شماری از فرهنگیان، شاعران و نویسندگان در کابل، روز ملی زبان ازبکی (اوزبیکی) را گرامی داشتند و از این زبان تجلیل کردند.

نماینده نهاد فرهنگی «اوزگرش» که مسئول برگزاری نشستی به‌مناسبت روز ملی زبان ازبکی در کابل بود، به ایندیپندنت فارسی گفت که فرهنگیان در این نشست، روز ملی زبان ازبکی را گرامی داشتند و خواهان برگزاری برنامه‌هایی برای رشد این زبان شدند.

نقیب‌الله عبید، مسئول نهاد اوزگرش، گفت که از طالبان می‌خواهند تا برای ازبک‌ها مناصب سیاسی در حکومت در نظر بگیرند. او افزود که نخستین خواست این نهاد از طالبان این است که ازبک‌ها در قدرت سیاسی افغانستان سهیم باشند و «تا زمانی که ازبک‌ها در قدرت سهیم نباشند، فرهنگ، زبان و اقتصاد آنان رشد نمی‌کند».

مسئول این نهاد همچنین گفت که طالبان باید زبان ازبکی را به‌عنوان زبان سوم رسمی افغانستان در قانون اساسی جدیدی که قرار است تدوین شود، ثبت کنند.

او افزود نهادهایی مانند وزارت آموزش عالی، آموزش‌وپرورش و علوم باید با هماهنگی نویسندگان و فرهنگیان برنامه‌هایی را برای رشد زبان ازبکی اجرا کنند و کتاب‌هایی را به این زبان چاپ کنند.

مراسم روز تجلیل از زبان ازبکی در افغانستان نخستین‌بار در ۲۹ مهرماه سال ۱۳۹۸ در ارگ ریاست‌جمهوری برگزار شد. کابینه افغانستان نیز به درخواست شماری از فرهنگیان ازبک در ۲۱ بهمن ۱۳۹۸ برای تجلیل از زبان ازبکی، ۲۹ میزان/ مهر را به‌عنوان روز ملی زبان ازبکی نام‌گذاری و تصویب کرد.

زبان ازبکی متعلق به شاخه شرقی زبان‌های ترکی است که بخشی از خانواده بزرگ زبان‌های «آلتای» به‌شمار می‌آید. نویسندگان ازبک‌زبان می‌گویند که پیشینه رسم‌الخط و آثار ادبی و مکتوب زبان ازبکی به سنگ‌نوشته‌های «اورخون بینیسی» باز‌می‌گردد.

آثار لطفی هروی، امیرعلی شیرنوایی، سلطان حسین بایقرا، آتایی بلخی، حامد بلخی،‌ بابر شاه و شمار دیگری از شاعران و نویسندگان در بلخ و هرات به همین زبان نوشته شده‌اند.

ازبک‌ها در ۱۴ استان افغانستان زندگی و به این زبان صحبت می‌کنند. زبان ازبکی پس از زبان‌های فارسی دری و پشتو، سومین زبان پرکاربرد در افغانستان است. 

زبان ازبکی در افغانستان پیشینه‌ای ۵۰ ساله دارد. رادیو افغانستان نخستین‌بار در سال ۱۳۵۰ برنامه‌هایی را به زبان ازبکی و ترکمنی اجرا کرد. نخستین نشریه دولتی به زبان‌های ازبکی و ترکمنی در افغانستان سال ۱۳۵۷ منتشر شد و نشریه‌های «یولدوز و گونش» نخستین نشریه‌های زبان ازبکی و ترکمنی در این کشورند. در سال ۱۳۵۷ برای نخستین‌بار آموزش زبان ازبکی در مدارس افغانستان به‌طور رسمی آغاز شد. بخش ازبکی دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه کابل نیز در سال ۱۳۶۲ تاسیس شده است.