یک گزارش سازمان ملل متحد آمده است که از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱، تعداد ۳۳ خبرنگار و متخصص رسانه‌ای در افغانستان، در حملات هدفمند کشته شده‌اند. مسئولیت برخی از این حملات را داعش خراسان و برخی را طالبان برعهده گرفت، اما در مورد  قتل شماری از خبرنگاران از جمله یما سیاوش هیچ فرد یا گروهی زیر بار پذیرش مسئولیت آن نرفت.